Nêu cao trách nhiệm, hành động quyết liệt để tháo gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" đối với thủy sản Việt Nam

Chiều 28/8, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, chủ trì hội nghị trực tuyến về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU). Tham dự hội nghị có lãnh đạo các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố có biển trong cả nước.

Thủ tướng phát biểu ý kiến tại Hội nghị.

Tham dự hội nghị tại điểm cầu tỉnh Nam Định có các đồng chí: Phạm Gia Túc, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; Phạm Đình Nghị, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Trần Anh Dũng, Ủy viên Ban TVTU, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành, UBND các huyện Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng, Trực Ninh và một số xã ven biển của tỉnh. 

Các đồng chí: Bí thư Tỉnh ủy Phạm Gia Túc; Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Đình Nghị chủ trì hội nghị tại điểm cầu tỉnh Nam Định.

Báo cáo tại hội nghị cho biết: Sau khi bị Ủy ban châu Âu (EC) ra cảnh báo “Thẻ vàng”, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU đã ban hành 2 chỉ thị, 6 công điện, 3 quyết định và các văn bản khác có liên quan; tổ chức nhiều hội nghị, cuộc họp triển khai nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU. Tại Công điện số 265/CĐ-TTg ngày 17/4/2023, Thủ tướng Chính phủ đã phê bình các địa phương vẫn để tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Ngày 20/3/2020, Thường trực Ban Bí thư ban hành Văn bản số 81-CV/TW chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức Đảng tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống khai thác IUU. Tiếp đó ngày 10/4/2024, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã có Chỉ thị số 32-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản. Sau đợt thanh tra lần thứ 4 của EC tại Việt Nam, công tác phòng, chống khai thác IUU tiếp tục nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành chức năng.

Quang cảnh hội nghị tại điểm cầu tỉnh Nam Định.

Đến thời điểm này, khung pháp lý của Việt Nam về phòng chống khai thác IUU đã được hoàn thiện theo khuyến nghị của EC. Về công tác quản lý và giám sát hoạt động tàu cá: đến nay đã rà soát, thống kê nắm được tổng số đội tàu cá cả nước là 85.495 chiếc; trong đó tàu đã được đăng ký là 70.910 chiếc. Đã công bố hạn ngạch giấy phép tại vùng khơi giai đoạn 2024-2029 cho 29.552 giấy phép. Số lượng tàu cá từ 15m trở lên đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) đạt 98,5%, đánh dấu tàu cá đạt 98%. Đối với các tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU đã được các địa phương lập danh sách, theo dõi, quản lý. Việc thực hiện quy định về truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác đã được rà soát, thực hiện chặt chẽ hơn trước. Đã khởi tố 11 vụ hình sự, đang điều tra 3 vụ có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.

Tuy nhiên, tình trạng tàu cá, ngư dân Việt Nam vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài tiếp tục diễn biến phức tạp, gia tăng hơn so với trước. Việc thực hiện quy định về đăng ký, cấp giấy phép khai thác thủy sản đến nay vẫn chưa hoàn thành. Công tác theo dõi, kiểm soát và giám sát hoạt động tàu cá trên biển, xuất nhập bến, ra vào cảng tại nhiều địa phương còn chưa thực hiện nghiêm túc theo quy định; tỷ lệ sản lượng thủy sản khai thác được giám sát phục vụ cho công tác truy xuất nguồn gốc còn rất thấp. Công tác thực thi pháp luật, xử lý vi phạm khai thác IUU còn ít, chưa thống nhất, đồng đều giữa các địa phương dẫn đến tình trạng tàu cá có dấu hiệu vi phạm khai thác IUU ở địa phương làm nghiêm di chuyển sang địa phương chưa quyết liệt, thiếu sự kiểm soát, giám sát chặt chẽ của lực lượng chức năng để cập cảng bốc dỡ thủy sản, ra vào cảng, xuất nhập bến để hoạt động khai thác thủy sản...

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: Uy tín, vị thế của đất nước ta đang được quốc tế đánh giá rất cao, vì thế không thể không khắc phục cảnh báo "Thẻ vàng" của EC đối với thủy sản Việt Nam. Thời gian qua, việc quản lý, xử lý hành chính các vi phạm còn chưa nghiêm, thiếu kiên quyết. Những vi phạm này thuộc trách nhiệm các cấp chính quyền, ngành chức năng, nhất là cấp ủy, chính quyền cơ sở. Sau khi phân tích chỉ rõ vi phạm, nguyên nhân, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu: Các cơ quan Nhà nước, nhất là chính quyền cơ sở, phải nâng cao tinh thần trách nhiệm quyết liệt hơn nữa trong việc quản lý xử lý vi phạm gắn với trách nhiệm người đứng đầu nếu để xảy ra vi phạm. Tăng cường giám sát, quản lý đội tàu, xử lý các vi phạm hành chính phải nghiêm túc, đúng quy định; tập trung quản lý truy xuất nguồn gốc hải sản khai thác. Đẩy mạnh tuyên truyền Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Nghị quyết số 52/NQ-CP của Chính phủ. Trong xử lý vi phạm áp dụng triệt để quy định tại Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12/6/2024 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản, xử lý nghiêm các hành vi liên quan khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, ngắt, gửi, vận chuyển thiết bị VMS trái quy định của pháp luật. 

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Quốc phòng, Bộ Công an phối hợp điều tra, làm rõ và đưa ra truy tố xét xử 100% các vụ vi phạm khai thác IUU. Bộ NN và PTNT, các cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia IUU tiếp tục kiểm tra, giám sát, theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn kịp thời việc thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU của các tỉnh, thành phố. Tham mưu, đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xử lý nghiêm các lực lượng chức năng không hoàn thành nhiệm vụ chống khai thác IUU hoặc dung túng, tiếp tay cho các sai phạm trong khai thác thủy sản. Các bộ, ban, ngành phối hợp với các tỉnh, thành phố xây dựng, chuẩn bị chương trình, kế hoạch, nội dung làm việc với Đoàn Thanh tra của EC (lần thứ 5); chuẩn bị kỹ các phương án đảm bảo tốt nhất, không để bị động, bất ngờ ảnh hưởng đến nỗ lực gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của cả nước.

Các tỉnh, thành phố có biển khẩn trương hoàn thành công tác quản lý đội tàu, đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, đánh dấu tàu cá; xử lý dứt điểm tàu cá “3 không”. Điều tra, xử phạt nghiêm các vụ việc vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, ngắt, gửi, vận chuyển VMS trái phép được phát hiện từ đầu năm 2023 đến nay. Kiểm soát chặt chẽ ngay từ trong bờ, kiên quyết xử lý nghiêm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân, lực lượng chức năng có liên quan không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao trong thi hành công vụ; bao che, tiếp tay cho hành vi khai thác IUU, để tàu cá vi phạm khai thác IUU ra vào cảng, xuất nhập bến tham gia hoạt động khai thác thủy sản. Khẩn trương thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử (eCDT) để đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp trong xác nhận, chứng nhận, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác. Bố trí, đảm bảo nguồn lực cho các cơ quan, lực lượng chức năng có liên quan thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU, đảm bảo trực 24/24 giờ để theo dõi, giám sát hoạt động tàu cá trên biển qua hệ thống giám sát tàu cá, thực thi pháp luật, xử lý các hành vi khai thác IUU.

Tin: Văn Đại
Ảnh: Viết Dư