LTS: Từ bao đời nay, tiếp nối liên tục qua rất nhiều thế hệ, ông cha ta đã đổ biết bao công sức và cả máu xương để giữ gìn, bảo vệ các vùng biển và hải đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Ngày nay, chúng ta cần vận dụng sáng tạo những bài học lịch sử kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, nêu cao chính nghĩa, lẽ phải, phát huy nội lực đi đôi với tranh thủ sự đồng tình của cộng đồng quốc tế để bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo và các hoạt động kinh tế biển. Tiếp tục khẳng định chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, khẳng định chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam đối với các vùng biển, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa theo Công ước Luật Biển năm 1982 của LHQ. Nhân dân Việt Nam, đất nước Việt Nam có đủ ý chí quyết tâm và sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc để giữ gìn, bảo vệ các vùng biển và hải đảo của mình. Chúng ta kiên trì chủ trương giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông bằng các biện pháp hoà bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Luật Biển năm 1982 của LHQ; đồng thời phản đối mạnh mẽ và kiên quyết đấu tranh với các hoạt động vi phạm chủ quyền và lợi ích chính đáng trên biển của chúng ta. Từ số này, Báo Nam Định cuối tuần trích đăng hai nội dung chủ yếu trong cuốn Kỷ yếu Hoàng Sa của UBND huyện Hoàng Sa (TP Đà Nẵng): Quần đảo Hoàng Sa, vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên (Tài liệu của UBND huyện) và bài Quá trình xác lập và thực thi chủ quyền của Việt Nam tại quần đảo Hoàng Sa (của TS Trần Công Trục, nguyên Trưởng Ban Biên giới của Chính phủ). Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
Quần đảo Hoàng Sa Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên
Quần đảo Hoàng Sa là một trong hai quần đảo xa bờ thuộc chủ quyền của Việt Nam từ lâu đời. Trong lịch sử quần đảo Hoàng Sa còn có tên là “Bãi cát vàng”. Tên quốc tế thường được thể hiện trên các hải đồ là Paracels. Quần đảo gồm 37 đảo, đá, bãi cạn, bãi ngầm và một số đối tượng địa lý khác thuộc huyện Hoàng Sa, Thành phố Đà Nẵng. Khu vực quần đảo nằm trên vùng biển rộng khoảng 30 nghìn km2. Phạm vi quần đảo được giới hạn bằng các đảo, bãi ở các cực Bắc, Nam, Đông, Tây như sau:
| Vị trí các cực của quần đảo |
Vĩ độ Bắc |
Kinh độ Đông |
| Cực Bắc: Đảo Đá Bắc |
17o06’00” |
111o30’08” |
| Cực Nam: Bãi ngầm Ốc Tai Voi |
15o44’00” |
112o14’01” |
| Cực Đông: Bãi cạn Gò Nổi |
16o49’07” |
112o53’04” |
| Cực Tây: Đảo Tri Tôn |
15o47’02” |
111o11’08” |
Về khoảng cách đến đất liền, từ đảo Tri Tôn đến mũi Ba Làng An, tỉnh Quảng Nam là 135 hải lý, đến Cù Lao Ré, tỉnh Quảng Ngãi 123 hải lý. Tổng diện tích phần nổi của quần đảo Hoàng Sa khoảng 10km2, đảo lớn nhất là đảo Phú Lâm với diện tích khoảng 1,5km2. Quần đảo Hoàng Sa nằm ngang bờ biển các tỉnh Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam và một phần tỉnh Quảng Ngãi.
Hoàng Sa nằm trong vùng "xích đạo từ" có độ sai lệch từ không thay đổi hoặc thay đổi rất nhỏ, rất thuận lợi cho việc đi biển. Quần đảo này có khí hậu nhiệt đới, nóng ẩm, mưa nhiều, thường có sương mù và nhiều giông bão, nhất là từ tháng 6 đến tháng 8 hằng năm. Trên một số đảo có nguồn nước ngọt, cây cối um tùm, vô số chim và đặc biệt là có nhiều rùa biển sinh sống.
Nằm phía Đông của Việt Nam, Hoàng Sa án ngữ đường hàng hải quốc tế huyết mạch từ Thái Bình Dương qua Ấn Độ Dương và Đại Tây Dương. Vùng biển này có tiềm năng lớn về khoáng sản và nguồn hải sản, thuận lợi trong việc phát triển kinh tế, quan trọng hơn đây là vị trí quân sự chiến lược, khống chế đường giao thông trên biển và trên không trong khu vực phía Bắc Biển Đông.
I. Các đảo, đá, bãi của quần đảo Hoàng Sa:
Quần đảo Hoàng Sa gồm 2 nhóm đảo chính là đảo Lưỡi Liềm ở phía Tây và nhóm đảo An Vĩnh ở phía Đông.
1. Nhóm đảo Lưỡi Liềm: Có hình cánh cung hay lưỡi liềm, nằm về phía Tây quần đảo, gần đất liền Việt Nam, gồm 08 đảo chính là Đá Bắc, Hoàng Sa, Hữu Nhật, Duy Mộng, Quang Ảnh, Quang Hòa, Bạch Quy, Tri Tôn và các bãi ngầm, mỏm đá.
- Đảo Đá Bắc có toạ độ địa lý 17o06'00" vĩ độ Bắc và 111o30'08" kinh độ Đông.
- Đảo Hoàng Sa nằm ở tọa độ 16o32'00" vĩ độ Bắc và 111o36'07" kinh độ Đông, có hình bầu dục, độ cao 9m, diện tích 0,5km2, dài khoảng 950m, rộng khoảng 650m, có vòng san hô bao quanh. Tuy không phải là đảo lớn nhất nhưng Hoàng Sa là đảo chính của quần đảo, có vị trí quân sự quan trọng nhất cho việc phòng thủ bờ biển Việt Nam. Trên đảo Hoàng Sa từng có bia chủ quyền của Việt Nam với dòng chữ khắc trên bia: Ripublique Francise - Empire d' Annam - Archipel des Paracel (Cộng hoà Pháp - Đế chế An Nam - Quần đảo Hoàng Sa 1816, đảo Hoàng Sa 1938). Ngoài ra trên đảo còn có Miếu Bà, một số ngôi mộ của binh lính triều Nguyễn ra canh giữ đảo bị chết tại đây.
- Đảo Hữu Nhật mang tên Đội trưởng của một suất đội thủy quân triều Nguyễn được Vua Minh Mạng phái ra Hoàng Sa đo đạc thủy trình, vẽ bản đồ, dựng bia chủ quyền của Việt Nam. Đảo Hữu Nhật nằm về phía Nam và cách đảo Hoàng Sa 3 hải lý, ở tọa độ 16o30'03" vĩ độ Bắc và 111o35'03" kinh độ Đông, dáng đảo hình tròn, đường kính 800m, độ cao 8m, diện tích 0,6km2, có vòng đai san hô bao ngoài, giữa là vùng biển lặng.
- Đảo Duy Mộng nằm về phía Đông Nam đảo Hữu Nhật và phía Đông Bắc đảo Quang Hoà, ở tọa độ 16o27'06" vĩ độ Bắc và 111o44'04" kinh độ Đông, do san hô cấu tạo thành, bãi san hô nằm xa đảo, nhô lên khỏi mặt nước khoảng 4m, có hình bầu dục, diện tích 0,5km2.
- Đảo Quang Hòa nằm ở tọa độ 16o26'09" vĩ độ Bắc và 111o42'07" kinh độ Đông, do san hô cấu tạo thành, là đảo lớn nhất trong nhóm đảo Lưỡi Liềm, diện tích gần 0,5km2, trên đảo có nhiều cây cối, xung quanh đảo là một bãi san hô màu vàng nhạt, nhô ra rất xa đảo, nối với một số đảo nhỏ khác thành đảo Quang Hoà Đông và Quang Hoà Tây.
- Đảo Quang Ảnh mang tên nhân vật lịch sử Phạm Quang Ảnh - Đội trưởng Đội Hoàng Sa thời Nguyễn, theo lệnh Vua Gia Long ra Hoàng Sa để thu hồi hải vật. Đảo nằm ở tọa độ 16o27'00" vĩ độ Bắc và 111o30'08" kinh độ Đông do san hô cấu tạo thành, độ cao 6m. Xung quanh đảo là bờ biển có nhiều bãi đá ngầm sắc nhọn rất nguy hiểm, tàu lớn không thể thả neo gần đảo mà phải neo ở ngoài khơi, muốn vào đảo phải sử dụng thuyền nhỏ. Đảo có hình bầu dục, diện tích khoảng 0,7km2.
- Đảo Bạch Quy nằm ở tọa độ 16o03'05" vĩ độ Bắc và 111o46'09" kinh độ Đông, đây là đảo có độ cao 15m, cao nhất trên quần đảo Hoàng Sa.
- Đảo Tri Tôn nằm ở tọa độ 15o47'02" vĩ độ Bắc và 111o11'08" kinh độ Đông, nằm gần bờ biển Việt Nam nhất, có nhiều hải sâm, ba ba. San hô ở đây phát triển mạnh và đa dạng.
Ngoài ra, ở nhóm đảo Lưỡi Liềm còn có một số đảo nhỏ, mỏm đá và bãi như sau:
- Đảo Ốc Hoa có toạ độ địa lý 16o34'00" vĩ độ Bắc và 111o40'00" kinh độ Đông;
- Đảo Ba Ba có toạ độ địa lý 16o33'08" vĩ độ Bắc và 111o41'05" kinh độ Đông;
- Đảo Lưỡi Liềm toạ độ địa lý 16o30'05" vĩ độ Bắc và 111o46'02" kinh độ Đông;
- Đá Hải Sâm có toạ độ địa lý 16o28'00" vĩ độ Bắc và 111o35'05" kinh độ Đông;
- Đá Lồi có toạ độ địa lý 16o15'00" vĩ độ Bắc và 111o41'00" kinh độ Đông;
- Đá Chim Én có toạ độ địa lý 16o20'08" vĩ độ Bắc và 112o02'06" kinh độ Đông;
- Bãi Xà Cừ có toạ độ địa lý 16o34'09" vĩ độ Bắc và 111o42'09" kinh độ Đông;
- Bãi Ngự Bình có toạ độ địa lý 16o27'05" vĩ độ Bắc và 111o39'00" kinh độ Đông;
- Bãi ngầm Ốc Tai Voi có toạ độ địa lý 15o44'00" vĩ độ Bắc và 112o14'01" kinh độ Đông;
2. Nhóm đảo An Vĩnh:
Nhóm đảo An Vĩnh đặt tên theo tên của xã An Vĩnh thuộc huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, nằm ở phía Đông, bao gồm các đảo tương đối lớn của quần đảo Hoàng Sa và cũng là các đảo san hô lớn nhất của Biển Đông như đảo Phú Lâm, đảo Cây, đảo Linh Côn, đảo Trung, đảo Bắc, đảo Nam, đảo Tây, đảo Hòn đá.
- Đảo Phú Lâm nằm ở tọa độ 16o50'02" vĩ độ Bắc và 112o20'00" kinh độ Đông, là đảo quan trọng nhất của nhóm đảo An Vĩnh và quần đảo Hoàng Sa, là đảo duy nhất từ xa có thể nhìn thấy được. Đảo có chiều dài đến 1,7km, chiều ngang 1,2km. Trên đảo có nhiều chim biển cư trú nên có một lớp phân chim khá dày, đã từng có một Cty Nhật Bản đến khai thác phân chim tại đây.
- Đảo Linh Côn mang tên một con tàu bị đắm ở đây, có tọa độ 16o40'03" vĩ độ Bắc và 112o43'06" kinh độ Đông, cao chừng 8,5m, trên đảo có nước ngọt. Vùng san hô bao quanh đảo kéo dài về phía Nam đến 15 hải lý.
- Đảo Cây nằm ở tọa độ 16o59'00" vĩ độ Bắc và 112o15'09" kinh độ Đông.
- Đảo Trung (còn gọi là đảo Giữa) nằm ở tọa độ 16o57'06" vĩ độ Bắc và 112o19'01" kinh độ Đông.
- Đảo Bắc nằm ở tọa độ 16o58'00" vĩ độ Bắc và 112o18'03" kinh độ Đông.
- Đảo Nam nằm ở tọa độ 16o57'00" vĩ độ Bắc và 112o19'07" kinh độ Đông.
- Đảo Đá nằm ở tọa độ 16o50'09" vĩ độ Bắc và 112o20'05" kinh độ Đông, diện tích 0,4km2.
Ngoài các đảo như trên, nhóm đảo An Vĩnh còn có nhiều mỏm đá, cồn cát và bãi, đó là:
- Đá Trương Nghĩa có toạ độ địa lý 16o58'06" vĩ độ Bắc và 112o15'04" kinh độ Đông;
- Đá Sơn Kỳ có toạ độ địa lý 16o34'06" vĩ độ Bắc và 111o44'00" kinh độ Đông;
- Đá Trà Tây có toạ độ địa lý 16o32'08" vĩ độ Bắc và 111o42'08" kinh độ Đông;
- Đá Bông Bay có toạ độ địa lý 16o02'00" vĩ độ Bắc và 112o30'00" kinh độ Đông;
- Bãi Bình Sơn có toạ độ địa lý 16o46'06" vĩ độ Bắc và 112o13'02" kinh độ Đông;
- Bãi Đèn Pha có toạ độ địa lý 16o32'03" vĩ độ Bắc và 111o36'09" kinh độ Đông;
- Bãi Châu Nhai có toạ độ địa lý 16o19'06" vĩ độ Bắc và 112o25'04" kinh độ Đông;
- Cồn Cát Tây có toạ độ địa lý 16o58'09" vĩ độ Bắc và 112o12'03" kinh độ Đông;
- Cồn Cát Nam có toạ độ địa lý 16o55'00" vĩ độ Bắc và 112o20'05" kinh độ Đông;
- Hòn Tháp có toạ độ địa lý 16o34'08" vĩ độ Bắc và 112o38'06" kinh độ Đông;
- Bãi cạn Gò Nổi có toạ độ địa lý 16o49'07" vĩ độ Bắc và 112o53'04" kinh độ Đông
- Bãi Thuỷ Tề có toạ độ địa lý 16o32'00" vĩ độ Bắc và 112o39'09" kinh độ Đông
- Bãi Quang Nghĩa có toạ độ địa lý 16o19'04" vĩ độ Bắc và 112o41'01" kinh độ Đông;
II. Đặc điểm địa chất, địa mạo:
Quần đảo Hoàng Sa là một thế giới san hô với hơn 100 loài đã tạo thành một phần của vòng cung san hô ngầm dọc bờ biển Đông Nam của lục địa châu Á.
Hình thái địa hình các đảo trong quần đảo Hoàng Sa tương đối đơn giản nhưng mang đậm bản sắc của địa hình ám tiêu san hô vùng nhiệt đới. Đa số các đảo nổi có độ cao dưới 10m: đảo Hoàng Sa 9m, Linh Côn 8,5m, Hữu Nhật 8m, Quang Ảnh 6m. Riêng đảo Bạch Quy (Bàn Thạch) đạt độ cao 15m. Phần lớn các đảo có diện tích nhỏ hẹp dưới 1km2: đảo Quang Ảnh (Tiền) 0,7km2, Hữu Nhật 0,6km2, Hoàng Sa 0,5km2, Quang Hoà (Đun Can) 0,5km2, Duy Mộng 0,5km2, đảo Đá 0,4km2, riêng đảo Phú Lâm diện tích đạt 1,5km2.
Các đảo nêu trên dù ít hay nhiều đều biểu hiện dạng vành khuyên cổ của các atoll (vành đai san hô) Thái Bình Dương. Dạng vành khuyên này là kết quả phát triển của san hô cộng với sự lún chìm của vỏ trái đất tại các khu vực đảo.
Trên thực tế các ám tiêu san hô ở Hoàng Sa phân bố không theo một định hướng rõ rệt: nhóm đảo Lưỡi Liềm kéo dài theo hướng Đông Bắc - Tây Nam, nhóm đảo An Vĩnh kéo dài theo hướng Bắc Nam, đảo Quang Ảnh hướng Đông Tây, đảo Bạch Quy, Bông Bay có trục kéo dài hướng Tây Nam - Đông Bắc, đảo Chim Én hướng Đông Tây, Linh Côn và bãi ngầm Bình Sơn có hướng Bắc Nam, nhóm đảo An Vĩnh kéo dài hướng Tây Bắc - Đông Nam.
(Còn nữa)
