Để trẻ an toàn khi tiếp xúc sớm với mạng xã hội

Mạng xã hội (Facebook, Zalo, TikTok, YouTube...) đang ngày càng phổ biến trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, với những nội dung giải trí tưởng chừng như vô hại nhưng lại thiếu sự kiểm duyệt chặt chẽ có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực cho người dùng, đặc biệt là trẻ em. Nếu trẻ em tiếp xúc quá nhiều và không có sự định hướng từ người lớn có thể bị ảnh hưởng xấu bởi những thông tin sai lệch, nội dung độc hại hoặc những hành vi tiêu cực trên mạng xã hội.

Với sự hướng dẫn của cha mẹ, thầy cô, nhiều học sinh đã biết khai thác mạng xã hội phục vụ học tập.

Thực tế cho thấy, việc cấm trẻ em sử dụng internet là không khả thi, thay vào đó nên hướng trẻ vào những trang thông tin có nội dung tích cực, phù hợp với lứa tuổi, khuyến khích dùng internet phục vụ cho mục đích học tập, đồng thời dạy trẻ kỹ năng tương tác an toàn trên không gian mạng để tự bảo vệ mình. Cô giáo Trần Hồng Ngọc, giáo viên một trường tiểu học trên địa bàn huyện Nam Trực cho biết: “Qua nhiều năm giảng dạy, tôi nhận thấy trong lớp học, em nào có tiếp cận với internet và sử dụng thiết bị thông minh có vẻ nhanh nhẹn và sáng tạo hơn. Theo quan điểm cá nhân tôi, nếu các em được định hướng trong việc sử dụng internet để tìm kiếm thông tin phục vụ việc học tập hoặc xem, nghe, đọc, chơi những trò chơi lành mạnh sẽ giúp não bộ của các em được rèn luyện tốt hơn về các kỹ năng phán đoán, phân tích và quyết định”. 

Không thể phủ nhận những giá trị tích cực từ internet mang lại cho trẻ em trong học tập, vui chơi, giải trí, phát triển bản thân. Tuy nhiên sẽ tiềm ẩn nhiều tác hại nếu trẻ không được định hướng, giáo dục về sử dụng mạng an toàn. Nhiều bậc cha mẹ đôi khi vô tình cho con mình tiếp xúc quá sớm với mạng xã hội mà không nghĩ đến hậu quả. Chị Nguyễn Hương Giang ở thành phố Nam Định, có con gái học lớp 8. Để tiện liên lạc và quản lý con, chị đã cho con sử dụng điện thoại. Tuy nhiên, hơn 1 năm trở lại đây chị thấy con chểnh mảng việc học hành. Qua theo dõi thì phát hiện con gái mình thường xuyên lên Facebook đăng hình ảnh, tụ tập bạn bè tán gẫu, có những tin nhắn tình tứ với bạn khác giới, thậm chí còn có những lời lẽ khiếm nhã mỗi khi có chuyện bực tức…

Thực tế, thông tin trên mạng internet có nhiều nguy cơ gây hại đến tâm lý trẻ em, thanh, thiếu niên. Không ít nội dung gây hại như: cổ vũ tệ nạn xã hội, bình thường hóa hành vi phạm pháp, kích động phân biệt đối xử hay những nội dung kinh dị, nội dung có hình ảnh bạo lực, nội dung có hình ảnh thương tích cơ thể… “Dạo một vòng” mạng xã hội, không khó để thấy những tài khoản có chủ sở hữu là học sinh với toàn quyền sử dụng tài khoản mạng và có thể truy cập hay đăng tải bất cứ thứ gì mình muốn. Trong nhiều trường hợp, các em không hề biết được mình đang giao tiếp với ai hay đã chia sẻ điều gì có thể gây nguy hiểm cho bản thân. Bởi các em đang ở lứa tuổi tò mò, thích khám phá và chưa đủ nhận thức để biết được nên và không nên làm gì. Bên cạnh đó, trẻ em đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ khi chưa thể phân biệt được đâu là những nội dung không phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Trẻ em chưa đủ nhận thức và lường được hết tác động xấu từ internet và thế giới ảo. 

Thực tế cho thấy, cha mẹ chính là người đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ con khỏi môi trường độc hại của mạng xã hội. Việc cấm đoán con không được sử dụng mạng xã hội là điều không dễ dàng, nên các bố, mẹ cần dành thời gian quan tâm, chỉ dạy và định hướng cho con mình có những nhận thức đúng đắn khi tham gia mạng xã hội. Khi nhận thấy con làm theo nội dung xấu trên mạng xã hội, cần nói chuyện và giải thích cho con hiểu vì sao những hành động ấy lại không tốt. Cha mẹ cũng cần nêu gương cho con trẻ trong sử dụng mạng xã hội một cách có ý thức và lành mạnh. Cha mẹ cần nhắc nhở các con về 4 nguyên tắc an toàn khi sử dụng internet đó là: không cho biết thông tin cá nhân, không dùng chung mật khẩu, không gặp gỡ người lạ trên mạng và tuân thủ thời gian nhất định cho việc sử dụng internet trong ngày. Đặc biệt, mỗi ngày cha mẹ nên dành thời gian quan tâm, trao đổi, chia sẻ với con tất cả những gì xảy ra trong ngày; khuyến khích, thu hút các con tham gia vào các hoạt động xã hội, chơi thể thao cùng bạn bè… Qua đó gắn kết tình cảm gia đình, giảm thời gian sử dụng internet quá nhiều, nhất là sớm phát hiện các bất thường của trẻ khi sử dụng mạng xã hội để can thiệp kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra. 

Ngoài sự quản lý của gia đình, nhà trường thì các tổ chức, đoàn thể cần có những chương trình giáo dục, hướng dẫn trẻ kỹ năng tiếp xúc với mạng xã hội; đồng thời cần tạo ra những sân chơi bổ ích nhằm thu hút trẻ.

Bài và ảnh: Thanh Hoa