Cũng như nhiều địa phương trên cả nước, trong quá trình đẩy mạnh CNH-HĐH tỉnh ta đang phải đối mặt với vấn đề ô nhiễm môi trường do chất thải sinh hoạt, công nghiệp và đặc biệt là chất thải nguy hại (CTNH) với số lượng và thành phần ngày càng gia tăng. Thực trạng này đã buộc các ngành chức năng phải tập trung thực hiện các biện pháp khắc phục, hạn chế phát sinh ô nhiễm môi trường từ CTNH.
 |
| Xử lý chất thải y tế nguy hại ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh. |
Hằng năm, Sở TN và MT đã tổ chức hội nghị phổ biến, hướng dẫn các nội dung liên quan đến trách nhiệm của cơ quan quản lý, chủ nguồn thải CTNH trong việc quản lý, xử lý CTNH cho cán bộ quản lý, các cơ sở sản xuất, kinh doanh có phát sinh CTNH. Ngay sau khi các chính sách pháp luật về BVMT nói chung và quản lý CTNH nói riêng có hiệu lực, Sở TN và MT đã chủ trì tổ chức nhiều đoàn kiểm tra, thanh tra; đồng thời phối hợp với các sở, ban, ngành của tỉnh cũng như Tổng cục Môi trường tiến hành kiểm tra, thanh tra việc chấp hành pháp luật về BVMT, trong đó có các hoạt động về quản lý, thu gom, lưu giữ và công tác quản lý CTNH đối với các đơn vị sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh. Qua công tác kiểm tra, thanh tra đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến quản lý CTNH như chưa thực hiện đăng ký phát sinh CTNH, chưa thu gom, bảo quản, lưu giữ CTNH theo đúng quy định, ký hợp đồng vận chuyển, xử lý CTNH với các đơn vị không có đủ chức năng, hằng năm chưa thực hiện lập báo cáo định kỳ. Riêng trong năm 2013 đã tiến hành thanh, kiểm tra 8 CCN, qua đó đã xử phạt 20 cơ sở sản xuất với tổng số tiền phạt gần 70 triệu đồng. Qua đó, đã từng bước giúp các tổ chức, cá nhân có phát sinh CTNH trong hoạt động sản xuất, kinh doanh nâng cao nhận thức vai trò và trách nhiệm của mình. Số lượng doanh nghiệp đăng ký sổ chủ nguồn xả thải ngày càng tăng. Đặc biệt, tại các KCN, hầu hết các doanh nghiệp đều đã đăng ký chủ nguồn thải nguy hại với Sở TN và MT và đã được cấp sổ chủ nguồn thải CTNH. Để nâng cao hiệu quả quản lý CTNH trên địa bàn tỉnh tốt hơn, Sở TN và MT còn chủ động tiếp cận, vận động ủng hộ, hỗ trợ kinh phí thực hiện các chương trình nâng cao nhận thức và chủ động đầu tư, áp dụng các biện pháp quản lý CTNH của các đơn vị, tổ chức trong và ngoài nước. Thông qua các nguồn kinh phí tài trợ, đến nay, chương trình xử lý CTNH do Thụy Sỹ hỗ trợ từ năm 2010 đã góp phần hướng dẫn cho 33 doanh nghiệp áp dụng quy trình sản xuất sạch hơn. Công tác thu gom nguồn thải công nghiệp tại Thành phố Nam Định phần lớn do Cty TNHH một thành viên Môi trường Nam Định thực hiện. Tại khối bệnh viện, cơ sở y tế phần lớn chất thải là nguy hại; trong đó, mức độ nguy hiểm tập trung vào các chất thải nhiễm trùng, bông băng có khả năng lan truyền mầm bệnh nguy hiểm ra môi trường chung nên ngành Y tế đã quan tâm thực hiện nhiều biện pháp đồng bộ trong thu gom và xử lý CTNH.
Việc xử lý chất thải y tế nguy hại tại các cơ sở y tế và bệnh viện tuyến tỉnh, huyện đã được áp dụng công nghệ lò đốt bảo đảm xử lý triệt để yếu tố nguy hại. Trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, các ngành NN và PTNT, TN và MT đã tăng cường công tác tuyên truyền và tổ chức phát động các chương trình thu gom bao bì, chai lọ đựng hóa chất, thuốc BVTV. Nhiều HTXDVNN đã lồng ghép chương trình hướng dẫn với việc vận động các hộ xã viên thực hiện biện pháp thu gom bao bì chứa đựng hóa chất, thuốc BVTV trong quá trình sử dụng. Đến nay số lượng xã viên chủ động thu gom bao bì, vỏ chai chứa đựng hóa chất BVTV tập kết vào nơi an toàn cho môi trường đã tăng đáng kể. Về công tác xử lý CTNH tỉnh đã ưu tiên xử lý các điểm hoá chất, kho thuốc BVTV tồn lưu bằng các giải pháp kỹ thuật hiệu quả như hai điểm tồn dư nhiều hóa chất BVTV ở thôn Vạn Diệp, xã Nam Phong (TP Nam Định) và xã Hoành Sơn (Giao Thủy) trong giai đoạn hoàn thiện cuối. Tháng 12-2012, Sở TN và MT còn khảo sát sơ bộ và lấy mẫu phân tích dư lượng hóa chất tại kho thuốc BVTV ở Thành phố Nam Định; các kho thuốc BVTV khu Cánh Gà, khu La Hào, xã Kim Thái; kho thuốc BVTV xã Liên Bảo (Vụ Bản), qua đó đã tổng hợp báo cáo các cơ quan có thẩm quyền và đã chủ động tiến hành xử lý những điểm nằm trong khả năng xử lý tại địa phương.
Theo đánh giá của Sở TN và MT, bên cạnh những mặt tích cực, công tác thu gom, xử lý CTNH trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế. Đa số các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp trong các CCN mới chỉ thu gom, lưu giữ tạm thời CTNH tại doanh nghiệp và hợp đồng với những đơn vị có chức năng vận chuyển để xử lý khi đủ khối lượng nên vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường trong thời gian tập kết. Nhiều cơ sở chưa thực hiện lập sổ đăng ký chủ nguồn thải CTNH, chưa thu gom, lưu giữ CTNH đúng quy cách. Tại các KCN việc phân loại và thu gom CTNH của các đơn vị vẫn chưa được thực hiện tốt do ý thức của đơn vị và do hiểu biết về CTNH còn rất hạn chế. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này trước hết là do các chủ đầu tư mới chỉ tập trung xây dựng hạ tầng giao thông, nhà xưởng, chưa chú trọng đầu tư cho công tác BVMT; công tác kiểm tra, giám sát thực hiện Luật BVMT của UBND các huyện, thành phố, UBND các xã, thị trấn đối với các CCN chưa được chú trọng.
Thời gian tới, bên cạnh việc tiếp tục phát huy các kết quả đã đạt được, tỉnh ta tập trung huy động sự vào cuộc thực hiện đồng bộ các biện pháp của cả hệ thống chính trị và người dân nâng cao hiệu quả xử lý CTNH. Trong đó, Sở TN và MT phải đảm trách vai trò chủ chốt, tăng cường hướng dẫn và kiểm tra, xử lý việc chấp hành các quy định về lập hồ sơ, đăng ký chủ nguồn thải CTNH, cấp phép hành nghề quản lý CTNH, cấp mã số quản lý CTNH. Ngành KH và CN đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, hỗ trợ ứng dụng công nghệ mới trong xử lý CTNH. UBND các huyện, thành phố tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc chấp hành các quy định về thu gom, xử lý CTNH; cần có chính sách xã hội hóa, thu hút cá nhân, tổ chức tham gia công tác thu gom và xử lý các CTNH trên địa bàn…
Bài và ảnh: Nguyễn Thanh Thúy
