Trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc, toàn tỉnh có trên 36 nghìn liệt sĩ; hơn 25 nghìn thương, bệnh binh. Cùng với việc ghi nhận sự đóng góp của các thương binh, liệt sĩ, từ năm 1994 đến hết năm 2012, toàn tỉnh đã có 1.240 bà mẹ được Đảng và Nhà nước phong tặng, truy tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam Anh hùng”. Năm 2013, thực hiện Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh Quy định danh hiệu vinh dự Nhà nước Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, Nghị định số 56/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Pháp lệnh Quy định danh hiệu vinh dự Nhà nước Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành chức năng, các huyện, thành phố chỉ đạo, hướng dẫn các xã, phường, thị trấn khẩn trương thực hiện việc rà soát, lập hồ sơ đề nghị Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước Bà mẹ Việt Nam Anh hùng và hoàn thiện các thủ tục theo quy định.
Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các ngành chức năng, các huyện, thành phố đã tổ chức tuyên truyền rộng rãi nội dung Nghị định 56 của Chính phủ trên các phương tiện thông tin đại chúng để gia đình người có công, các xã, phường, thị trấn nắm vững về các tiêu chuẩn được làm hồ sơ đề nghị xét phong tặng hoặc truy tặng theo quy định. Theo số liệu tổng hợp của Sở Nội vụ, toàn tỉnh đã có 1.350 hồ sơ đề nghị phong tặng và truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước Bà mẹ Việt Nam Anh hùng. Qua thẩm định đợt 1, có 317 hồ sơ trùng khớp thông tin hồ sơ bà mẹ liệt sĩ và hồ sơ liệt sĩ, gồm 123 hồ sơ đề nghị phong tặng, 194 hồ sơ đề nghị truy tặng và đã được Chủ tịch nước ký Quyết định phong tặng, truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước Bà mẹ Việt Nam Anh hùng. Ngày 25-9-2014, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ tỉnh đã tổ chức trọng thể lễ trao tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước Bà mẹ Việt Nam Anh hùng đợt 1 năm 2014 cho 123 bà mẹ được phong tặng và 194 bà mẹ được truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng. Hiện toàn tỉnh vẫn còn trên 700 hồ sơ của các bà mẹ đề nghị xét phong tặng, truy tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam Anh hùng” chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt do thiếu thông tin, sai lệch thông tin trong hồ sơ liệt sĩ, hồ sơ của các bà mẹ và một số trường hợp đề nghị nhưng chưa có thông tư hướng dẫn cụ thể. Tại lễ trao tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, đồng chí Phạm Hồng Hà, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng đoàn Đoàn đại biểu Quốc hội của tỉnh đã giao cho Sở Nội vụ, Sở LĐ-TB và XH, Bộ CHQS tỉnh, UBND các huyện, thành phố, căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, tiếp tục rà soát, tập trung giải quyết những khó khăn, vướng mắc, hoàn thiện, xem xét, thẩm định các hồ sơ và đề nghị cấp có thẩm quyền xét phong tặng và truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng cho các bà mẹ theo quy định.
Thực hiện Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh Quy định danh hiệu vinh dự Nhà nước Bà mẹ Việt Nam Anh hùng và Nghị định 56 của Chính phủ, huyện Xuân Trường có 123 hồ sơ đề nghị phong tặng và truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng. Sau khi thẩm định, trong đợt 1-2014, đã có 7 bà mẹ được phong tặng, 21 bà mẹ được truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng. Hiện nay, huyện còn 98 hồ sơ đề nghị phong tặng và truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng. Các hồ sơ này sau khi thẩm định nhưng chưa được xét duyệt phong tặng, truy tặng danh hiệu là do có sự sai lệch thông tin giữa hồ sơ của bà mẹ với thông tin hồ sơ liệt sĩ lưu tại Sở LĐ-TB và XH như: không có tên bà mẹ trong hồ sơ liệt sĩ; họ và tên, năm sinh của bà mẹ không khớp với hồ sơ liệt sĩ… Sở LĐ-TB và XH đã có công văn gửi Cục Chính sách, Tổng cục Chính trị, Bộ Quốc phòng; công văn xin ý kiến của Bộ LĐ-TB và XH để có cơ sở thực hiện; đồng thời có văn bản gửi Cục Người có công, Bộ LĐ-TB và XH đề nghị chỉ đạo tháo gỡ đối với những trường hợp vướng mắc trên. UBND huyện cũng đã yêu cầu các cơ quan chuyên môn có liên quan, các xã, thị trấn hướng dẫn cho các bà mẹ hoặc thân nhân của bà mẹ kê khai, lập bổ sung, đính chính những thông tin chưa trùng khớp, hoàn thiện các thủ tục, hồ sơ. Với sự nỗ lực của các ngành chức năng và các địa phương, thời gian qua, toàn tỉnh đã có thêm 242 hồ sơ hoàn thiện các thủ tục và đã được đề nghị Chủ tịch nước ký quyết định phong tặng, truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước Bà mẹ Việt Nam Anh hùng. Các hồ sơ còn lại, Sở Nội vụ tiếp tục hướng dẫn bổ sung những giấy tờ, thủ tục còn thiếu hoặc đính chính những thông tin bị sai lệnh giữa hồ sơ liệt sĩ và hồ sơ của các bà mẹ.
Quá trình rà soát, lập danh sách người đủ điều kiện được xét tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng theo Nghị định số 56/2013/NĐ-CP, cho thấy hầu hết các mẹ được đề nghị phong tặng đều tuổi cao, sức khoẻ yếu, đòi hỏi cần được triển khai thực hiện kịp thời để các mẹ kịp đón nhận danh hiệu cao quý này. Tuy nhiên, việc tiếp nhận, rà soát, bổ sung hồ sơ còn gặp một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện như sai sót họ tên, thiếu thông tin về bà mẹ. Cấp ủy, chính quyền một số địa phương thiếu quyết liệt trong chỉ đạo thực hiện, công tác kê khai hồ sơ chưa cụ thể… UBND tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng, UBND các huyện, thành phố chỉ đạo các xã, phường, thị trấn khẩn trương rà soát, hoàn thiện các thủ tục, hồ sơ toàn bộ số bà mẹ đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định. Các đơn vị chức năng cùng các địa phương đối chiếu lại hồ sơ, nếu phát hiện hồ sơ còn vướng mắc thì tiến hành xử lý kịp thời. Phấn đấu trong năm 2014 cơ bản xong và năm 2015 hoàn thành việc lập hồ sơ đề nghị phong tặng, truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước Bà mẹ Việt Nam Anh hùng./.
Minh Tân
