Cộng đồng chung tay chăm sóc người cao tuổi

Tỉnh ta hiện có 243.700 người cao tuổi (NCT), chiếm khoảng 12,1% dân số; trong đó có 80% NCT sống ở vùng nông thôn. Cũng như các địa phương trong cả nước, tỉnh ta đang trong tình trạng già hóa dân số; tỷ lệ người cao tuổi tăng sẽ tác động tới mọi khía cạnh của cá nhân, gia đình, cộng đồng và của toàn xã hội, đặt ra những thách thức to lớn đòi hỏi phải có những phương thức tiếp cận mới trong chăm sóc sức khỏe, tuổi nghỉ hưu, lương hưu. Tuổi thọ trung bình hiện nay của NCT toàn tỉnh là 73,9 tuổi, tuy nhiên tuổi thọ trung bình khỏe mạnh chỉ là 66 tuổi; số năm sống trong đau ốm, bệnh tật của người dân trong tỉnh trung bình là 7,9 năm. Trong bối cảnh đó, việc chăm sóc NCT cần có sự chung tay cộng đồng. 

 

Thực hiện Kế hoạch triển khai chương trình hành động quốc gia vì NCT giai đoạn 2012-2015, những năm qua, Chi cục Dân số - KHHGĐ phối hợp với các ngành chức năng và chính quyền các địa phương trong tỉnh tích cực triển khai có hiệu quả công tác truyền thông, tuyên truyền, nhằm kêu gọi cộng đồng cùng tham gia chăm sóc NCT. Bằng những việc làm thiết thực như: Xây dựng các mô hình chăm sóc sức khỏe NCT tại gia đình và cộng đồng; khám, chữa bệnh miễn phí cho NCT; đa dạng hoá các hình thức sinh hoạt văn nghệ, thể thao..., góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho NCT. Trong dịp đón Tết Nguyên đán Ất Mùi 2015, các địa phương đã tổ chức trang trọng lễ mừng thọ cho 33.075 NCT với số tiền và quà tặng trị giá hơn 8,3 tỷ đồng. Bên cạnh đó, toàn tỉnh có 2.560 NCT là đối tượng nghèo, gia đình chính sách, cô đơn có hoàn cảnh kinh tế khó khăn được thăm hỏi, tặng quà với kinh phí hơn 1 tỷ đồng. Toàn tỉnh hiện có 18.704 NCT hưởng trợ cấp người có công với cách mạng; 46.150 NCT được hưởng chính sách bảo trợ xã hội hằng tháng, trong đó có 2.008 NCT thuộc diện nghèo, cô đơn, 3.395 NCT hưởng trợ cấp theo chính sách người khuyết tật. Thời gian qua, thực hiện Luật NCT, các tổ chức Hội NCT trong tỉnh đã phối hợp với các ngành chức năng đề xuất với các cấp ủy Đảng, chính quyền triển khai thực hiện các chương trình về an sinh xã hội; đa dạng hóa và nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc NCT, khuyến khích và tạo điều kiện để NCT phát huy kinh nghiệm tiếp tục tham gia các hoạt động xây dựng đất nước phù hợp với điều kiện sức khỏe, góp phần thực hiện tốt chính sách của Đảng và Nhà nước về chăm sóc và phát huy vai trò của NCT. Năm 2015, thực hiện chương trình “Mắt sáng cho NCT”, Hội NCT phối hợp với ngành Y tế tổ chức khám, chữa bệnh miễn phí cho 60.560 NCT. Trong đó riêng Bệnh viện Mắt tỉnh, 2 năm qua đã tổ chức khám, chữa mắt cho 12.053 NCT tại các huyện: Giao Thủy, Ý Yên và Thành phố Nam Định. Toàn tỉnh hiện có 180 cơ sở Hội có quỹ chăm sóc và phát huy vai trò NCT; năm 2015, đã vận động được trên 1 tỷ đồng để ủng hộ NCT có hoàn cảnh khó khăn. Cùng với đó, các hoạt động chăm sóc đời sống, vật chất và tinh thần cho NCT cũng được thực hiện hiệu quả. Ở các địa phương trong tỉnh, nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, TDTT được tổ chức sâu rộng, phong phú với hơn 1.690 CLB dưỡng sinh, bóng bàn, cờ tướng thu hút đông đảo NCT tham gia. Tiêu biểu như Hội NCT xã Xuân Kiên (Xuân Trường) có  hơn 1.400 hội viên, trong đó có trên 140 cụ tuổi từ 70 trở lên. Hằng năm, Đảng ủy, UBND xã có nhiều hoạt động thiết thực chăm sóc và phát huy vai trò của NCT xã như: tổ chức khám, chữa bệnh cho NCT, xây dựng các điểm luyện tập TDTT, thành lập các CLB của NCT để các cụ tham gia sinh hoạt, động viên NCT “sống vui, sống khỏe, sống có ích”. 

Tuy nhiên, việc chăm sóc cho NCT ở tỉnh ta còn nhiều khó khăn, thách thức. Số NCT trong tỉnh có sức khỏe tốt chỉ chiếm 5,3%, bình thường 77% và yếu còn tới 17,7%. Dinh dưỡng cho NCT hiện nay chưa đáp ứng được với nhu cầu, đồng thời NCT mắc nhiều bệnh tật cùng một lúc, đặc biệt là các bệnh mãn tính, trong đó có tới 70,3% mắc bệnh xương khớp và 68% mắc bệnh tim mạch, huyết áp. Điều kiện tiếp cận với các cơ sở khám, chữa bệnh của NCT còn nhiều hạn chế; có 60% NCT không khám bệnh định kỳ với lý do không có tiền; 52,7% cho biết phải tự chi trả kinh phí khám, chữa bệnh. Theo thống kê, ở tỉnh ta còn có 49,7% NCT vẫn phải lao động để kiếm sống; trong đó, 27% NCT đang trực tiếp sản xuất, kinh doanh; 38% tham gia các công việc gia đình phụ giúp con cháu làm kinh tế; 6,7% làm người giúp việc và chăm sóc người ốm; 28,3% làm nội trợ, đưa đón cháu đi học và các công việc gia đình khác. Đời sống NCT chủ yếu dựa vào nguồn thu nhập từ: Tích lũy 12,3%; BHXH 18%; dựa vào người thân, con cháu là 56%.

 

Thực trạng “già hóa dân số” ở tỉnh ta đang đặt ra những thách thức về chăm sóc sức khỏe, tuổi nghỉ hưu, lương hưu, thay đổi sự tương tác trong xã hội và mối quan hệ giữa các thế hệ đối với cả cộng đồng. Việc tăng cường hiểu biết về già hóa dân số và chuẩn bị cho nền dân số già với các giải pháp trong cộng đồng và liên thế hệ là hết sức cần thiết. Với tinh thần đó, các cấp, các ngành, đoàn thể trong tỉnh và toàn xã hội cần nâng cao nhận thức về vấn đề già hóa dân số, từ đó, có kế hoạch cụ thể để đảm bảo các chính sách cho NCT, nâng cao đời sống vật chất - tinh thần cho NCT. Tạo nhiều cơ hội tự nguyện hoạt động kinh tế cho tất cả các nhóm tuổi của lớp NCT nhằm tạo điều kiện để người cao tuổi có khả năng tham gia và phát huy kinh nghiệm của mình. Phát triển, mở rộng cách dịch vụ y tế thuận tiện cho việc chăm sóc sức khỏe và chữa bệnh cho NCT, kể cả việc khuyến khích các cơ sở y tế tư nhân và hoạt động khám, chữa bệnh nhân đạo, từ thiện cho NCT nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong việc phát hiện, chữa bệnh sớm cũng như tiến hành các biện pháp phòng ngừa nhằm giảm tàn tật, bệnh tật khi tuổi già. Đẩy mạnh phong trào xây dựng “Gia đình văn hóa” bền vững, hạnh phúc, nâng cao tinh thần trách nhiệm của con, cháu trong việc chăm sóc cha mẹ, ông bà, phát huy truyền thống kính già, yêu trẻ./.

 

Bài và ảnh: Việt Thắng