Thế đứng 750 năm Thiên Trường - Nam Định
Là quê hương, nơi phát tích của vương triều Trần, mảnh đất Thiên Trường - Nam Định với hào khí Đông A đã tạo nên văn minh Đại Việt rực rỡ đạt đến đỉnh cao về “võ công, văn trị” gắn liền với công lao của các vị vua Trần và tên tuổi các Anh hùng dân tộc. Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn là nhà quân sự thiên tài, nhà tư tưởng kiệt xuất tiêu biểu và kết tinh cao đẹp cho truyền thống yêu nước, chủ nghĩa anh hùng của dân tộc. Là một bậc đại nhân, đại trí, đại dũng, văn võ song toàn, Trần Hưng Đạo từ một vị tướng trong lịch sử bước vào thế giới tâm linh, tâm thức dân tộc. Nhân dân tôn thờ, suy tôn Người là bậc “Thánh” - “Đức Thánh Trần”, “Đức Thánh Cha”. Cuộc đời và sự nghiệp của Người là tấm gương sáng về tinh thần và tấm lòng “trung quân, ái quốc”, vì nghĩa lớn mà dẹp thù riêng để vun đắp, xây dựng mối đoàn kết giai cấp, triều đình, dân tộc cùng chung sức, chung lòng đứng lên đánh giặc cứu nước. Dưới thời Trần, Thiên Trường trở thành trung tâm chính trị, kinh tế, Phật giáo, văn hoá và giáo dục lớn thứ 2 sau kinh thành Thăng Long; là nơi họp chầu, quyết định những sự việc trọng yếu của vua tôi nhà Trần để điều hành mọi việc nội trị, ngoại giao của Đại Việt. Đồng thời, Thiên Trường còn là “phên dậu” vừa là phòng tuyến kiên cố vừa là hậu phương trọng yếu của Thăng Long trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên - Mông. Nhà Trần với chính sách “Ngụ binh ư nông” đã xây dựng 2 lực lượng quân đội chủ yếu: quân đội chuyên nghiệp và quân đội ở các điền trang, thái ấp của giới quý tộc Trần. Những người lính về làm nông nghiệp để phát triển kinh tế, khi có chiến sự thì lại gươm giáo ra trận. Trong 3 lần đại thắng quân Nguyên - Mông, trước sức mạnh của đế quốc Mông Cổ, quân dân nhà Trần đều rút lui chiến lược về Thiên Trường, sau đó, bầy kế bài binh, phản công chiến lược đánh bại kẻ thù.
 |
| Cột cờ Nam Định. |
Thiên Trường xưa - Nam Định nay là vùng đất “địa linh, nhân kiệt” nổi tiếng là quê hương có truyền thống hiếu học, khoa bảng. Nhiều bậc hiển nho tài đức là người con quê hương Nam Định đã nổi danh, đóng góp cho đất nước trong sự nghiệp đấu tranh chống xâm lược, xây dựng và phát triển đất nước qua các thời kỳ lịch sử mãi rạng danh cùng non sông nước Việt như: Dương Không Lộ, Nguyễn Giác Hải (thời Lý); Trần Hưng Đạo, Nguyễn Hiền, Đào Sư Tích (thời Trần); Lương Thế Vinh, Vũ Tuấn Chiêu, Trần Văn Bảo (thời Lê); tiếp nối có Trần Bích San, Phạm Văn Nghị, Trần Tế Xương, Trần Huy Liệu, Văn Cao, Nguyễn Bính. Sang thế kỷ XX, nhiều người con ưu tú của Nam Định phát huy truyền thống yêu nước, cách mạng đã trở thành nhà lãnh đạo kiệt xuất, giữ chức vụ quan trọng của Đảng, Nhà nước như: Trần Văn Lan, Cố Tổng Bí thư Trường Chinh, Vũ Văn Hiếu, Lê Đức Thọ, Nguyễn Cơ Thạch, Song Hào, Nguyễn Văn An…
Thiên Trường xưa, Nam Định nay là vùng quê giàu trầm tích di sản văn hoá với hơn 2.000 di tích, trong đó nhiều quần thể di tích có giá trị lịch sử văn hoá và kiến trúc gắn với lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc có sức hấp dẫn, thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế: Quần thể di tích Văn hoá Trần; quần thể di tích Phủ Dầy; Nhà lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh; chùa Cổ Lễ; chùa Keo Hành Thiện… Bên cạnh các di tích lịch sử văn hoá vật thể, Nam Định còn có hệ thống di sản văn hoá phi vật thể với hơn 100 lễ hội diễn ra vào hai mùa chính là lễ hội xuân và lễ hội thu. Nam Định được coi là “đất trăm nghề”, trong đó có hơn 50 làng nghề truyền thống lâu đời, nổi tiếng trong khu vực và cả nước như: làng trồng hoa, cây cảnh Vị Khê, xã Điền Xá, làng rèn Vân Chàng, Nam Giang (Nam Trực); làng dệt Phương Định, Cổ Trữ, ươm tơ Cổ Chất (Trực Ninh); sơn quang Cát Đằng, chạm khắc La Xuyên, đúc đồng Tống Xá (Ý Yên), mây tre đan Vĩnh Hào (Vụ Bản)… Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ của mỗi làng nghề truyền thống ở Nam Định không chỉ đơn thuần là sản phẩm tiêu dùng, phục vụ đời sống dân sinh, mà còn là những sản phẩm có tính văn hoá mang ý nghĩa bản sắc văn hoá bản địa độc đáo, đa dạng; là kết quả từ quá trình lao động, sáng tạo từ bàn tay, khối óc mang đậm dấu ấn tinh hoa và môi trường văn hoá của đất và người Nam Định từ bao đời nay.
 |
| Tượng đài Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn tại Quảng trường 3-2, Thành phố Nam Định |
Vững vàng “đón” đô thị loại I
Năm 1998, Thành phố Nam Định đã được công nhận là đô thị loại II. Trong 13 năm là đô thị loại II, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố Nam Định đã tập trung đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, chỉnh trang đô thị, không ngừng nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Kế thừa và phát huy những kết quả đạt được, Thành phố Nam Định đã có những bước phát triển nhanh trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội, tốc độ đô thị hóa cao, quy mô đô thị ngày càng mở rộng. Trong những năm qua, được sự quan tâm, đầu tư của Trung ương, sự lãnh đạo, chỉ đạo, đầu tư trực tiếp của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh; sự phối hợp của các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh cùng với sự nỗ lực phấn đấu của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố, nhiều công trình, dự án nâng cấp cơ sở hạ tầng, chỉnh trang đô thị đã được xây dựng góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế - xã hội, từng bước xây dựng thành phố trở thành trung tâm vùng Nam đồng bằng sông Hồng. Tốc độ phát triển kinh tế trên địa bàn thành phố duy trì mức tăng trưởng cao, đạt bình quân 14,32%/năm (2008-2011). Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ, giảm tỷ trọng nông nghiệp. Trong 6 tháng đầu năm 2012, giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn thành phố đạt 3.251,9 tỷ đồng, chiếm 53,8% toàn tỉnh, trong đó giá trị sản xuất công nghiệp do thành phố quản lý đạt 966,7 tỷ đồng, tăng 19,7% so với cùng kỳ. Giá trị xuất khẩu đạt 4,32 triệu USD, tăng 5,36% so cùng kỳ. Tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ đạt 4.985,3 tỷ đồng, tăng 13,4% so với cùng kỳ. Thu ngân sách từ kinh tế trên địa bàn đạt 477.016 triệu đồng, bằng 121% so với cùng kỳ. Thành phố đã triển khai thực hiện 48 dự án đầu tư xây dựng cơ bản, khối lượng công việc hoàn thành trong 6 tháng đạt 246.787 triệu đồng. Trên địa bàn thành phố, tỉnh đã hoàn thành đầu tư hạ tầng KCN Hòa Xá, diện tích 320ha, tổng mức đầu tư là 472 tỷ đồng; KCN Mỹ Trung, diện tích 150ha, đã đầu tư hạ tầng đạt 214 tỷ đồng/tổng mức đầu tư 358 tỷ đồng; CCN An Xá hoàn thành hạ tầng giai đoạn I, diện tích 53ha, tổng mức đầu tư là 98 tỷ đồng.
 |
| Mạng lưới giao thông phía bắc Thành phố Nam Định. Ảnh: Xuân Thu |
Điểm nhấn lớn nhất trong bức tranh khởi sắc của thành phố là sự phát triển của hệ thống hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị, hạ tầng thương mại, dịch vụ, du lịch. Thời gian qua, thành phố tập trung nâng cấp, mở rộng khu vực nội thành với 2 khu đô thị mới (Hòa Vượng, Thống Nhất) và 5 khu tái định cư với tổng diện tích gần 300ha; đầu tư nâng cấp hè, cống, áp-phan 20 tuyến đường nội thành với tổng chiều dài 40km; hoàn thành nâng cấp 2 tuyến quốc lộ 10, 21 đạt tiêu chuẩn cấp 3 đồng bằng. Các dự án gồm: Bệnh viện 700 giường với tổng đầu tư 850,5 tỷ đồng; Khu văn hóa Trần với tổng đầu tư 890 tỷ đồng… đều đạt và vượt tiến độ đề ra. Đặc biệt, dự án nâng cấp đô thị Nam Định có tổng mức đầu tư 48,9 triệu USD có tác động trực tiếp đến diện mạo đô thị thành phố, đến nay đã đầu tư đạt khoảng 806 tỷ đồng, đang hoàn thiện nốt các hạng mục còn lại. Bên cạnh đó, nhiều công trình của tỉnh và thành phố đã tổ chức gắn biển chào mừng “750 năm Thiên Trường - Nam Định” như: Dự án mở rộng, cải tạo và nâng cấp Công viên Vỵ Xuyên; Bảo tàng Nam Định; Khu liên hợp dệt tại lô B (KCN Hòa Xá) của Cty TNHH Youngone; Nhà máy sản xuất đồ gỗ xuất khẩu tại KCN Bảo Minh; Trung tâm Thương mại Micom; Dự án di chuyển và đầu tư mở rộng xưởng sản xuất của Cty May Sông Hồng; Dự án đầu tư xây dựng Trường THCS Trần Đăng Ninh thành trường đạt chuẩn quốc gia. Tuyến đường Nam Định - Mỹ Lộc được đầu tư xây dựng theo hình thức BOT nằm trong dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ mới Nam Định - Phủ Lý với tổng mức đầu tư trên 502 tỷ đồng. Công trình hệ thống kênh bao thoát nước phía bắc thành phố, trạm bơm Quán Chuột là công trình trọng điểm trong tiến trình xây dựng Thành phố Nam Định là trung tâm vùng Nam đồng bằng sông Hồng, phục vụ tiêu thoát nước lưu vực phía bắc thành phố với tổng đầu tư 258 tỷ đồng.
 |
| Sân vận động Thiên Trường. |
Đồng chí Trần Văn Chung, Ủy viên Ban TVTU, Bí thư Thành ủy Nam Định cho biết: Trong thời gian tới, căn cứ điều kiện thực tiễn, Đảng bộ thành phố đề ra 3 nhiệm vụ trọng tâm tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, gồm: Đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng, chính quyền và hệ thống chính trị; đẩy mạnh thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội; tăng cường công tác quốc phòng, an ninh, tư pháp với những giải pháp thực hiện cụ thể. Thành phố phấn đấu đến năm 2015, tổng sản phẩm GDP trên địa bàn tăng bình quân từ 13,5-14,5%/năm trở lên, giá trị sản xuất công nghiệp tăng 24-25%/năm. Tổng giá trị xuất khẩu đến năm 2015 đạt 200-250 triệu USD; các ngành dịch vụ tăng 26-27%/năm; thu nhập bình quân đầu người đạt từ 40-45 triệu đồng/năm; thu ngân sách tăng bình quân 22-25%/năm. Thành phố đẩy mạnh thực hiện chương trình giảm nghèo, hằng năm giảm 15-20% tổng số hộ nghèo; mỗi năm giải quyết việc làm cho 5.000-6.000 lao động, phấn đấu nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo đến năm 2015 đạt 80%. Để thực hiện những mục tiêu đề ra, các giải pháp cơ bản là: Tổ chức thực hiện tốt quy hoạch đến năm 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Phối hợp với các địa phương tiếp giáp thành phố trong quản lý đất đai, quy hoạch để dành quỹ đất cho việc mở rộng thành phố theo hướng hiện đại, văn minh. Tiếp tục chỉnh trang kết cấu hạ tầng đô thị, xây dựng nếp sống văn minh đô thị, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Xây dựng thành phố sạch, đẹp, văn minh với hệ thống dịch vụ ngày càng hoàn chỉnh là một trong những giải pháp quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội thành phố.
Phát huy truyền thống văn hiến, yêu nước, cách mạng của quê hương, Đảng bộ, quân và dân tỉnh nhà nguyện chung sức, chung lòng thực hiện thành công Nghị quyết 54-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX về định hướng phát triển thành phố và Quyết định số 109/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án quy hoạch, xây dựng Thành phố Nam Định đến năm 2020 trở thành trung tâm của vùng Nam đồng bằng sông Hồng bằng chính sức lực và trí tuệ của đất và người Thiên Trường xưa - Nam Định nay./.
Việt Thắng
