Khai mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ năm, Quốc hội khoá XIV, sáng 4-6 Quốc hội tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn.

Phát biểu khai mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ, thời gian qua, hoạt động giám sát nói chung, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn nói riêng của Quốc hội đã có nhiều đổi mới, tác động tích cực đến nhiều mặt hoạt động, công tác điều hành của Chính phủ, của các bộ, ngành, địa phương, góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, khắc phục những hạn chế, bất cập, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, được cử tri và nhân dân cả nước quan tâm, đánh giá cao.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN

Tại kỳ họp này, Quốc hội quyết định lựa chọn 4 nhóm vấn đề chất vấn. 

Thứ nhất, về giải pháp hoàn thiện kết cấu hạ tầng, bảo đảm trật tự an toàn giao thông và việc xử lý những vấn đề tồn tại đối với các dự án giao thông đầu tư theo hình thức xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT). Thứ hai, về công tác quản lý đất đai, tình trạng ô nhiễm môi trường và kiểm soát hoạt động xả thải của các doanh nghiệp; các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu. Thứ ba về chất lượng giáo dục đại học, giáo dục phổ thông; công tác quản lý giáo dục mầm non; giải pháp khắc phục tình trạng xuống cấp về đạo đức, lối sống cho giáo viên và học sinh. Thứ tư về vấn đề lao động và giải quyết việc làm; chất lượng dạy nghề; công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em. 

Chủ tịch Quốc hội khẳng định, đây là những vấn đề lớn của đất nước, được nhân dân và cử tri quan tâm. Gắn với 4 nhóm vấn đề chất vấn, các bộ trưởng, gồm: Bộ trưởng Bộ GTVT; Bộ trưởng Bộ TN và MT; Bộ trưởng Bộ LĐ-TB và XH, Bộ trưởng Bộ GD và ĐT sẽ trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội (ĐBQH). Các Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách các lĩnh vực nêu trên và các bộ trưởng, trưởng ngành có liên quan trong các phiên chất vấn khi cần thiết sẽ cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình làm rõ thêm những nội dung mà ĐBQH quan tâm đến từng nhóm vấn đề chất vấn.

Sau phiên chất vấn, Quốc hội cũng sẽ ban hành nghị quyết để ghi nhận các giải pháp, những vấn đề đã hứa của bộ trưởng, thành viên Chính phủ, làm cơ sở để Chính phủ, các ngành triển khai thực hiện và các cơ quan của Quốc hội cũng như nhân dân giám sát việc thực hiện lời hứa.

Theo chương trình kỳ họp, ngay sau phát biểu khai mạc Phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Quốc hội nghe Ủy viên UBTVQH, Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải trình bày Báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XIV.

Báo cáo tóm tắt kết quả giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XIV do Ủy viên UBTVQH, Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải trình bày nêu rõ, thông qua 1.383 cuộc tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp thứ tư, 63 Đoàn ĐBQH đã tổng hợp được 2.099 kiến nghị của cử tri có nội dung liên quan đến hoạt động của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan tư pháp. Các kiến nghị đã được chuyển đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết, đến nay toàn bộ các kiến nghị đã được xem xét, trả lời (đạt 100%). Cụ thể:

Về công tác điều hành của Chính phủ, toàn bộ 1.993 kiến nghị, chiếm 95% kiến nghị cử tri gửi đến Chính phủ đều đã được nghiên cứu và trả lời. Trong đó, 1.474 kiến nghị (73,96%) được giải trình, cung cấp thông tin cho cử tri, 162 kiến nghị (8,13%) đã được tiếp thu, giải quyết dưới một số hình thức, như sửa đổi một số văn bản không còn phù hợp (37 văn bản); tổ chức thanh tra xử lý vi phạm đối với một số vấn đề mà cử tri nêu như quản lý khai thác cát; tình hình lạm thu tại các trường học, bạo hành tại một số cơ sở mầm non; vi phạm tại một số cơ sở khám chữa bệnh, sản xuất, kinh doanh thuốc; tình trạng doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm xã hội, việc đầu tư và khai thác các công trình giao thông BOT... Đặc biệt, theo phản ánh của cử tri các tỉnh Vĩnh Long, Quảng Ngãi, Bình Phước về tình trạng lãng phí, sử dụng đất công không hiệu quả, Thủ tướng đã ban hành ngay Chỉ thị 01/CT-TTg chỉ đạo rà soát, điều chỉnh, hủy bỏ các dự án, công trình đã quá 3 năm chưa thực hiện.

Qua kiểm tra, rà soát của Bộ TN và MT, 78 nghìn ha đất công đã được đưa vào sử dụng; Bộ KH và ĐT đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 57/2018/NĐ-CP tháo gỡ nhiều điểm nghẽn, nút thắt trong thu hút đầu tư cho nông nghiệp mà cử tri nhiều địa phương kiến nghị qua nhiều kỳ họp,...

Đối với 357 kiến nghị (17,91%) đang được giải quyết, có 83,5% kiến nghị dự kiến sẽ giải quyết xong trong năm 2018 (tăng 4 lần so với kỳ trước). “Đây là điểm mới, tích cực trong công tác giải quyết kiến nghị cử tri kỳ này”, Trưởng Ban Nguyễn Thanh Hải cho biết.

Qua kết quả giám sát của UBTVQH và đánh giá của 59/59 Đoàn ĐBQH đều cho thấy, việc giải quyết kiến nghị cử tri của các bộ, ngành kỳ này có sự chuyển biến rõ rệt về chất lượng cũng như thời hạn trả lời. Nhiều bộ, ngành đã được một số Đoàn ĐBQH đánh giá cao trong giải quyết nhanh chóng, dứt điểm một số kiến nghị cụ thể của địa phương, như Bộ: NN và PTNT; Công thương; GTVT; Tài chính; LĐ-TB và XH; TT và TT…

Một số bộ, ngành có số lượng kiến nghị cử tri nhiều, khối lượng công việc lớn nhưng Bộ trưởng đã trực tiếp chỉ đạo và ký văn bản trả lời, thể hiện trách nhiệm cao đối với cử tri, vì vậy nhiều vấn đề đã được giải quyết dứt điểm.

Việc giải quyết các kiến nghị về chính sách thu hút đầu tư, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, được Chính phủ chỉ đạo quyết liệt, Bộ NN và PTNT phối hợp với các Bộ: Công thương, KH và ĐT, Tài chính, KH và CN,... đề ra nhiều giải pháp hiệu quả; Thủ tướng đã có buổi đối thoại với nông dân để lắng nghe nguyện vọng, kịp thời chỉ đạo tháo gỡ khó khăn cho nông dân. Quý I khu vực nông nghiệp đạt được kết quả tăng trưởng vượt trội (3,76%), cao nhất trong 12 năm qua. Nhiều kiến nghị nêu tại kỳ trước đã được tích cực tổ chức thực hiện.

Tiếp đó, Quốc hội tiến hành chất vấn Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể. Mở đầu phiên chất vấn, các đại biểu: Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình); Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc); Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đề nghị Bộ trưởng làm rõ bất cập về số năm, vị trí đặt trạm thu phí BOT; trách nhiệm, giải pháp xử lý vấn đề chênh lệch cốt đường với nền nhà dân sau cải tạo; tiến độ thực hiện thu phí không dừng tại các trạm BOT; giải pháp phát triển giao thông vùng Tây Bắc;...

Về chênh lệch chi phí đầu tư và số năm thu phí giữa hợp đồng và kết quả kiểm toán đối với các dự án BOT, Bộ trưởng cho biết việc chênh lệch là do hợp đồng được ký ban đầu dựa trên tính toán về kinh phí đầu tư và kinh phí dự phòng; trước khi quyết toán Bộ GTVT đề nghị kiểm toán vào kiểm tra lại, dựa trên kết quả đó để điều chỉnh lại hợp đồng để đảm bảo quyền lợi chung của người dân, Nhà nước và doanh nghiệp.

Về chênh lệch cao độ giữa đường và nhà dân sau khi nâng cấp, Bộ trưởng cho biết, luật pháp có quy định cốt, nền dự án giao thông ở đô thị, Bộ căn cứ vào đó để khống chế cốt đường. Tuy nhiên khu vực ngoài đô thị không quy định nên trong thời gian vừa qua có hiện tượng trên. Bộ trưởng thừa nhận có trách nhiệm của Bộ GTVT, trách nhiệm địa phương và cho biết về lâu dài Bộ sẽ tiến hành thực hiện giải pháp cào bóc mặt đường cũ, sau đó tiến hành thảm mới để không nâng cốt quá cao.

Về tiến độ thu phí không dừng, Bộ trưởng cho biết, toàn bộ các trạm BOT sẽ phải hoàn thành thu phí tự động vào cuối năm 2019. Đây là giải pháp công khai minh bạch, Bộ đang quyết liệt chỉ đạo thực hiện để hoàn thành kế hoạch đề ra.

Về phát triển giao thông khu vực Tây Bắc, Bộ rất hiểu tình hình khó khăn của vùng này, Bộ trưởng cũng đã đi thực tế và tham mưu cho Chính phủ thực hiện các dự án, tuy nhiên do điều kiện ngân sách hạn chế, nên nhiều công trình, dự án chưa có điều kiện bố trí vốn. Bộ sẽ tiếp tục khảo sát thực tế để có giải pháp khắc phục trong thời gian tới.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) chất vấn: Doanh nghiệp phản ánh tình trạng ở một số địa phương chỉ có một, hai doanh nghiệp được chỉ định thầu hoặc đấu thầu có dàn xếp các dự án giao thông, doanh nghiệp bên ngoài không “chen chân vào được”, dẫn đến tình trạng đội vốn đầu tư, một số nhà đầu tư không đủ năng lực, kéo dài dự án,... vậy có tình trạng này hay không, giải pháp khắc phục như thế nào?

Bộ trưởng cho biết, theo quy định mọi dự án BOT đều được tổ chức đấu thầu và thông báo mời thầu công khai trên mạng. Tuy nhiên thực tế thời gian qua, có thể nhiều nhà đầu tư chưa rõ thủ tục hoặc ít quan tâm,... nên dẫn đến có những dự án BOT dù đã kéo dài thời gian thông báo mời thầu nhưng chỉ có 1 nhà thầu tham gia,... nên không thể tổ chức đấu thầu (ít nhất có 2 nhà thầu đăng ký trở lên), buộc Bộ GTVT phải chỉ định thầu theo quy định.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng khẳng định việc đấu thầu được tổ chức chặt chẽ theo quy định của pháp luật. Nếu phát hiện trường hợp thông thầu, Bộ sẽ xử lý nghiêm theo quy định. Bên cạnh đó, Bộ GTVT cũng mời Bộ Xây dựng thẩm tra các dự án của Bộ GTVT, từ vị trí đặt trạm, mức thu phí và quá trình triển khai dự án đều có sự giám sát chặt chẽ.

Trả lời các ý kiến tranh luận của ĐBQH liên quan đến dự án BOT, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, về thể chế, chúng tôi tiếp thu ý kiến đại biểu, việc ban hành Luật Đầu tư theo hình thức PPP thì sẽ giải quyết được những vấn đề hiện nay. Trước đây chúng ta chưa có luật, nghị định cũng chưa hoàn chỉnh, chúng tôi cũng chỉ bám theo những quy định tại thời điểm đó.

Nhóm vấn đề liên quan đến người dân, khi triển khai dự án, chúng tôi đã lấy ý kiến của UBND các cấp. Hiện chúng ta cũng chưa có quy định cụ thể là lấy ý kiến ai, cụ thể như thế nào, do đó, trong quá trình làm, chúng tôi đều thống nhất với UBND, thậm chí UBND các cấp triển khai giải phóng mặt bằng để triển khai dự án. Tại một số địa phương, chúng tôi còn lấy ý kiến của Đoàn ĐBQH. Khi thực hiện dự án, chúng tôi căn cứ vào quy hoạch và chấp hành nghiêm.

Một số dự án chúng ta thấy rằng dân xây dựng nhà nhiều nhưng cốt nền không đồng đều. Chúng ta phải lấy bình quân, đảm bảo cốt theo quy định nên một số hộ nền nhà thấp, chúng tôi đã triển khai các đường dân sinh, đường gom kết nối.

Về chi phí qua trạm BOT, chúng tôi cố gắng giảm thấp nhất. Về lâu dài thì chúng ta sẽ chỉ triển khai trên đường song hành.

Về tranh chấp giữa nhà đầu tư với Bộ GTVT và các cơ quan có liên quan, chúng ta sẽ thực hiện theo đúng quy định của Luật Dân sự.

Về một số công trình dân sinh thiết kế chưa hợp lý, trong quá trình thực hiện, chúng tôi đã có điều chỉnh. Trong khả năng dự án còn tài chính chúng tôi đều có điều chỉnh bổ sung đảm bảo phương án tốt nhất có thể cho người dân.

Về trách nhiệm cá nhân có liên quan với những kết luận của kiểm toán, tôi xin nhắc lại, kiểm toán chỉ ra thời gian giảm là do chúng ta chưa sử dụng dự phòng. Giai đoạn triển khai dự án, lãi suất ngân hàng rất cao. Lập dự án lúc đó phải căn cứ vào mức lãi suất nào. Những phần dự phòng không cần dùng đến hoặc đẩy nhanh tiến độ hoặc làm hồ sơ kỹ nên không phát sinh khối lượng... Những phần không sử dụng này không phải là thất thoát. Hợp đồng nêu rõ là chúng ta sẽ căn cứ vào kết quả quyết toán để điều chỉnh thời gian thu phí. Việc ký ban đầu là ký hợp đồng trên dự án để nhà đầu tư có điều kiện để triển khai các bước tiếp theo.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình); Nguyễn Thị Xuân Thu (Khánh Hòa); Trần Văn Quý (Hưng Yên) chất vấn về tiến độ thực thiện và trách nhiệm của Bộ GTVT trong giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông tại các thành phố lớn; giải pháp căn cơ để giảm TNGT? có lãng phí trong thực hiện dự án nối cao tốc Pháp Vân  - Cầu Giẽ với cao tốc Hà Nội - Hải Phòng không, khi cầu đã làm xong nhưng chưa có đường nên chưa đi được?

Về giải pháp giảm ùn tắc giao thông, Bộ trưởng cho rằng, chúng ta đã triển khai nhiều giải pháp nhưng tình hình ùn tắc giao thông tại các thành phố lớn vẫn phức tạp. Bộ trưởng cho biết, các đô thị lớn của chúng ta đã phát triển hàng trăm năm, quy hoạch điều chỉnh nhiều lần nhưng không sát thực tế, nên những giải pháp đưa ra mới chỉ mang tính tình thế, dù chúng ta rất quyết tâm. Do vậy cần có sự điều chỉnh tổng thể quy hoạch ở các thành phố lớn để có giải pháp căn cơ.

Về giải pháp kéo giảm TNGT, thời gian qua chúng ta đã thực hiện quyết liệt các giải pháp để thực hiện, tình hình đã có chuyển biến theo hướng tích cực nhưng số người chết vẫn cao. Thời gian tới, cần tiếp tục tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, gắn liền với việc tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân khi tham gia giao thông,...

Về câu hỏi có lãng phí hay không trong dự án đường nối 2 cao tốc, Bộ trưởng cho biết đã trực tiếp làm việc với Hưng Yên, Hà Nam về vấn đề này. Hiện việc bố trí vốn cho dự án đã được trình Quốc hội, khi Quốc hội thông qua sẽ triển khai thực hiện dự án nhằm hoàn thiện hệ thống hạ tầng nối các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ...

Đại biểu Nguyễn Sĩ Cương (Ninh Thuận) chất vấn giải pháp ngăn chặn tình trạng phương tiện không đủ điều kiện (cơi nới, hoán cải, quá khổ, quá tải...) vẫn lưu hành? Thừa nhận có hiện tượng này, Bộ trưởng cho biết, Bộ và các cơ quan trực thuộc đã triển khai các giải pháp, trong đó giải pháp căn cơ là ghi lại hình ảnh, thông số phương tiện (kích thước, chiều cao, rộng...) trong giấy phép lưu hành để các cơ quan chức năng khi kiểm tra có hình ảnh, số liệu để xử lý nghiêm vi phạm.

Đại biểu Dương Minh Tuấn (Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng, tình trạng xe quá tải phá nát đường dân sinh nhiều năm, nhiều nơi, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn nhưng chưa được xử lý triệt để. Đề nghị Bộ trưởng cho biết tồn tại này thuộc trách nhiệm của ai? Tình trạng trên có thể xử lý dứt điểm được hay không?

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng cho biết, vừa qua, các cơ quan chức năng tổ chức tăng cường tuần tra kiểm soát xử lý xe quá khổ, quá tải. Theo đó, trước năm 2011 tình trạng xe quá tải quá khổ hoạt động phổ biến, đến thời thời điểm này theo thống kê, hiện còn 10% xe tải quá khổ quá tải nhưng chỉ hoạt động phạm vi hẹp, chủ yếu trên địa bàn các tỉnh, ít trường hợp đi xuyên liên tỉnh vì đã có sự tăng cường kiểm tra, kiểm soát. Hiện Bộ chỉ đạo Tổng cục Đường bộ phối hợp các cơ quan để tăng cường kiểm tra xử lý tận gốc, để bảo quản đường Nhà nước đầu tư cho nhân dân.

Tranh luận lại với Bộ trưởng, đại biểu Nguyễn Sĩ Cương cho rằng việc xử lý xe quá khổ quá tải cần giải pháp mạnh tay hơn, không chỉ là chụp ảnh, ghi các thông số trên giấy đăng kiểm mà cần thiết phải thu hồi đăng kiểm. Trả lời đại biểu, Bộ trưởng cho biết, theo quy định hiện hành có thể xử lý hành chính hoặc thu hồi giấy phép tùy theo mức độ vi phạm của chủ phương tiện. Nếu cả hệ thống chính trị vào cuộc, tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt các tuyến tỉnh lộ, huyện lộ sẽ xử lý được tình trạng xe quá tải...

Đại biểu Tô Thị Bích Châu (TP Hồ Chí Minh), Dương Trung Quốc (Đồng Nai) chất vấn về giải pháp nâng cao chất lượng vận tải đường sắt và giải pháp giảm TNGT đường sắt;... trả lời đại biểu, Bộ trưởng cho biết, đường sắt là tuyến đường quan trọng của đất nước, nếu giải quyết tốt sẽ giảm tải cho đường bộ rất nhiều, tuy nhiên ngành GTVT “tham mưu kém” nên chưa có giải pháp hình thành tuyến đường sắt Bắc - Nam đảm bảo đúng yêu cầu kỹ thuật. Bộ nhận trách nhiệm của ngành trong công tác tham mưu.

Về TNGT đường sắt, Bộ trưởng cho biết, hiện vẫn còn hơn 5.719 đường giao cắt, trong đó 1.519 giao cắt do Tổng Cty Đường sắt quản lý có bố trí có gác chắn, còn hơn 4.200 đường dân sinh tự mở không có gác chắn,... Bộ đã làm việc với các địa phương để có giải pháp gắn trách nhiệm cụ thể của ngành, của địa phương trong thực hiện các giải pháp nhằm kéo giảm TNGT đường sắt như: Dứt khoát không phát sinh thêm đường giao cắt mới, tăng cường cảnh báo tự động, tuyên truyền cho người dân nâng cao ý thức giao thông...

Bộ trưởng khẳng định, đường sắt là loại hình vận tải đặc biệt, cần quản lý chặt chẽ để đảm bảo an toàn, tuy nhiên thời gian qua, do tình hình khó khăn nên chúng ta chưa có giải pháp căn cơ để đảm bảo tuyệt đối an toàn giao thông đường sắt. Về lâu dài, để nâng cao chất lượng vận tải đường sắt, Bộ đã xây dựng dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam trình các cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt để đầu tư nâng cấp hệ thống đường sắt trong thời gian tới.

Chiều 4-6, Bộ trưởng Trần Hồng Hà trả lời chất vấn trước Quốc hội về nhóm vấn đề thứ 2: Công tác quản lý đất đai tại các thành phố lớn, các địa phương có nhiều khiếu nại, tố cáo. Tình trạng ô nhiễm môi trường và kiểm soát hoạt động xả thải của các doanh nghiệp. Các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu tại các vùng, địa phương, đặc biệt là đồng bằng sông Cửu Long./.

Theo baotintuc.vn