Đẩy mạnh công tác tuyên truyền phòng, chống tội phạm trên không gian mạng

Thời gian gần đây, nhiều đối tượng sử dụng không gian mạng để thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản làm thiệt hại lớn cho người dân, gây bức xúc trong dư luận xã hội,  ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống nhân dân. Để kịp thời ngăn chặn lừa đảo trên không gian mạng, Sở Thông tin và Truyền thông (TT và TT), Công an tỉnh, các ngành chức năng và doanh nghiệp có nhiều giải pháp tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân và đấu tranh, phòng ngừa các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, đặc biệt là trên không gian mạng.

Nhân viên VNPT Nam Định hướng dẫn khách hàng nhận thưởng chương trình khuyến mại do Tập đoàn tổ chức.

Theo các cơ quan chức năng, hình thức lừa đảo đối với cá nhân được áp dụng phổ biến là thông qua mạng xã hội Facebook, Zalo… đối tượng giả là người nước ngoài kết bạn, làm quen, gửi tặng tiền, quà có giá trị lớn cho bị hại, sau đó giả danh nhân viên sân bay, hải quan… yêu cầu bị hại nộp tiền để nhận được quà. Giả danh là cán bộ các cơ quan Công an, Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân thông báo bị hại liên quan đến vụ án hình sự, ma túy... khiến người bị hại hoang mang, lo sợ và yêu cầu bị hại chuyển tiền vào các tài khoản chỉ định rồi chiếm đoạt. Chiếm tài khoản Facebook, Zalo… rồi dùng để nhắn tin cho bạn bè của chủ tài khoản để vay, mượn tiền hoặc nhờ chuyển tiền số lượng lớn vào tài khoản ngân hàng của đối tượng rồi chiếm đoạt. Gọi điện, nhắn tin thông báo các chương trình khuyến mãi, khách hàng trúng các phần thưởng có giá trị lớn rồi yêu cầu bị hại chuyển qua tài khoản ngân hàng để làm thủ tục nhận thưởng, sau đó chặn liên lạc và chiếm đoạt. Lập và kêu gọi người dân vào các sàn giao dịch tiền ảo, ngoại hối rồi tư vấn cách đặt lệnh và nạp tiền đầu tư, tác động làm người chơi thua hết hoặc đánh sập sàn để chiếm đoạt số tiền đầu tư của người chơi. Tạo ra app kiếm tiền, bị hại tải app về điện thoại sẽ được hướng dẫn nạp tiền tăng theo cấp số nhân làm nhiệm vụ, nhưng chỉ rút được tiền lãi, khi rút tiền đầu tư thì bị kích ra khỏi nhóm, xóa tài khoản. Mạo danh các ngân hàng, công ty tài chính lừa bị hại tải app, đăng nhập, điền thông tin cá nhân, lựa chọn khoản vay và yêu cầu chuyển 10%-50% vào tài khoản vay đối tượng cung cấp, sau khi bị hại chuyển tiền, đối tượng chặn và chiếm đoạt... Mới đây nhất là hình thức lừa đảo đối với những người có nhu cầu xuất cảnh đi nước ngoài, đối tượng sẽ hướng dẫn nạn nhân thực hiện các thủ tục nộp hồ sơ hộ chiếu, xin Visa và xác minh tài chính để chiếm đoạt tiền; Giả danh nhân viên ngân hàng liên hệ hỗ trợ cài đặt sinh trắc học để lừa đảo, thực hiện chiếm đoạt tài sản, thông tin của khách hàng. Đối với các tổ chức, ngoài những cuộc tấn công mạng có quy mô, mức độ phức tạp và được chuẩn bị một cách kỹ lưỡng với nguy cơ lớn là: tấn công mạng trên nền tảng internet kết nối vạn vật; phần mềm độc mã hóa dữ liệu tống tiền và ăn cắp dữ liệu; lừa đảo trực tuyến, lây nhiễm phần mềm độc hại trên mạng xã hội; tấn công mạng vào hạ tầng quan trọng của cơ quan Nhà nước thì tiếp tục xuất hiện tình trạng giả danh cán bộ của các ngành có liên quan trong công việc chuyên môn để yêu cấu cung cấp dữ liệu, chiếm đoạt tiền thuế, phí...

Trước tình trạng này, Sở TT và TT thường xuyên theo dõi, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị, địa phương về công tác bảo đảm an ninh thông tin mạng. Đồng thời, Sở đã phối hợp với Công an tỉnh trong công tác bảo đảm an ninh thông tin mạng đối với các hệ thống thông tin của các cơ quan Đảng, Nhà nước trên địa bàn tỉnh. Thường xuyên cập nhật chi tiết hình thức lừa đảo trên không gian mạng và biện pháp ứng phó trên trang thông tin điện tử của Sở và trên tất cả các nhóm, hội liên quan đến chuyển đổi số để các tổ chức, cá nhân và người dân chủ động phòng, chống.

Công an tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương thường xuyên cập nhật; thông báo phòng ngừa phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng sử dụng công nghệ cao; chủ động tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị, xã hội, các cơ quan TT và TT đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao cảnh giác cho nhân dân về phương thức thủ đoạn của tội phạm lừa đảo qua mạng internet, mạng viễn thông; thường xuyên phổ biến kỹ năng đảm bảo an toàn thông tin cho tổ chức, cá nhân dùng internet. Trao đổi, phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông internet trong việc ngăn chặn xác minh xử lý nguồn thông tin về tội phạm trên không gian mạng. Phối hợp tuyên truyền trên các nền tảng số để cảnh báo người dân về phương thức thủ đoạn của hoạt động tội phạm sử dụng công nghệ cao; cảnh báo người dân khi nhận cuộc gọi từ nước ngoài, cuộc gọi rác, các trang mạng có dấu hiệu lừa đảo. Phối hợp với hệ thống các ngân hàng thường xuyên rà soát kiểm tra các tài khoản ngân hàng sử dụng internet banking và ứng dụng ví điện tử phát sinh các giao dịch đáng ngờ liên quan đến tội phạm và vi phạm pháp luật. Đồng thời, niêm yết công khai những cảnh báo về phương thức thủ đoạn của tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng tại các trụ sở văn phòng địa điểm giao dịch để người dân biết và nâng cao ý thức trách nhiệm phòng ngừa đối với các loại tội phạm. Từ đầu năm 2024 đến nay, Công an tỉnh đã tiếp nhận 28 tin báo tố giác tội phạm về các vụ việc lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng; trong đó đã xác lập đấu tranh 1 chuyên án đấu tranh với đối tượng có hành vi “Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử phục vụ thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản” và khởi tố 6 vụ 7 đối tượng liên quan đến hành vi sử dụng không gian mạng để lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật trên không gian mạng vẫn diễn biến phức tạp, với nhiều hình thức, thủ đoạn mới, tinh vi hơn. Các lực lượng chức năng trong tỉnh đang tiếp tục quan tâm tuyên truyền, cảnh báo về các phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản để nhân dân nâng cao tinh thần cảnh giác, chủ động tố giác tội phạm nhằm hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả xảy ra. Tuy nhiên bên cạnh đó người dân cũng cần nâng cao kỹ năng sử dụng mạng; cảnh giác với những tin nhắn yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, tuyệt đối không cung cấp số tài khoản ngân hàng, mã OTP, lời mời làm cộng tác viên kinh doanh trên sàn thương mại điện tử, kinh doanh tiền ảo... Tuyệt đối không mở hộ, cho thuê, bán tài khoản ngân hàng của mình cho người khác, vì như vậy là hành vi tiếp tay cho các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản và sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật; trường hợp nghi vấn phải tham khảo ý kiến người thân trong gia đình, những người hiểu biết để được tư vấn hoặc liên hệ với bộ phận trực tiếp đảm bảo an ninh thông tin của Sở TT và TT; lực lượng công an khu vực gần nhất để được hỗ trợ giải quyết.

Bài và ảnh: Nguyễn Hương