Tiêm phòng vắc-xin cho đàn gia súc, gia cầm (GSGC) là biện pháp phòng bệnh chủ động và hiệu quả, nhất là đối với các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm để đảm bảo phát triển chăn nuôi an toàn, bền vững. Vì vậy, ngành Nông nghiệp và các địa phương đã tích cực phối hợp triển khai nhằm đạt kết quả tiêm phòng tốt nhất trong vụ xuân 2022. Tuy nhiên, kết quả tiêm thực tế vẫn không được như kỳ vọng do nhiều nguyên nhân.
 |
| Cán bộ thú y huyện Vụ Bản tiêm phòng cho đàn lợn nái của hộ nuôi trên địa bàn xã Liên Minh. |
Theo kế hoạch, vụ xuân năm 2022, toàn tỉnh phấn đấu tiêm vắc-xin dịch tả cho 199.900 con lợn; tiêm vắc-xin lở mồm long móng cho 30.655 con trâu, bò, dê và 29.120 con lợn nái, lợn đực giống; tiêm vắc-xin viêm da nổi cục cho 21.075 con trâu, bò; tiêm vắc-xin phòng bệnh dại cho 57.770 con chó. Về thời gian, các địa phương có nhiệm vụ triển khai tiêm vắc-xin phòng bệnh cho đàn GSGC nuôi từ ngày 15-4 đến 15-5-2022, đây là thời điểm thích hợp để phòng bệnh cho 2 vụ nuôi chính. Theo báo cáo nhanh của Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp các huyện, thành phố, đến nay các địa phương đã cơ bản hoàn thành đợt tiêm phòng cho đàn GSGC vụ xuân năm 2022, tuy nhiên kết quả tiêm phòng đạt tỷ lệ thấp so với kế hoạch. Đến ngày 31-5-2022, toàn tỉnh tiêm vắc-xin phòng dịch tả được 147.753 con lợn, đạt 73,9% kế hoạch; tiêm vắc-xin phòng lở mồm long móng được 26.641 con trâu, bò, dê, đạt 86,9% kế hoạch và 16.702 lợn nái, đực giống, đạt 37,4% kế hoạch; tiêm vắc-xin phòng viêm da nổi cục cho trâu, bò được 14.994 con đạt 71,1% kế hoạch; tiêm vắc-xin phòng dại cho đàn chó được 37.221 con đạt 64,1% kế hoạch.
Theo đánh giá của Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh, nguyên nhân khiến kết quả tiêm phòng vụ xuân đạt tỷ lệ thấp là do cấp ủy Đảng, chính quyền một số xã, thị trấn chưa quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt công tác tiêm phòng vụ xuân cho đàn GSGC. Không bố trí kinh phí hỗ trợ lực lượng tham gia tiêm phòng; không tổng hợp, báo cáo số liệu các loại vắc-xin từ nguồn xã hội hóa để đánh giá đúng kết quả tiêm. Công tác rà soát, thống kê tổng đàn GSGC còn nhiều bất cập, chưa chính xác nên ảnh hưởng đến việc lập kế hoạch và tổ chức tiêm phòng. Bên cạnh đó, một bộ phận người chăn nuôi nhận thức chưa đúng và không chấp hành tốt quy định tiêm phòng cho đàn GSGC; lực lượng tham gia tiêm phòng của nhiều xã, thị trấn quá mỏng, một số nơi chưa kiện toàn được trưởng thôn sau khi sáp nhập, thậm chí có nơi chỉ giao cho một mình trưởng thú y xã thực hiện nhiệm vụ tiêm phòng. Mặt khác, trước nguy cơ các loại dịch bệnh nguy hiểm, nhất là bệnh dịch tả lợn châu Phi, luôn có nguy cơ phát sinh, lây lan nên nhiều hộ, trang trại nuôi không muốn người từ bên ngoài, kể cả cán bộ thú y, vào trong chuồng nuôi để đề phòng lây nhiễm mầm bệnh dẫn đến khó khăn cho công tác tiêm phòng. Đồng chí Hoàng Thị Hằng, Trưởng thú y xã Yên Lộc (Ý Yên) cho biết: Năm nay tôi 62 tuổi, đã già, sức khỏe giảm nên rất muốn nghỉ sau gần 40 năm công tác liên tục trong ngành thú y. Tuy nhiên, xã chưa tìm được người thay thế nên vẫn động viên tôi cố gắng tham gia. Sức khỏe có hạn, địa bàn phụ trách rộng, đi làm lại thường chỉ có 1 mình, trong khi tiêm cho con vật cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, bất trắc nên rất khó hoàn thành kế hoạch tiêm phòng được giao. Đây cũng là tình trạng khá phổ biến ở các địa phương trong tỉnh hiện nay. Thực hiện các quy định về bố trí, sáp nhập cơ quan, lực lượng thú y theo quy định nên hầu hết các xã, phường, thị trấn chỉ còn 1 trưởng thú y, đội ngũ cộng tác viên thú y cơ sở bị cắt giảm nên rất khó hoạt động. Hơn nữa, tiền thù lao thấp nên không thể thu hút đội ngũ cán bộ thú y cơ sở trẻ tuổi, tâm huyết, trách nhiệm tham gia thực hiện công tác tiêm phòng cho đàn GSGC. Hiện nay mạng lưới cán bộ trưởng thú y các xã, phường, thị trấn phần lớn là tuổi cao, sức yếu trong khi phải phụ trách cả địa bàn xã, mất nhiều thời gian di chuyển nên kết quả tiêm không cao. Đợt tiêm phòng vụ xuân vừa qua diễn ra đúng thời điểm các thôn, xóm vừa tổ chức sáp nhập, nhiều đồng chí trưởng thôn, xóm mới được bầu nên chưa nắm rõ được tình hình chăn nuôi, số lượng đàn vật nuôi của các trang trại, gia trại và hộ nuôi. Nguy cơ các loại dịch bệnh trên đàn vật nuôi, nhất là dịch tả lợn châu Phi, vẫn tồn tại nên nhiều hộ nuôi không muốn cho người lạ vào chuồng nuôi để tiêm mà tự tiêm và không thống kê, báo cáo số lượng đàn vật nuôi được tiêm phòng cho các cơ quan chức năng. Điều này được thể hiện rất rõ khi trong thực tế các cửa hàng, đại lý, cơ sở chuyên cung cấp các loại vắc-xin trong tỉnh từ đầu năm đến nay đã bán được hơn 2 triệu 195.500 liều vắc-xin phòng bệnh song số vật nuôi được tiêm theo báo cáo không tương xứng. Đặc biệt, việc bổ nhiệm đội ngũ cán bộ trưởng thú y xã cũng gặp khó khăn. Cụ thể, theo Hướng dẫn số 06/HD-SNV của Sở Nội vụ quy định cụ thể trách nhiệm Trạm Thú y huyện hiệp y với UBND xã, phường, thị trấn hoàn thiện hồ sơ để báo cáo Phòng Nội vụ xem xét quyết định. Tuy nhiên khi tổ chức hợp nhất các cơ quan nông nghiệp thành Trung tâm dịch vụ nông nghiệp cấp huyện thì lại không quy định rõ cơ quan nào đảm nhiệm việc đề xuất với UBND các xã hoàn thiện hồ sơ dẫn đến mỗi nơi làm một kiểu. Có nơi thì Phòng Nội vụ, có địa phương thì Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện làm, thậm chí có địa phương thì các bên đùn đẩy trách nhiệm khiến cho việc bổ nhiệm cán bộ trưởng thú y xã gặp khó khăn. Nhiều cán bộ trưởng thú y xã có quyết định bổ nhiệm từ cách đây 15-20 năm, trong khi tuổi thì đã 65-70 nhưng vẫn làm vì vẫn có quyết định bổ nhiệm, muốn thay thế cũng khó. Việc khó khăn do quy định về thủ tục hành chính và tạo nguồn cán bộ trẻ, tâm huyết, trách nhiệm trong bổ nhiệm cán bộ trưởng thú y cấp xã dẫn đến nhiều hệ lụy không mong muốn trong quá trình triển khai kế hoạch tiêm phòng.
Để thực hiện tốt công tác tiêm vắc-xin phòng bệnh, góp phần bảo đảm an toàn dịch bệnh cho đàn GSGC, thời gian tới Chi cục Chăn nuôi và Thú y đề nghị Phòng NN và PTNT các huyện, Phòng Kinh tế thành phố, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp các huyện, thành phố phối hợp tổng hợp, báo cáo kết quả tiêm phòng vụ xuân năm 2022 của địa phương; đánh giá khó khăn trong công tác tổ chức tiêm phòng, nguyên nhân và biện pháp khắc phục. Tiếp tục thông tin, tuyên truyền về nguy cơ, tác hại của dịch bệnh động vật và lợi ích của việc tiêm vắc-xin phòng bệnh, các cơ chế, chính sách của Nhà nước về phòng, chống dịch bệnh động vật. Tăng cường phát huy vai trò vận động, tuyên truyền của các tổ chức, đoàn thể, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, cán bộ thôn, xóm, cán bộ thú y cơ sở. UBND các xã, thị trấn thực hiện quản lý, nắm chắc số liệu đàn vật nuôi và tổ chức tiêm phòng bổ sung cho số GSGC mới phát sinh hoặc đã hết thời gian miễn dịch, bảo đảm tỷ lệ tiêm vắc-xin đạt 80% tổng đàn trở lên. Phối hợp với cơ quan thú y, chính quyền cơ sở thực hiện lấy mẫu giám sát sau tiêm phòng để đánh giá kết quả tiêm phòng và hiệu quả vắc-xin theo Kế hoạch số 42/KH-CNTY ngày 10-2-2022 của Chi cục Chăn nuôi và Thú y.
Việc thực hiện tốt kế hoạch tiêm vắc-xin phòng bệnh cho đàn GSGC, cũng như việc khẩn trương khắc phục các bất cập, củng cố lực lượng thú y cơ sở là nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết để đảm bảo mục tiêu phát triển chăn nuôi an toàn bền vững./.
Bài và ảnh: Văn Đại
