Ngày 9-6-2016, đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ Đoàn Hồng Phong đã ký ban hành Nghị quyết số 07-NQ/TU của BCH Đảng bộ tỉnh về xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Nam Định. Nội dung như sau:
I. KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH
Trong những năm qua, thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khoá VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”; Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 (khóa XI) về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”; các cấp uỷ Đảng, chính quyền, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, từng bước xây dựng văn hoá, con người Nam Định đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”, phong trào xây dựng gia đình, làng (thôn, xóm, tổ dân phố) văn hóa; cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa... có bước chuyển biến tích cực.
Hệ thống các thiết chế văn hoá ngày một được đầu tư xây dựng, mở rộng góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân. Công tác nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hoá đạt được nhiều kết quả tích cực. Một số lễ hội có quy mô lớn như: Lễ Khai ấn Đền Trần, Lễ hội Phủ Dầy, chợ Viềng Xuân... đã được tổ chức dần đi vào nề nếp. Nhiều di sản văn hoá vật thể và phi vật thể đã được công nhận là di tích quốc gia, trong đó Di sản “Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” đang trình Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá của Liên hợp quốc (UNESCO) vinh danh là Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn bộc lộ một số tồn tại như: Môi trường văn hóa bị xâm hại, lai căng, thiếu lành mạnh, xuất hiện nhiều hiện tượng trái với thuần phong mỹ tục, nhất là trong thanh, thiếu niên; quan hệ, ứng xử trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đang có nguy cơ mất đi các giá trị truyền thống, một số hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan, phô trương hình thức trong việc cưới, việc tang và lễ hội có chiều hướng gia tăng gây bức xúc cho xã hội; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên còn chậm được khắc phục; việc thực hiện nếp sống văn hoá công sở, ứng xử văn minh nơi công cộng, ý thức chấp hành pháp luật và bảo vệ môi trường sinh thái chưa tạo được sự chuyển biến tích cực; quản lý, sử dụng, khai thác một số thiết chế văn hoá ở cơ sở chưa hiệu quả; công tác quản lý di tích và lễ hội còn nhiều bất cập, khuynh hướng tư nhân hoá, thương mại hóa vẫn còn diễn ra ở một số di tích, lễ hội.
Nguyên nhân chủ yếu của những tồn tại, hạn chế trên là công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, chính quyền chưa thường xuyên, quyết liệt, chưa quan tâm đầy đủ đến yếu tố con người và văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội. Mặt trái của cơ chế thị trường đã tác động tiêu cực tới môi trường văn hoá. Công tác giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, truyền thống văn hoá, lịch sử địa phương trong các cơ quan, đoàn thể còn mang tính hình thức.
Công tác quản lý Nhà nước về văn hóa chậm được đổi mới, việc thể chế hoá các Nghị quyết của Đảng và ban hành các cơ chế, chính sách để quản lý các hoạt động văn hoá còn chậm, thiếu đồng bộ. Công tác kiểm tra, phát hiện, xử lý vi phạm trong hoạt động văn hóa chưa kịp thời, kiên quyết. Đội ngũ cán bộ làm công tác văn hoá từ tỉnh đến cơ sở chưa thực sự đủ mạnh, còn thiếu kinh nghiệm, chưa tham mưu kịp thời cho các cấp uỷ Đảng, chính quyền trong việc lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng môi trường văn hoá đồng bộ với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo khắc phục những tồn tại, yếu kém trên nhằm thực hiện mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, BCH Đảng bộ tỉnh ban hành Nghị quyết về “Xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Nam Định”.
II. Quan điểm chỉ đạo, mục tiêu
1. Quan điểm chỉ đạo
Xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội; là cuộc vận động toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, nhằm tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân, để văn hoá thực sự là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
2. Mục tiêu
2.1. Mục tiêu chung
Phát huy truyền thống văn hiến của quê hương Nam Định, tiếp thu tinh hoa văn hoá của dân tộc và nhân loại, xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong hệ thống chính trị, trong từng cộng đồng dân cư, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và mỗi gia đình, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhanh và bền vững trong thời kỳ CNH-HĐH đất nước.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, thực sự là nơi hình thành nuôi dưỡng nhân cách văn hoá và giáo dục nếp sống cho con người, đến năm 2020 có trên 80% gia đình đạt tiêu chuẩn gia đình văn hoá.
- Thực hiện nếp sống văn hoá công sở, ứng xử văn minh nơi công cộng, đến năm 2020 có trên 80% cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa.
- Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các thiết chế văn hoá; đến năm 2020 đạt 100% xã (phường, thị trấn) có nhà văn hoá, 100% làng, thôn, xóm có điểm sinh hoạt văn hoá. Thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang; đến năm 2020 có trên 80% làng (thôn, xóm, tổ dân phố) đạt danh hiệu văn hóa.
- Từng bước nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước đối với các lễ hội trên địa bàn tỉnh để phát huy giá trị các di sản, nhất là các di sản văn hoá vật thể, di sản văn hoá phi vật thể tiêu biểu đã được Nhà nước công nhận.
III. Nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu
1. Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, chính quyền trong việc xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh
- Các cấp uỷ Đảng, chính quyền, đoàn thể, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh, gắn kết với phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị. Tổ chức triển khai thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị “Về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, “Quy định về những điều đảng viên không được làm”, “Quy định về chế độ công vụ”, “Quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý”.
- Thực hiện “Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030”, xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc. Nhân rộng các mô hình gia đình văn hoá tiêu biểu, để mỗi gia đình thực sự là nơi nuôi dưỡng, hình thành nhân cách cho thế hệ trẻ.
- Xây dựng và thực hiện nếp sống văn hoá công sở, thực hiện tốt Pháp lệnh Dân chủ ở cơ sở. Trong đó trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức, có ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật, dân chủ đi đôi với kỷ luật, kỷ cương; tự do cá nhân gắn với trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân. Ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, công chức, đảng viên. Thực hiện tốt nếp sống văn minh nơi công cộng, giữ gìn vệ sinh môi trường.
- Nâng cao chất lượng, hiệu quả của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” gắn với phong trào “Chung sức xây dựng NTM” và đô thị văn minh. Tuyên truyền, vận động các tổ chức, đoàn thể, cộng đồng kiên quyết bài trừ các hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan, sự phô trương, lãng phí trong tổ chức các hoạt động hiếu, hỷ. Xây dựng quy định, mô hình thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang phù hợp với các quy định của pháp luật, thuần phong mỹ tục của địa phương. Phát huy truyền thống tình làng nghĩa xóm, xây dựng cộng đồng đoàn kết, hoà thuận, bình yên.
2. Tiếp tục xây dựng và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các thiết chế văn hoá
- Cùng với việc thực hiện chương trình xây dựng NTM; tiếp tục quan tâm đầu tư xây dựng và nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của các thiết chế văn hoá; ưu tiên quỹ đất và đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa và không gian vui chơi giải trí phù hợp với quy hoạch xây dựng NTM và các khu đô thị mới.
- Phát huy hiệu quả hoạt động của các thiết chế: Bảo tàng, nhà truyền thống, thư viện, nhà văn hoá, câu lạc bộ... tạo sự phong phú, đa dạng các hoạt động văn hoá, góp phần xây dựng xã hội học tập, bồi dưỡng tri thức, giáo dục truyền thống văn hoá và nhân cách con người.
- Phát triển các phong trào văn hoá, văn nghệ quần chúng, nòng cốt là các câu lạc bộ, trung tâm sinh hoạt văn hoá cộng đồng, tạo điều kiện để nhân dân tích cực tham gia sáng tạo, hưởng thụ các giá trị văn hoá.
3. Bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hoá
- Xây dựng và triển khai thực hiện các chương trình, đề án, quy hoạch nhằm tăng cường công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử - văn hoá và các di sản văn hóa phi vật thể của Nam Định.
- Tập trung đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án xây dựng Khu trung tâm lễ hội thuộc Khu di tích lịch sử - văn hoá Trần, lập Quy hoạch bảo tồn phát huy giá trị Quần thể di tích lịch sử - văn hoá Phủ Dầy.
- Tổ chức tốt các lễ hội truyền thống có quy mô lớn, góp phần giáo dục truyền thống và phát triển du lịch, quảng bá hình ảnh quê hương, con người Nam Định đến với du khách trong và ngoài nước.
4. Tăng cường công tác quản lý Nhà nước về văn hoá
- Thực hiện có hiệu quả Chương trình hành động số 04-CTr/TU ngày 16-2-2016 của Tỉnh uỷ Nam Định về xây dựng và phát triển văn hoá, con người Nam Định theo tinh thần Nghị quyết số 33-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 9 (khoá XI).
- Chú trọng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí cán bộ lãnh đạo, quản lý văn hoá có đủ phẩm chất đạo đức và năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển sự nghiệp văn hoá của tỉnh trong thời kỳ CNH-HĐH. Nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở các cấp, hoàn thiện nội dung, tiêu chuẩn xét công nhận các danh hiệu văn hóa.
- Ban hành quy chế quản lý di tích, đổi mới quản lý lễ hội theo hướng Nhà nước quản lý, hướng dẫn và cộng đồng dân cư là chủ thể chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện, kiên quyết chống các biểu hiện tư nhân hoá, thương mại hoá di tích, gìn giữ sự tôn nghiêm và nét đẹp văn hoá truyền thống của các lễ hội.
- Tăng cường công tác quản lý, phát huy hiệu quả các thiết chế văn hoá. Tuyên truyền, vận động, thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm quy định trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Xây dựng cơ chế khen thưởng, động viên kịp thời đối với tập thể, cá nhân có thành tích trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.
- Đẩy mạnh quá trình chuyển đổi cơ chế quản lý, tổ chức và hoạt động của các đơn vị sự nghiệp văn hóa, các hội nghề nghiệp trong lĩnh vực văn hóa theo hướng tự chủ, tự chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật.
5. Huy động nguồn lực, đẩy mạnh công tác xã hội hoá các hoạt động văn hoá
- Tăng cường nguồn lực đầu tư cho sự nghiệp phát triển văn hoá; ưu tiên đầu tư nghiên cứu bảo tồn và phát huy các di sản văn hoá tiêu biểu, đặc trưng của Nam Định.
- Đẩy mạnh công tác xã hội hoá các hoạt động văn hoá; tạo môi trường thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đầu tư xây dựng và khai thác hiệu quả các thiết chế văn hoá.
- Ban hành cơ chế quản lý, sử dụng có hiệu quả các nguồn thu từ di tích, lễ hội và các dịch vụ văn hoá, góp phần bảo tồn di sản văn hoá, nâng cấp kết cấu hạ tầng, xây dựng thiết chế văn hoá ở cơ sở.
IV. Tổ chức thực hiện
1. Cấp uỷ các cấp tổ chức quán triệt và lãnh đạo triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết tại địa phương, cơ quan, đơn vị mình.
2. Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh chỉ đạo UBND tỉnh và các cấp, các ngành xây dựng kế hoạch, chương trình hành động cụ thể để tổ chức thực hiện Nghị quyết.
3. Ủy ban MTTQ tỉnh và các đoàn thể chính trị - xã hội xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện có hiệu quả Nghị quyết. Tuyên truyền, vận động thành viên, hội viên, các tầng lớp nhân dân tích cực hưởng ứng, tham gia giám sát thực hiện Nghị quyết.
4. Cấp uỷ, Uỷ ban Kiểm tra các cấp tăng cường kiểm tra, giám sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Nghị quyết. Ban Tổ chức Tỉnh uỷ chủ trì phối hợp với các Ban Xây dựng Đảng theo dõi, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết đối với người đứng đầu các cấp, các ngành thuộc diện Ban Thường vụ Tỉnh uỷ quản lý.
5. Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh và Văn phòng Tỉnh uỷ thường xuyên theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, sơ kết, tổng kết và tổng hợp tình hình thực hiện Nghị quyết, báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh uỷ.
Nghị quyết này được phổ biến đến các chi bộ Đảng./.
