Phối hợp chăm lo công tác y tế trường học

Công tác y tế trường học (YTTH) có vai trò quan trọng trong chăm sóc sức khỏe ban đầu cho học sinh. Những năm qua, Sở Y tế phối hợp Sở Giáo dục và Đào tạo (GD và ĐT) triển khai đồng bộ các hoạt động về YTTH; đồng thời, các cơ sở giáo dục trong tỉnh tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực để thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe cho học sinh.

Trường Tiểu học Nguyễn Tất Thành (thành phố Nam Định) chuẩn bị bữa ăn bán trú cho học sinh đầy đủ dinh dưỡng, đảm bảo an toàn thực phẩm.

Năm học 2024-2025, Trường Tiểu học Nguyễn Tất Thành (thành phố Nam Định) có 23 lớp, 724 học sinh. Cô giáo Nguyễn Thị Thu Huyền, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Đầu năm học, nhà trường thành lập và củng cố Ban chăm sóc sức khỏe học sinh. Thực hiện các chính sách, quy định và chế độ chăm sóc sức khỏe học sinh. Xây dựng mối liên hệ giữa trường học với gia đình và cộng đồng để giúp đỡ, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe học sinh. Tổ chức kiểm tra sức khỏe cho học sinh bao gồm: đo chiều cao, cân nặng, huyết áp, nhịp tim, thị lực; lập và ghi chép đầy đủ vào sổ khám bệnh, sổ theo dõi sức khỏe học sinh, sổ theo dõi tổng hợp tình trạng sức khỏe học sinh.

Các phòng học có hệ thống chiếu sáng nhân tạo, các bóng đèn có chụp chống lóa; bóng đèn trên trần treo thấp hơn quạt trần, thành dãy song song với tường có cửa sổ, cách tường từ 1,2 đến 1,5m, có công tắc riêng cho từng dãy. Nước uống bảo đảm tối thiểu bình quân mỗi học sinh trong một ca học có 0,5 lít về mùa hè và 0,3 lít về mùa đông. Bếp ăn bán trú của trường được thiết kế theo nguyên tắc một chiều, có khu sơ chế nguyên liệu, khu chế biến nấu nướng, khu bảo quản thức ăn, khu ăn uống, kho nguyên liệu, bảo quản thực phẩm; ký hợp đồng với các cơ sở có giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm để cung cấp suất ăn cho học sinh. Phòng Y tế nhà trường bảo đảm diện tích, trang bị đầy đủ tủ thuốc, giường, các dụng cụ, vật tư và một số cơ số thuốc các loại. Nhân viên y tế được tập huấn các kiến thức về sơ cấp cứu, vệ sinh an toàn thực phẩm… đảm bảo ứng phó sự cố ban đầu xảy ra cho trẻ tại trường.

Đồng chí Nguyễn Thế Lâm, Trưởng Phòng GD và ĐT thành phố Nam Định cho biết: Thành phố có 103 trường từ mầm non đến THCS (36 trường mầm non công lập, 3 trường mầm non tư thục, 62 nhóm trẻ độc lập tư thục; 36 trường tiểu học; 28 trường THCS) với tổng số 1.665 lớp học, 59.639 học sinh. Có 77 trường đạt chuẩn quốc gia, 72 trường đạt kiểm định chất lượng giáo dục, 74 trường đạt chuẩn xanh - sạch - đẹp - an toàn. Để thực hiện tốt công tác YTTH, Phòng GD và ĐT thành phố đã phối hợp Trung tâm Y tế thành phố chỉ đạo các trạm y tế phường, xã, các cơ sở giáo dục đẩy mạnh tuyên truyền về YTTH, nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, đảm bảo vệ sinh trường, lớp và vệ sinh môi trường hàng ngày, nhất là các thời điểm giao mùa dễ xảy ra dịch bệnh. Bên cạnh đó, phòng đã chỉ đạo các trường học căn cứ các quy định để mua sắm, đóng bàn ghế cho trẻ mầm non, học sinh tiểu học, THCS. Yêu cầu các phòng học bố trí bảng chống lóa, tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh ngồi học đúng tư thế, có tầm nhìn phù hợp để không ảnh hưởng đến mắt và sức khỏe. Tổ chức cho học sinh thực hành vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, phòng chống dịch, bệnh truyền nhiễm; phòng, chống ngộ độc thực phẩm; dinh dưỡng hợp lý; hoạt động thể lực; phòng, chống tác hại của thuốc lá; phòng, chống bệnh, tật học đường; chăm sóc răng miệng; phòng, chống các bệnh về mắt; phòng, chống tai nạn thương tích thông qua các hình thức, phương thức phù hợp. Đặc biệt, phòng chỉ đạo các trường có bếp ăn bán trú chú trọng đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm… Đồng thời, yêu cầu các trường quan tâm phát triển bảo hiểm y tế (BHYT); năm học 2024-2025, phấn đấu 100% học sinh có thẻ BHYT.

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Nam Định (Sở Y tế), đến tháng 9/2024, toàn tỉnh 740 trường học (230 trường mầm non, 227 trường tiểu học, 226 trường THCS, 57 trường THPT) với 434.656 học sinh. Xác định công tác YTTH là một trong những nhiệm vụ quan trọng góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, những năm qua, ngành Y tế phối hợp ngành GD và ĐT tỉnh chú trọng đầu tư cả về nhân lực, vật lực y tế trong các nhà trường. Đến nay, có 338 trường có bếp ăn tập thể; 510/740 trường học có nhân viên y tế (trong đó 13/230 trường mầm non, 225/227 trường tiểu học, 215/226 trường THCS, 57/57 trường THPT có nhân viên y tế). Có 241 cán bộ làm công tác YTTH tuyến tỉnh, huyện, xã và 243 cán bộ kiêm nhiệm làm công tác YTTH.

Theo đánh giá của Sở Y tế, các cơ sở giáo dục trong tỉnh cơ bản thực hiện nghiêm túc công tác YTTH theo Thông tư liên tịch 13/2016/TTLT-BYT-BGDĐT của liên Bộ Y tế, GD và ĐT. Trong đó, bảo đảm các điều kiện về phòng học, bàn ghế, bảng viết, chiếu sáng, đồ chơi; các điều kiện về cấp thoát nước và vệ sinh môi trường trong trường học. Hàng năm, Sở Y tế, Trung tâm y tế các huyện, thành phố chủ trì và phối hợp với cơ quan quản lý giáo dục tham mưu cho UBND các cấp trong việc lập kế hoạch, tổ chức chỉ đạo thực hiện công tác YTTH trên địa bàn theo phân cấp. Phối hợp cơ quan quản lý giáo dục tổ chức đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về công tác YTTH; hỗ trợ chuyên môn nghiệp vụ cho nhân viên YTTH; hướng dẫn triển khai quản lý, chăm sóc, bảo vệ sức khỏe học sinh, truyền thông giáo dục sức khỏe. Tổ chức thanh tra, kiểm tra, giám sát các điều kiện vệ sinh trường học, vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh, chăm sóc, quản lý sức khỏe học sinh và các nội dung công tác YTTH khác theo phân cấp. Đối với cơ sở giáo dục không sắp xếp, bố trí được nhân viên chuyên trách YTTH thì phân công nhân viên kiêm nhiệm làm đầu mối theo dõi công tác YTTH và ký hợp đồng cung ứng dịch vụ với cơ sở y tế, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh để triển khai công tác YTTH. Phân công cán bộ thuộc trạm y tế cấp xã, phường theo dõi công tác YTTH, hỗ trợ chuyên môn kỹ thuật để thực hiện công tác YTTH đối với các cơ sở giáo dục trên địa bàn, nhất là những cơ sở giáo dục không có nhân viên chuyên trách YTTH. Đối với các cơ sở giáo dục ngoài công lập cũng phải chủ động bố trí nhân viên chuyên trách YTTH hoặc ký hợp đồng với cơ sở y tế, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh để thực hiện công tác YTTH theo quy định.

Hiện nay, nguồn kinh phí thực hiện công tác YTTH tại các địa phương trong tỉnh bao gồm: nguồn kinh phí sự nghiệp y tế, GD và ĐT hàng năm theo phân cấp ngân sách hiện hành của các đơn vị; nguồn BHYT học sinh theo quy định hiện hành; nguồn tài trợ, hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật và các nguồn thu hợp pháp khác. Qua kiểm tra đánh giá hoạt động quản lý, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe học sinh, các cơ sở giáo dục thực hiện nghiêm việc tổ chức theo dõi sức khỏe học sinh hàng ngày, kiểm tra vệ sinh an toàn trường học, kiểm tra, lưu mẫu thực phẩm, vào sổ sách nếu trường có tổ chức ăn bán trú; khám sức khỏe định kỳ cho học sinh như: cân, đo chiều cao, thị lực, sơ cấp cứu ban đầu cho học sinh nếu bị tai nạn thương tích, bị cảm sốt, đau đầu, đau bụng...

Năm học 2023-2024, toàn tỉnh có 740 cơ sở giáo dục tổ chức các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe, tư vấn sức khỏe về: Phòng, chống dịch bệnh trong trường học; Phòng, chống tác hại thuốc lá; Phòng, chống HIV/AIDS; Xây dựng trường học nâng cao sức khỏe; Phòng, chống tai nạn thương tích; Phòng, chống các bệnh về mắt… Thông qua công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe, cung cấp và trang bị cho học sinh kiến thức, kỹ năng chăm sóc sức khỏe, tự thực hành vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, góp phần quan trọng dự phòng bệnh, tật học đường; giúp phát hiện sớm, quản lý, dự phòng, tư vấn sức khỏe (thể chất và tinh thần), đảm bảo dinh dưỡng và hình thành những hành vi có lợi cho sức khỏe của học sinh. 

Theo Giám đốc Sở Y tế Trần Trung Kiên: Nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động chăm sóc sức khỏe học sinh trong các cơ sở giáo dục; củng cố, nâng cao năng lực hệ thống YTTH trong các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông gắn với hệ thống y tế cơ sở theo các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngày 30/11/2023, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 155/KH-UBND về “Triển khai Chương trình YTTH trong các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông gắn với y tế cơ sở đến năm 2025 trên địa bàn tỉnh Nam Định”, trong đó đề ra mục tiêu: Đến năm 2025, 100% cơ sở giáo dục có nhân viên phụ trách công tác YTTH (nhân viên chuyên trách hoặc phân công nhân viên kiêm nhiệm theo dõi công tác YTTH) hoặc ký hợp đồng cung ứng dịch vụ với cơ sở y tế địa phương. 100% chính quyền địa phương thực hiện rà soát, sắp xếp lại hệ thống YTTH trong các cơ sở giáo dục, xây dựng cơ chế quản lý và phương thức hoạt động YTTH phù hợp điều kiện thực tiễn địa phương. 100% nhân viên YTTH và y tế cơ sở được bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ YTTH dành cho từng đối tượng chuyên trách hoặc kiêm nhiệm. Trên 95% cơ sở giáo dục được bảo đảm điều kiện làm việc tối thiểu cho công tác YTTH: phòng làm việc, giường, trang thiết bị, dụng cụ sơ cấp cứu thông thường, thuốc thiết yếu… theo quy định. Rà soát, sắp xếp đội ngũ nhân viên YTTH tại các cơ sở giáo dục.

Để thực hiện mục tiêu đó, ngành Y tế, ngành GD và ĐT đang phối hợp tăng cường các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, nhân viên làm công tác YTTH. Các cơ sở đào tạo y tế trên địa bàn tỉnh xây dựng chương trình, tổ chức đào tạo và đào tạo lại cho đội ngũ nhân viên YTTH đáp ứng yêu cầu. Tổ chức bồi dưỡng cán bộ, nhân viên làm công tác YTTH trong các cơ sở giáo dục và y tế cơ sở, phù hợp với từng đối tượng (chuyên trách và kiêm nhiệm). Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế và huy động xã hội hóa về YTTH trong các cơ sở giáo dục. Rà soát, cải tạo nâng cấp, bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác YTTH phù hợp thực tế từng cấp học.

Có cơ chế khuyến khích hệ thống y tế ngoài công lập tham gia vào công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho học sinh trong các cơ sở giáo dục. Huy động đầu tư của cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp cho công tác YTTH, tập trung vào một số lĩnh vực: dinh dưỡng học đường, công trình nước sạch, nhà vệ sinh, chuyển đổi số trong lĩnh vực YTTH. Sở Y tế chủ trì, phối hợp Sở GD và ĐT hướng dẫn triển khai các quy định, hướng dẫn hoạt động chuyên môn, tiêu chuẩn nhân viên YTTH tại cơ sở giáo dục; các quy định về chức năng, nhiệm vụ của y tế cơ sở đối với công tác YTTH đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu cho học sinh.

Bài và ảnh: Việt Thắng