Cách đây 60 năm, ngày 10-8-1956, trước yêu cầu công tác của lực lượng Công an nhân dân, Thủ tướng Chính phủ ban hành Thông tư số 1001/TTg xác định tổ chức của ngành Cảnh sát nhân dân, trong đó ghi rõ: “Cảnh sát Kinh tế (CSKT) phụ trách công tác bảo vệ công khai các nhà máy, hầm mỏ”. Bắt đầu từ đây, lực lượng CSKT chính thức ra đời và đi vào hoạt động. Ngày 10-8 hằng năm được lấy là ngày truyền thống lực lượng CSKT.
Tuy nhiên thời điểm năm 1956, Ty Công an Nam Định chưa có lực lượng chuyên trách về phòng, chống tội phạm kinh tế mà chỉ là một bộ phận trong Ban trật tự, thực hiện nhiệm vụ đấu tranh chống các loại tội phạm về kinh tế. Ngày 10-5-1958, Bộ trưởng Bộ Công an ra Quyết định số 521/V8-1 thành lập Phòng Chống tham ô. Theo đó Ty Công an Nam Định thành lập Tổ Chống tham ô thuộc Ban trị an dân cảnh. Sự ra đời của Tổ Chống tham ô đánh dấu bước khởi đầu mới của một lực lượng chuyên sâu trong công tác bảo vệ kinh tế và chống tội phạm về kinh tế. Tổ Chống tham ô cũng chính là tổ chức tiền thân của lực lượng Cảnh sát Điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ Công an tỉnh Nam Định ngày nay.
Trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam, lực lượng Cảnh sát chống tội phạm kinh tế đã tích cực phối hợp với 4 ngành kinh tế trọng điểm (công nghiệp, nông nghiệp, thương nghiệp, giao thông) thực hiện nhiều hoạt động nhằm hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục các hoạt động sản xuất, kinh doanh; thực hiện cải cách ruộng đất và sửa sai trong cải cách ruộng đất; làm tốt công tác bảo vệ nội bộ trong các cơ quan kinh tế. Bên cạnh đó, lực lượng CSKT cũng tập trung làm tốt công tác bảo vệ kinh tế, phát hiện nhiều vụ án tham ô, lừa đảo chiếm đoạt tài sản XHCN.
 |
| Lãnh đạo Phòng CSKT (Công an tỉnh) triển khai phương án đấu tranh với tội phạm kinh tế và tham nhũng. Ảnh: Do cơ sở cung cấp |
Sau đại thắng mùa Xuân 1975 lịch sử, lực lượng CSKT của tỉnh tiếp tục phát hiện, điều tra nhiều vụ án lớn góp phần ngăn chặn hoạt động đầu cơ tích trữ, phá rối thị trường, tham ô tài sản Nhà nước, nhất là trong cải tạo công thương nghiệp. Tính riêng năm 1976, lực lượng CSKT đã phát hiện 703 vụ xâm phạm tài sản XHCN, 64 vụ tham ô tài sản tập thể, 32 vụ tham ô tài sản Nhà nước. Phải kể đến những vụ điển hình như vụ Đinh Thị Mát, mậu dịch viên quầy hàng số 236 Trần Hưng Đạo thuộc cửa hàng điện máy xăng dầu Thành phố Nam Định giả mạo giấy tờ tham ô 10.610,20 đồng; vụ thông đồng, tham ô dầu Diezen tại tầu dầu D58 Xí nghiệp Vận tải đường sông 210; vụ Nguyễn Quốc Khánh cùng đồng bọn gây thiệt hại tài sản XHCN tại Cty Giống cây trồng…
Một dấu mốc lịch sử quan trọng của lực lượng CSKT là vào tháng 6-1981, Phòng CSKT được thành lập với biên chế gồm 39 cán bộ, chiến sĩ do đồng chí Đỗ Ngọc Lung làm trưởng phòng. Ngay khi vừa được thành lập, Phòng CSKT đã điều tra làm rõ vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản XHCN tại Bệnh viện Thành phố Nam Định. Từ đó đến nay, Phòng CSKT đã cùng chân rết tại Công an các huyện, thành phố là Đội CSKT phát hiện, điều tra, xử lý hàng nghìn vụ phạm tội và các vụ vi phạm pháp luật về kinh tế, thu hồi hàng trăm tỷ đồng sung công quỹ. Ngoài việc trực tiếp phát hiện, đấu tranh chống tội phạm về kinh tế, lực lượng CSKT đã tham mưu Ban Giám đốc Công an tỉnh kiến nghị Bộ Công an đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành sửa đổi nhiều sơ hở, thiếu sót trong cơ chế, chính sách quản lý kinh tế, quản lý cán bộ, những tồn tại, thiếu sót trong hệ thống pháp luật cùng những nguyên nhân và điều kiện nảy sinh tội phạm kinh tế, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn có hiệu quả các loại tội phạm về kinh tế.
Bước sang năm 1986, cơ chế kinh tế tập trung quan liêu bao cấp được thay thế bởi nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCN. Để thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ kinh tế trong giai đoạn mới, lực lượng CSKT có sự đổi mới toàn diện về nhận thức, tư tưởng và phương pháp công tác. Lãnh đạo, cấp ủy Phòng CSKT đã thực hiện nhiều giải pháp để kiện toàn tổ chức của đơn vị, đảm bảo sức mạnh của một đơn vị trực tiếp chiến đấu trong tình hình mới.
Quá trình chuyển đổi từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCN đã bộc lộ nhiều sơ hở, thiếu sót. Hoạt động của các loại tội phạm kinh tế thời kỳ này diễn ra rất phức tạp. Với phương châm “phòng chống đi đôi, lấy phòng là chính, giữ bên trong là chính”, công tác điều tra khám phá của lực lượng CSKT Công an Nam Định được kịp thời chuyển hướng đi vào chiều sâu; đã tích cực phát hiện, điều tra, khám phá nhiều vụ án phức tạp về kinh tế, góp phần phục vụ thắng lợi việc triển khai thực hiện các chính sách của Đảng trên địa bàn toàn tỉnh.
Trước tình hình tham nhũng, tiêu cực ngày càng phức tạp, Bộ Chính trị ra Nghị quyết số 14/NQ-TW về lãnh đạo cuộc đấu tranh chống tham nhũng. Lực lượng CSKT Công an Nam Định đã xác lập và đấu tranh 8 chuyên án tham nhũng, 29 chuyên án hàng giả, hàng cấm. Khởi tố 24 vụ với 44 bị can gây thiệt hại cho Nhà nước 17 tỷ đồng. Điển hình là vụ tham ô và cố ý làm trái ở Cty Dệt Nam Định có 13 bị can, gây thiệt hại cho hàng chục tỷ đồng. Vụ Dương Thúy Hiền và đồng bọn làm hồ sơ thế chấp giả 26 hộ để vay ngân hàng 12 tỷ đồng và 300 nghìn USD…
Trước tình hình tội phạm sản xuất và buôn bán hàng giả ngày càng có chiều hướng gia tăng với thủ đoạn ngày càng tinh vi, gây bất bình cho người tiêu dùng và các đơn vị sản xuất, kinh doanh, Phòng CSKT đã xây dựng chương trình, kế hoạch nhằm đấu tranh mạnh với loại tội phạm này. Kết quả, lực lượng CSKT toàn tỉnh đã phát hiện 131 vụ với 154 đối tượng buôn lậu, buôn bán hàng cấm, sản xuất và buôn bán hàng giả, thu 4,5 tỷ đồng.
Quá trình tiến hành cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước trên địa bàn tỉnh, bên cạnh những mặt tích cực đã nảy sinh nhiều vấn đề tiêu cực. Trước tình hình đó, Phòng CSKT đã xây dựng và thực hiện chuyên đề “Đấu tranh chống vi phạm, tội phạm trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước tỉnh Nam Định”. Các trinh sát đã tiến hành rà soát toàn bộ các doanh nghiệp được tiến hành cổ phần hóa từ tháng 1-2002 đến ngày 21-12-2003. Kết quả đã phát hiện và chấn chỉnh, xử lý kịp thời những vi phạm cũng như những tập thể, cá nhân làm sai, tư lợi.
Tháng 10-2004, Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự được ban hành, Phòng CSKT đổi tên thành Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ và được cơ cấu lại chức năng nhiệm vụ. Từ năm 2004 đến nay, với tên gọi mới và chức năng nhiệm vụ được bổ sung thêm, đơn vị lại liên tiếp triệt phá nhiều vụ án nổi về kinh tế, góp phần khẳng định thương hiệu “CSKT Nam Định”. Tiêu biểu như vụ Đỗ Hữu Tuấn, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Nam Vân đã cùng đồng bọn lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ, chiếm đoạt trên 20,7 tỷ đồng của 790 hộ dân. Điều tra bổ sung vụ án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” tại Trung tâm Bảo trợ xã hội huyện Trực Ninh, Trung tâm Trợ giúp nhân đạo và Dạy nghề cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tại huyện Ý Yên, khởi tố 18 bị can. Đây là vụ án được nhân dân và các phương tiện truyền thông đặc biệt quan tâm vào thời điểm ấy. Từ tháng 3-2005 đến khi bị bắt vào năm 2009, 18 đối tượng trong đường dây đã làm giả hồ sơ trẻ em bị bỏ rơi cho trên 300 trẻ em sau đó làm thủ tục cho người nước ngoài và trong nước nhận làm con nuôi, chiếm hưởng hàng tỷ đồng. Hậu quả nặng nề nhất của hành vi phạm pháp này chính là xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, gây mất lòng tin với các tổ chức nước ngoài.
Từ năm 2010 trở lại đây, Phòng CSKT Công an tỉnh Nam Định đã phát hiện, thụ lý giải quyết, chuyển truy tố 191 vụ án. Công tác đấu tranh chống buôn lậu, buôn bán hàng cấm, trốn lậu thuế cũng được đơn vị quan tâm chỉ đạo. Chỉ tính từ năm 2010 đến nay, lực lượng CSKT đã bắt giữ, truy tố 135 vụ; xử lý hành chính 1.700 vụ với tổng trị giá hàng hóa vi phạm là 10 tỷ đồng. Điển hình như vụ Cty TNHH Hoàng Phương - Trực Ninh lừa đảo vay số tiền 10 tỷ đồng của Ngân hàng Seabank chi nhánh Bắc Ninh. Vụ Nguyễn Văn Danh, Giám đốc Cty TNHH Hoàng Lộc phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” số tiền 40 tỷ đồng...
Mặc dù công tác đấu tranh chống tội phạm kinh tế có yếu tố nước ngoài còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về chính sách, pháp luật, song lực lượng CSKT Công an Nam Định vẫn đang nghiên cứu kỹ hệ thống chính sách pháp luật cũng như nội quy, quy định hoạt động của từng ngành nghề kinh doanh để làm tốt hơn nữa nhiệm vụ phòng, chống tội phạm kinh tế có yếu tố nước ngoài.
Đạt được những thành tích ấy, lực lượng CSKT Nam Định luôn xác định rõ các tuyến, địa bàn, lĩnh vực trọng điểm và đối tượng cần tập trung đấu tranh; thường xuyên tổng hợp tình hình tham mưu cho Ban Giám đốc Công an tỉnh những kiến nghị, đề xuất nhiều nội dung quan trọng để chỉ đạo CSKT toàn lực lượng tiếp tục thực hiện.
Công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng luôn được Phòng CSKT đặc biệt quan tâm. Chính vì thế trong cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm kinh tế, cuộc chiến đầy cam go, quyết liệt, nhiều cám dỗ và áp lực từ nhiều phía, nhưng cán bộ, chiến sĩ CSKT Công an Nam Định vẫn nêu cao phẩm chất đạo đức cách mạng, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Hằng năm, lực lượng CSKT thường xuyên rà soát đánh giá đội ngũ cán bộ để cử đi học các lớp đào tạo nâng cao trình độ về chuyên môn nghiệp vụ, pháp luật và lý luận chính trị. Ngày nay, đội ngũ cán bộ, chiến sĩ lực lượng CSKT đều vững vàng về bản lĩnh chính trị, hiểu biết chuyên sâu về chuyên môn nghiệp vụ và pháp luật, về cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị được giao 60 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành của lực lượng CSKT Nam Định, trong mỗi giai đoạn lịch sử đều có những chiến công, thành tích không nhỏ, được chính quyền, nhân dân trong tỉnh và Bộ Công an ghi nhận đánh giá cao, ngày càng khẳng định thương hiệu CSKT Nam Định. 60 năm qua, CSKT Công an Nam Định đã được tặng thưởng 15 Bằng khen của Bộ Công an, 1 Bằng khen của Bộ Thương mại, trên 20 Bằng khen, giấy khen của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và gần 50 giấy khen của Giám đốc Công an tỉnh. Trong đó vẻ vang nhất là Huân chương Chiến công hạng Ba./.
Đại tá
Bùi Quang Hưng
Trưởng Phòng CSĐTTP về TTQLKT
và chức vụ (Công an tỉnh)
