Bế tắc về tài trợ cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu

Hội nghị tham vấn của Liên hợp quốc về khí hậu diễn ra tại Bonn (Đức) vừa kết thúc mà không đạt được các đột phá lớn. Một lần nữa, hội nghị phơi bày những rạn nứt chưa thể hàn gắn trong một sớm, một chiều giữa các nền kinh tế lớn nhất thế giới về chi phí, tài trợ cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, vốn còn lâu dài và đầy cam go. 

Cây nảy mầm giữa mặt đất nứt nẻ của hồ chứa La Vinuela trong đợt hạn hán nghiêm trọng ở La Vinuela, gần Malaga, miền nam Tây Ban Nha, ngày 8/8/2022. (Ảnh: Reuters)

Chỉ còn 5 tháng nữa sẽ diễn ra Hội nghị lần thứ 29 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29), nhưng các nước vẫn bất đồng về nhiều vấn đề, trong đó có quy mô tài trợ toàn cầu nhằm hỗ trợ các nước đang phát triển chống biến đổi khí hậu. 

Dù mục tiêu tài trợ khí hậu mới sẽ là một trong những vấn đề chính mà các nước cần thông qua tại COP29, dự kiến diễn ra tại Baku, Azerbaijan tháng 11 tới, song các cuộc đàm phán sơ bộ trong khuôn khổ Hội nghị tham vấn của Liên hợp quốc về khí hậu, với tên gọi chính thức là Hội nghị Ban bổ trợ khoa học và công nghệ lần thứ 60 (SB-60), đã không đạt được đột phá lớn. Không chỉ vậy, hội nghị tiếp tục phơi bày những rạn nứt chưa thể hàn gắn giữa các nền kinh tế lớn nhất thế giới về việc nước nào sẽ phải chi nhiều tiền nhất và chi bao nhiêu cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. 

Phát biểu tại lễ bế mạc, Thư ký điều hành Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) Simon Stiell đánh giá hội nghị chỉ đạt được những bước đi khiêm tốn và nhiều vấn đề vẫn còn gây tranh cãi khi chỉ còn ít thời gian nữa sẽ diễn ra COP29. Ông Stiell nhấn mạnh: “Chúng ta đã đi đường vòng đến Baku”, khi còn những nút thắt chưa được tháo gỡ. Trong đó, vấn đề nổi cộm nhất là tài trợ khí hậu, hay cách thức các nước giàu hỗ trợ các nước đang phát triển thực thi những biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng sạch.

Năm 2009, các nước phát triển nhất trí đóng góp 100 tỷ USD/năm để giúp các nước nghèo đầu tư vào năng lượng sạch và đối phó những tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu. Sau hơn một thập niên, các nước giàu cuối cùng cũng đạt mục tiêu này lần đầu vào năm 2022, với số tiền huy động là 115,9 tỷ USD. Phần lớn số tiền này được giải ngân năm 2022 dành cho hành động khí hậu nhằm hạn chế phát thải khí nhà kính, cải thiện năng lượng sạch và giao thông. Tuy nhiên, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) phàn nàn rằng các nước giàu “về đích” muộn hơn hai năm so với cam kết, gây tâm lý chán nản và mất lòng tin đối với các nước nghèo, vốn đang rất cần tiền cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. 

Do việc đóng góp 100 tỷ USD mỗi năm sẽ hết hạn vào năm 2025, nên các nước cần nhất trí mục tiêu mới tại COP29, nhưng những bất đồng về số tiền cần huy động, nước nào sẽ trả và nhận, cũng như hình thức tài trợ đã trở thành những rào cản trong các cuộc đàm phán kéo dài hơn 10 ngày ở Bonn. Các nước đang phát triển, không bao gồm Trung Quốc, ước tính đến năm 2030 cần ít nhất 2.400 tỷ USD để đối phó biến đổi khí hậu. Những nước này kêu gọi nhiều khoản tài trợ hơn và ít khoản vay hơn trong giai đoạn tiếp theo, trong khi một số nước giàu muốn các thị trường đang nổi như Trung Quốc cũng phải tham gia tài trợ cho các sáng kiến khí hậu. 

Trong khi đó, Thứ trưởng Kinh tế Brazil Cristina Reis cảnh báo các hiện tượng thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu đang trở thành mối đe dọa ngày càng lớn đối với nền kinh tế toàn cầu, nhất là các nước đang phát triển vốn dễ bị tổn thương trước những thảm họa thiên tai. Bão lũ và hạn hán thường xuyên gây thiệt hại nặng nề cho cơ sở hạ tầng, an ninh tài chính, chuỗi cung ứng, làm tăng chi phí sản xuất nông nghiệp và gia tăng bất bình đẳng trên thế giới. Bà Reis kêu gọi các quốc gia chung tay chuyển đổi sang các hoạt động kinh tế hướng tới bảo tồn, bảo vệ và tái tạo hệ sinh thái. 

Thư ký điều hành UNFCCC Simon Stiell cho rằng, để các chính phủ có cơ hội ký kết một thỏa thuận vào tháng 11 tới, các nước cần đưa ra những lựa chọn rõ ràng và thực chất cho dự thảo. Quan chức Liên hợp quốc kêu gọi các bên nỗ lực thu hẹp bất đồng, bởi khó có thể tìm ra một giải pháp chính trị vẹn toàn vào thời điểm phút chót ở Baku, đồng thời cảnh báo các nhà đàm phán sẽ phải vượt một chặng đường chông gai để đạt kết quả như mong đợi. 

Theo Báo Nhân Dân