Xây dựng kinh tế hợp tác, hợp tác xã theo hướng hội nhập và phát triển

Trong những năm qua, tình hình kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác trong cả nước có những biến động mạnh mẽ và gặp không ít khó khăn, thách thức song dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự chỉ đạo, hướng dẫn của Liên minh HTX Việt Nam, nhiệm kỳ qua, Liên minh HTX tỉnh đã tập trung bám sát đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, các chương trình mục tiêu kinh tế - xã hội của tỉnh, tổ chức vận động, tập hợp, hỗ trợ các HTX và đơn vị thành viên ngày càng phát triển, góp phần đáng kể vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội và phong trào xây dựng NTM trên địa bàn toàn tỉnh.

 

Trong nhiệm kỳ qua, toàn tỉnh có 61 HTX thành lập mới (chủ yếu theo mô hình tổng hợp và chuyên ngành) gồm: 6 HTX đánh bắt thủy, hải sản, 8 HTX chăn nuôi, 5 HTX hoa cây cảnh và rau quả, 5 HTX nuôi trồng chế biến nấm, 30 HTX sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nông nghiệp (SXKD DVNN) và 7 HTX lĩnh vực khác. Đến nay, toàn tỉnh có 403 HTX và Quỹ Tín dụng nhân dân (TDND) cơ sở. Trong đó, có 309 HTX nông nghiệp; 32 HTX tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ; 21 HTX giao thông vận tải và 41 Quỹ TDND cơ sở thu hút 386.200 thành viên là cá nhân, hộ gia đình. 5 năm qua, khu vực kinh tế hợp tác có nhiều chuyển biến tích cực, từng bước đổi mới về tổ chức và hoạt động, nhất là sau chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX 2012, mô hình HTX dần thích ứng hơn với cơ chế thị trường, khẳng định rõ hơn vai trò, vị trí trong nền kinh tế. Trong khó khăn chung của nền kinh tế, các tổ hợp tác, HTX vẫn duy trì hoạt động hỗ trợ kinh tế hộ thành viên đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, góp phần vào tái cơ cấu kinh tế, nông nghiệp, nông thôn và xây dựng NTM, đồng thời đã tạo thêm nhiều việc làm, thu nhập cho hàng trăm nghìn lao động trong tỉnh. Nhiều HTX đã mở rộng sản xuất, kinh doanh phát triển thêm các dịch vụ mới, nhất là sau đại hội gắn với chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Nhiều HTX đã huy động được vốn góp và vay vốn để đầu tư máy móc, thiết bị để nâng cao năng suất SXKD, mở rộng liên kết với các doanh nghiệp để thực hiện cung ứng vật tư, các dịch vụ đầu vào và tiêu thụ sản phẩm cho thành viên. Đã xuất hiện một số mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa như mô hình liên kết chuỗi sản xuất gạo sạch Nam Định giữa 15 HTX SXKD DVNN trong tỉnh với Cty TNHH Toản Xuân (Nam Định), mô hình liên kết giữa các HTX chăn nuôi và HTX trồng rau sạch với Cty TNHH Tuệ Hương (Nam Định), liên kết giữa các HTX đánh bắt thủy sản với các doanh nghiệp và HTX thương mại ở Hà Nội… Đến nay đã có 333 HTX tổ chức đại hội gắn tổ chức lại hoạt động theo Luật (chiếm 81,2%); 69 HTX giải thể, ngừng hoạt động (chiếm 18,8%) tập trung phần lớn trong lĩnh vực nông nghiệp tại các huyện Hải Hậu, Giao Thủy, Mỹ Lộc. Các HTX tổ chức đại hội thành viên gắn chuyển đổi hoạt động theo Luật cơ bản thực hiện 5 nội dung theo hướng dẫn. Nhiều HTX sau đại hội tiếp tục củng cố, mở rộng phát triển dịch vụ phục vụ thành viên; bước đầu thực hiện đã có hiệu quả. Các HTX thành lập mới đã tuân thủ những quy định của Luật HTX 2012 và các nguyên tắc giá trị bản chất của HTX.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, khu vực kinh tế tập thể vẫn còn những hạn chế, tồn tại cần khắc phục. Các tổ hợp tác đa số vẫn mang tính tự phát, chưa đăng ký hoạt động với chính quyền địa phương theo Nghị định 151 của Chính phủ quy định về tổ chức hoạt động của tổ hợp tác. Thực tế vẫn còn trên 6% số HTX ra đời trước Luật HTX 2012 chưa thực hiện chuyển đổi. Một số HTX sau tổ chức chuyển đổi theo Luật vẫn chưa thực sự quan tâm đến đổi mới, tổ chức lại hoạt động; chưa xây dựng được chiến lược SXKD dài hạn, chưa quan tâm tìm kiếm thị trường để sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Đội ngũ cán bộ quản lý HTX hầu hết chưa được đào tạo cơ bản, chủ yếu là hoạt động theo kinh nghiệm. Chế độ đãi ngộ với cán bộ HTX còn bất cập nên không thu hút được người trẻ, có năng lực và tâm huyết tham gia quản lý HTX. Quy mô HTX vẫn còn nhỏ, năng lực nội tại của HTX còn yếu, thiết bị công nghệ còn lạc hậu; năng suất, chất lượng, giá thành sản phẩm khó cạnh tranh trên thị trường, dẫn đến lợi ích HTX mang lại cho thành viên chưa nhiều, thành viên tham gia, gắn bó với HTX chưa cao. Tốc độ tăng trưởng khu vực kinh tế tập thể còn chậm, chưa tạo được chuyển biến, đột phá của mô hình kinh tế hợp tác, chưa khai thác được tiềm năng lợi thế của địa phương và phù hợp với yêu cầu của thực tiễn.

 

Với vai trò là tổ chức đại diện của HTX và các thành viên, trong những năm tới, Liên minh HTX tỉnh bám sát Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, Nghị quyết Đại hội V Liên minh HTX Việt Nam, tập trung triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ thành viên mở rộng sản xuất, nâng cao thu nhập cho hộ xã viên. Trong đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về đường lối, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước; các nghị quyết, chỉ thị của Tỉnh ủy, UBND tỉnh về kinh tế hợp tác, HTX để nâng cao nhận thức hơn nữa về vị trí vai trò của khu vực kinh tế hợp tác, HTX và hệ thống tổ chức Liên minh HTX. Tiếp tục chủ động tham mưu đề xuất, đồng thời tăng cường công tác phối kết hợp để hỗ trợ thành lập được nhiều mô hình kinh tế hợp tác, HTX đi vào hoạt động hiệu quả. Xây dựng các mô hình HTX điển hình ở các lĩnh vực để tổng kết, rút kinh nghiệm nhân ra diện rộng. Bên cạnh đó, tập trung hướng dẫn tư vấn, hỗ trợ các HTX; tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ quản lý HTX về chuyên môn, nghiệp vụ, về quản trị HTX, về xúc tiến thương mại, hội nhập... Chủ động tăng cường thực hiện làm cầu nối liên kết cho các HTX với HTX, HTX với doanh nghiệp để thực hiện được một số mô hình liên kết chuỗi giá trị, tạo thuận lợi cơ hội giúp các HTX tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm. Tiếp tục sử dụng nguồn vốn vay Quỹ quốc gia giải quyết việc làm có hiệu quả, tạo điều kiện hỗ trợ các HTX vay vốn để phát triển SXKD; tiếp tục đề xuất xây dựng đề án trình Tỉnh ủy, UBND tỉnh sớm thành lập “Quỹ hỗ trợ phát triển HTX” để có thêm nguồn lực hỗ trợ các HTX hoạt động. Kịp thời cập nhật những vấn đề liên quan đến HTX để phản ánh kiến nghị và cùng tham gia giải quyết những vấn đề còn bất cập, thường xuyên phát động các phong trào thi đua trong khu vực kinh tế hợp tác, động viên khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp cho sự nghiệp phát triển HTX trên địa bàn tỉnh.

 

Với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự vào cuộc của các cấp, các ngành, đoàn thể cùng với quyết tâm của đội cán bộ quản lý, thành viên và người lao động HTX, nhất định kinh tế tập thể của tỉnh sẽ có những chuyển biến, góp phần vào thực hiện thắng lợi các Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đã đề ra, sớm đưa tỉnh ta đạt tỉnh NTM vào năm 2020./.