Thành lập từ năm 2020, đến nay, Hội Bảo vệ và Phát huy giá trị di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” Nam Định đã có nhiều hoạt động thiết thực góp phần bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể. Hiện nay, Hội có các chi hội ở huyện Xuân Trường, Hải Hậu, Giao Thủy với tổng số hơn 400 hội viên.
 |
| Một giá hầu của Nghệ nhân Ưu tú Trần Thị Huệ, thủ nhang Phủ Chính Tiên Hương, xã Kim Thái (Vụ Bản). |
Những hạt nhân nòng cốt
Nghệ nhân Ưu tú Trần Thị Huệ hiện là thủ nhang Phủ Chính Tiên Hương, xã Kim Thái (Vụ Bản), Phó Chủ tịch Thường trực Hội Bảo vệ và Phát huy giá trị di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” Nam Định. Bà sinh ra trong một gia đình “cha truyền con nối”, nhiều đời có “căn quả” hầu đồng. Cha của bà là cụ Trần Viết Đức, mẹ của bà là cố Nghệ nhân Nhân dân Trần Thị Duyên đều từng là thủ nhang của Phủ Chính Tiên Hương. Từ năm 17 tuổi, Nghệ nhân Ưu tú Trần Thị Huệ đã được cha làm lễ để thực hành nghi lễ chầu văn, truyền dạy cho bà những phép tắc, chuẩn mực trong thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu. Năm 2017, bà Huệ được mẹ làm lễ nhập tự và đảm nhận công việc thủ nhang Phủ Chính Tiên Hương. Trên con đường hoằng dương đạo Mẫu, bà luôn tâm niệm việc đạo phải luôn gắn với việc đời. Vào mỗi dịp Lễ hội Phủ Dầy, bà luôn chỉnh chu từng bông hoa, lễ vật dâng Mẫu; chuẩn bị các trang phục hầu truyền thống miễn phí cho nhiều người đến thực hành Di sản. Với cương vị là Phó Chủ tịch Thường trực Hội Bảo vệ và Phát huy giá trị di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” Nam Định, bà đã cùng tập thể Ban chấp hành lãnh đạo Hội tổ chức nhiều hoạt động thiết thực. Nghệ nhân Ưu tú Trần Thị Huệ có nhiều chuyến “xuất ngoại” để quảng bá di sản, trong đó, năm 2023, tại thành phố Cao Hùng, Đài Loan (Trung Quốc), bà đã cùng một số Nghệ nhân Ưu tú trong hội tham gia thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt tại chuỗi sự kiện Hội thảo quốc tế về văn hóa Việt Nam lần thứ 3. Chương trình đã thu hút sự quan tâm của đông đảo các học giả, nhà nghiên cứu quốc tế, nhà quản lý đến từ Việt Nam và Đài Loan (Trung Quốc). Thông qua sự trao đổi văn hóa và học thuật giữa hai nước đã giúp đại biểu nước bạn hiểu thêm nền văn hóa đặc sắc của Việt Nam.
Nghệ nhân Ưu tú Vũ Thanh Bình, thủ nhang đền Bảo Ninh (Hải Hậu) hiện cũng là Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ và Phát huy giá trị di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” Nam Định. Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có 4 thế hệ thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu nên từ nhỏ ông đã có căn duyên hầu Thánh. Năm 2000, ông được thụ pháp làm thầy (trình đồng, mở phủ). Nắm giữ những yếu tố quan trọng trong thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu, Nghệ nhân Ưu tú Vũ Thanh Bình đã tích cực truyền dạy cho các học trò, đệ tử phép tắc chuẩn mực trong thực hành các nghi lễ, các quy định của pháp luật liên quan đến bảo vệ, phát huy giá trị các di sản văn hóa của dân tộc. Hiện nay, học trò của ông đều là những đồng đền, thủ nhang, thanh đồng sinh hoạt tại khắp các đền, phủ, điện trong và ngoài tỉnh. Năm 2021, Hội Bảo vệ và Phát huy di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt huyện Hải Hậu được thành lập. Với trách nhiệm là Chủ tịch Hội, Nghệ nhân Ưu tú Vũ Thanh Bình đã tham gia nhiều liên hoan thực hành Nghi lễ Chầu văn, thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt nhằm quảng bá nét đẹp văn hóa của tín ngưỡng này cho nhân dân và du khách trong và ngoài nước; cùng nhân dân các địa phương phát tâm trùng tu, tôn tạo nhiều di tích lịch sử - văn hóa có dấu hiệu xuống cấp. Tâm niệm “gắn đạo (Mẫu) với đời”, từ năm 2009 đến nay năm nào ông cũng có những chương trình từ thiện riêng, tặng quà, xe lăn cho nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin; tặng học bổng cho học sinh nghèo vượt khó…
Lan tỏa giá trị di sản văn hóa
Hội Bảo vệ và Phát huy giá trị di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” Nam Định là tổ chức đầu tiên tại tỉnh được cấp phép thành lập với tôn chỉ tập hợp, đoàn kết cộng đồng tín ngưỡng thờ Mẫu; chung tay bảo vệ và phát huy giá trị của di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”. Thông qua các hoạt động, Hội đã tích cực phối hợp với các địa phương nhằm tuyên truyền, bảo vệ những giá trị của di sản; đấu tranh, phê phán những hành động xuyên tạc bản chất của di sản; bảo vệ quyền lợi hợp pháp của hội viên và cộng đồng; đề xuất với cơ quan Nhà nước các giải pháp nhằm quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản theo tinh thần của Luật Di sản văn hóa. Từ năm 2020 đến nay, Hội đã phối hợp với Bảo tàng tỉnh tổ chức nhiều hoạt động nhằm bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Tiêu biểu như tổ chức thành công triển lãm “Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt - Bản sắc và giá trị” tại Trung tâm Triển lãm Văn hoá Nghệ thuật Việt Nam (Hà Nội); tổ chức các cuộc tọa đàm khoa học với nội dung “Vai trò của cộng đồng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”…
Được sự chỉ đạo của Hội Bảo vệ và Phát huy giá trị di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” tỉnh, các chi hội ở các huyện Xuân Trường, Giao Thủy và huyện hội Hải Hậu có nhiều hoạt động hiệu quả, thiết thực. Hội Bảo vệ và Phát huy di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt huyện Hải Hậu hiện có hơn 160 hội viên. Hội đã hiến tặng Bảo tàng tỉnh nhiều hiện vật liên quan đến “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” để tổ chức triển lãm, trưng bày chuyên đề. Bên cạnh đó, các thành viên của Hội đã cung cấp nhiều tài liệu cho Trung tâm nghiên cứu tiềm năng con người hoàn thành các đề tài nghiên cứu khoa học về “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu”. Hàng năm, nhân Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11), Hội tổ chức giao lưu hát Chầu văn để các hội viên có dịp giao lưu, chia sẻ học hỏi kinh nghiệm. Để truyền dạy kỹ năng hát văn, biểu diễn nhạc cụ dân tộc, Hội đã thành lập câu lạc bộ hát Văn Hải Hậu. Hiện nay, câu lạc bộ duy trì 2 lớp dạy hát văn và nhạc cụ dân tộc, mỗi lớp có 10 học viên. Những thanh đồng nắm giữ nhiều tri thức về thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu trong hội luôn quan tâm hướng dẫn cho các thành viên mới nhận thức đúng về căn hầu Mẫu, hầu Thánh, không phô trương, lợi dụng làm biến tướng tín ngưỡng để trục lợi.
Các chi Hội Bảo vệ và Phát huy di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ” Giao Thủy, Xuân Trường từ năm 2023 đến nay đã tổ chức các chương trình giao lưu, tọa đàm phát huy vai trò của cộng đồng trong việc bảo vệ và giữ gìn giá trị thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt. Tại các cơ sở thờ tự, cộng đồng, Ban chấp hành các chi hội đã hướng dẫn các hội viên tổ chức các hoạt động thực hành tín ngưỡng có bài bản, lề lối truyền thống, bám sát các quy định của Nhà nước về thực hành tín ngưỡng tôn giáo. Cùng với duy trì hoạt động tín ngưỡng thờ Mẫu, các chi hội Xuân Trường, Giao Thủy còn quan tâm đến các hoạt động an sinh xã hội, nhân đạo từ thiện, đền ơn đáp nghĩa như: chăm lo người neo đơn có hoàn cảnh khó khăn; tổ chức lễ dâng hương cầu siêu cho các Anh hùng Liệt sĩ tại nghĩa trang các địa phương…
Thời gian tới, Hội Bảo vệ và Phát huy giá trị di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” Nam Định và các chi hội đẩy mạnh tuyên truyền những giá trị tốt đẹp của di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”; phối hợp với các cơ quan chuyên môn tổ chức các hội nghị tập huấn kiến thức cho hội viên; tăng cường huy động các nguồn lực hợp pháp, trùng tu, tôn tạo các di tích theo đúng quy định của pháp luật. Tiếp tục phối hợp cùng Mặt trận Tổ quốc, Hội Chữ thập đỏ các cấp tổ chức hoạt động từ thiện nhân đạo giúp đỡ cộng đồng.
Bài và ảnh: Viết Dư
Thông tin bạn đọc
Đóng Lưu thông tin