Thúc đẩy thị trường carbon toàn cầu

Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vừa tuyên bố thành lập nhóm chuyên trách xây dựng phương pháp định giá carbon toàn cầu. Bước đi này được kỳ vọng không chỉ giúp các nước xây dựng thị trường carbon, mà còn bảo đảm tính công bằng trong áp thuế carbon xuyên biên giới.

Liên minh châu Âu (EU) đã chính thức khởi động tiến trình đánh thuế carbon đối với hàng hóa nhập khẩu từ đầu tháng 10-2023. Theo Cơ chế Điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU, tất cả hàng hóa xuất khẩu sang thị trường hơn 500 triệu dân này sẽ bị đánh thuế carbon dựa trên cường độ phát thải khí nhà kính trong quy trình sản xuất tại nước sở tại. Là cơ chế đầu tiên trên thế giới đánh thuế carbon đối với hàng hóa nhập khẩu, CBAM đã vấp phải một số ý kiến trái chiều. 

Tổng Giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala cho biết, một số nước thành viên WTO xem việc đánh thuế carbon xuyên biên giới là biện pháp bảo hộ. Trong khi đó, nhiều nước gặp khó khăn khi không có công cụ định giá carbon cho hàng hóa xuất khẩu. Vì vậy, WTO đã quyết định phát triển phương pháp định giá carbon toàn cầu mà tất cả các nước đều có thể áp dụng, nhằm bảo đảm tính cạnh tranh của các nước đang phát triển khi xu hướng áp thuế carbon xuyên biên giới dần phổ biến. Đây không phải lần đầu việc định giá carbon toàn cầu được đề cập. Tại Hội nghị lần thứ 27 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP27), Canada đã phát động sáng kiến định giá carbon toàn cầu. Thông qua sáng kiến, các quốc gia thành viên chia sẻ thông tin, kinh nghiệm nhằm hỗ trợ triển khai các công cụ xác định giá carbon, hướng đến mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tính đến nay, đã có gần 10 quốc gia tham gia sáng kiến như Na Uy, Chile, New Zealand, Đan Mạch, Anh, Hàn Quốc và Đức. Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva nhấn mạnh, định giá carbon toàn cầu là giải pháp bảo đảm sự công bằng trong ứng phó biến đổi khí hậu. Các quốc gia phát thải nhiều phải đóng góp nhiều hơn cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, trong khi các nước đang phát triển đóng góp dựa trên thực tiễn phát thải khí nhà kính.

Giới chuyên gia nhận định, việc định giá carbon thu hút sự quan tâm của nhiều nước bởi đây được xem là một công cụ để kiểm soát ô nhiễm môi trường, và tiềm năng của thị trường này rất lớn. Theo Ngân hàng Thế giới (WB), chỉ trong năm 2022, các nước đã thu được 95 tỷ USD tiền phí phát thải carbon, tăng so với mức 84 tỷ USD ghi nhận năm trước đó và cũng là mức cao nhất từ trước đến nay. Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cho biết, hệ thống buôn bán carbon của EU đã giúp giảm 35% lượng khí thải của khối kể từ năm 2005, đồng thời tạo ra doanh thu hơn 152 tỷ euro. Bên cạnh đó, định giá carbon cũng là công cụ quan trọng giúp các nước cân bằng giữa bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế. 

Mặc dù là mục tiêu mà nhiều nước và tổ chức quốc tế cùng hướng tới, song việc định giá carbon toàn cầu cũng đối mặt nhiều trở ngại. Các chuyên gia khí hậu cho rằng, cần phải giảm gần một nửa mức ô nhiễm carbon trong 10 năm tới mới có thể thực hiện mục tiêu hạn chế Trái đất nóng lên và tránh các hiện tượng thời tiết cực đoan. Tuy nhiên, theo Giám đốc trung tâm nghiên cứu môi trường và khí hậu quốc tế Oslo (Na Uy) Glen Peters, lượng phát thải vẫn đang tiếp tục xu hướng đi lên, dự kiến sẽ tăng từ 0,5% đến 1,5% trong năm nay, chạm mức kỷ lục mới. Trong bối cảnh đó, việc xây dựng phương pháp định giá carbon toàn cầu trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, giúp các nước đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi xanh và giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính./.

Theo Nhân Dân