Gam màu ảm đạm của bức tranh kinh tế thế giới

Kinh tế thế giới đã trải qua một năm đầy thăng trầm. Bên cạnh một số điểm tích cực, nhìn chung bức tranh kinh tế thế giới vẫn ảm đạm và được dự báo sẽ đối mặt một năm tiếp theo đầy thách thức. Một số nền kinh tế có dấu hiệu phục hồi, song chậm và không vững chắc, trong khi tác động của tình hình địa chính trị bất ổn làm chậm tốc độ tăng trưởng của một số khu vực. 

Quang cảnh Cảng hàng hóa Long Beach ở California. Ảnh: Reuters

Trong báo cáo mới nhất về viễn cảnh kinh tế thế giới, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới trong năm 2023 xuống còn 2,9%, giảm nhẹ so với mức 3% đưa ra hồi tháng 9. Đối với Mỹ, OECD nâng dự báo tăng trưởng kinh tế của nước này trong năm 2023 lên mức 2,4%. Tăng trưởng kinh tế của khu vực đồng euro (Eurozone) được dự báo ở mức 0,6%, trong khi kinh tế Anh tăng trưởng chậm, dự kiến ở mức 0,5%.

Châu Á đã chứng kiến những tín hiệu tích cực khi triển vọng kinh tế khu vực này sáng sủa hơn nhờ “đòn bẩy” là các chính sách kích cầu tiêu dùng nội địa ở các nền kinh tế, sự phục hồi của ngành du lịch và nguồn kiều hồi chuyển về tăng mạnh. Theo nhận định của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), dự kiến châu Á sẽ đạt tăng trưởng 4,9% trong năm 2023, chủ yếu nhờ sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc. Trong báo cáo Triển vọng phát triển châu Á tháng 12-2023, ADB ghi nhận tăng trưởng kinh tế của khu vực gồm 46 nền kinh tế, không bao gồm Nhật Bản, Australia và New Zealand. ADB cho biết, khu vực Đông Á và Nam Á đều được dự đoán sẽ tăng trưởng với tốc độ nhanh hơn, lần lượt ở mức 4,7% và 5,7% trong năm nay. Trong khi đó, khu vực Đông Nam Á tăng trưởng chậm lại, đạt 4,3% trong năm nay, thấp hơn so với dự báo trước đó là 4,6%. Theo Bộ Thương mại Mỹ, nền kinh tế lớn nhất thế giới đã tăng trưởng cao hơn dự báo trong quý III năm 2023, do đầu tư và chi tiêu chính phủ cao hơn dự kiến ban đầu. So với cùng kỳ năm ngoái, GDP của Mỹ đã tăng trưởng 5,2% trong quý III, mức cao nhất kể từ quý IV năm 2021 và cao hơn đáng kể so với mức tăng trưởng ước tính 4,9% được công bố vào tháng 10-2023. Việc điều chỉnh mức tăng trưởng của quý III cao hơn so với số liệu được công bố trước đó chủ yếu là do những điều chỉnh tăng trong đầu tư cố định phi dân sự, cũng như chi tiêu của chính quyền bang và địa phương. Trong khi đó, khu vực Mỹ Latin và Caribe được dự báo sẽ khép lại năm 2023 với mức tăng trưởng kinh tế thấp, chỉ 2,2%; và xu hướng này sẽ còn tiếp tục trong năm 2024. Ủy ban Kinh tế Mỹ Latin và Caribe (ECLAC) ước tính, nền kinh tế Mỹ Latin và Caribe sẽ chỉ tăng trưởng 1,9% trong năm 2024 do tốc độ tạo việc làm chậm, sự tồn tại dai dẳng của những công việc phi chính thức và khoảng cách giới, cùng những tác động khác. ECLAC nhấn mạnh rằng những dự báo cũng phần nào phản ánh mức thấp của tăng trưởng kinh tế và thương mại toàn cầu. Đại dịch COVID-19 và cuộc xung đột ở Ukraine đều ảnh hưởng bất lợi đến kinh tế thế giới. Mặc dù lạm phát đã giảm nhưng lãi suất ở các nền kinh tế phát triển vẫn không hạ, nên chi phí tài chính vẫn ở mức cao trong suốt năm 2023 và dự kiến xu hướng này duy trì đà trong vài năm tới. Mặt khác, tốc độ tăng trưởng thấp cũng phản ánh “không gian hạn chế” cho chính sách tài chính và tiền tệ mà các quốc gia trong khu vực phải đối mặt. ECLAC nhấn mạnh rằng, nợ công đã giảm nhưng vẫn ở mức cao, cùng sự gia tăng chi phí tài chính dẫn đến hạn chế không gian tài chính. Tăng trưởng kinh tế Eurozone được dự báo đạt 0,6% trong năm 2023, giảm so với mức 0,7% trong dự báo trước đó. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã giảm dự báo tăng trưởng kinh tế trong năm 2023 và 2024, do tác động của lãi suất cao đến nền kinh tế Eurozone. Theo ECB, năm 2024, tăng trưởng kinh tế khu vực này dự báo đạt 0,8%, thấp hơn mức 1% trong dự báo trước đó. 

Mặc dù kinh tế thế giới đã bước đầu dần phục hồi sau đại dịch COVID-19, song khó khăn vẫn ở phía trước. OECD dự báo, kinh tế thế giới trong năm 2024 có thể sẽ “hạ cánh mềm”, tức tăng trưởng chậm lại so với năm 2023. Năm 2024, OECD giữ nguyên mức dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới từng đưa ra trước đó là 2,7%. Đây sẽ là mức tăng trưởng thấp nhất kể từ khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, không tính đến năm đầu tiên xảy ra đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, đến năm 2025, kinh tế thế giới có thể sẽ khởi sắc hơn, với tăng trưởng đạt mức 3%. Điều này phụ thuộc vào xu hướng giảm dần của lạm phát và các nền kinh tế ở khu vực châu Á duy trì tốc độ tăng trưởng nhanh. Ngoài ra còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó cuộc xung đột Hamas - Israel có thể làm chệch hướng tăng trưởng kinh tế thế giới trong ngắn hạn. 

Kinh tế Mỹ cũng được dự báo suy giảm trong năm 2024, đạt 1,5% trước khi hồi phục vừa phải lên mức 1,7% vào năm 2025. Tăng trưởng kinh tế của Eurozone được dự báo ở mức 0,9% vào năm 2024. Tăng trưởng kinh tế Anh dự kiến dần khởi sắc trong các năm 2024 và 2025, với mức tăng trưởng lần lượt là 0,7% và 1,2%. Đối với các nền kinh tế châu Á, Nhật Bản được dự báo sẽ tăng trưởng chậm lại trong năm 2024, giảm còn 1% từ mức 1,7% trong năm 2023. Sau đó, nền kinh tế thứ ba thế giới được dự đoán sẽ tăng nhẹ lên mức 1,2% trong năm 2025. 

OECD nhấn mạnh tốc độ tăng trưởng kinh tế thế giới trong hai năm tới sẽ chậm lại, ở mức vừa phải. Tuy nhiên, OECD vẫn thận trọng trước những dự báo nêu trên, viện dẫn những diễn biến địa chính trị thế giới, đặc biệt là cuộc xung đột Hamas - Israel hiện nay. OECD đánh giá: Nếu cuộc xung đột lan rộng ra toàn khu vực Trung Đông, kinh tế thế giới sẽ đối mặt nhiều nguy cơ tăng trưởng chậm lại đồng thời làm gia tăng lạm phát./.

Theo Nhân Dân