Các hợp tác xã phát triển nông nghiệp tích hợp đa giá trị

Thời gian qua, các hợp tác xã (HTX) đã chú trọng phát triển sản xuất nông nghiệp tích hợp đa giá trị, vừa khai thác giá trị nông nghiệp, vừa khai thác giá trị du lịch, môi trường và các giá trị khác, góp phần đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả của kinh tế tập thể, HTX. 

Hợp tác xã dịch vụ du lịch sinh thái cộng đồng Giao Xuân (Giao Thủy) cung cấp dịch vụ du lịch tại Vườn quốc gia Xuân Thủy.

Ước đến hết năm 2024, toàn tỉnh có 404 HTX nông nghiệp với tổng số trên 314 nghìn thành viên. Nhiều HTX đã tích tụ ruộng đất và hình thành nên các cánh đồng lớn, cánh đồng liên kết để liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp thực hiện các chuỗi sản xuất - tiêu thụ nông sản. HTX cung cấp dịch vụ, vật tư đầu vào, tổ chức sản xuất; doanh nghiệp thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, áp dụng khoa học công nghệ trong sản xuất làm giảm giá thành, gia tăng giá trị sản phẩm, nâng cao thu nhập cho HTX và các hộ thành viên. Các HTX cũng đã phát huy vai trò trong việc chuyển tải, hướng dẫn, tổ chức thực hiện các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến nông dân, hộ thành viên; chuyển giao kỹ thuật vào sản xuất; thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; cùng với chính quyền địa phương tổ chức chỉ đạo sản xuất nông nghiệp trên địa bàn. Nhiều HTX đã chủ động mở rộng thêm các hoạt động dịch vụ để hỗ trợ, nâng cao thu nhập cho kinh tế hộ thành viên. Một số HTX quan tâm và trực tiếp đầu tư để sản xuất, kinh doanh, góp phần khai thác hiệu quả hơn các tiềm năng đất đai, lao động, đồng thời tạo thêm động lực mới cho phát triển sản xuất nông nghiệp, tích cực tham gia thực hiện tốt chương trình xây dựng nông thôn mới.

Từ việc đổi mới phương thức hoạt động, trên địa bàn tỉnh đã xuất hiện nhiều mô hình HTX phát triển sản xuất nông nghiệp tích hợp đa giá trị, hoạt động hiệu quả theo phương thức sản xuất gắn với chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao. Điển hình như: HTX kinh tế nông nghiệp tuần hoàn Đình Mộc, xã Giao Tân (Giao Thủy) sản xuất nông nghiệp theo hướng tuần hoàn chất lượng cao, đã có 14 sản phẩm OCOP 3 sao. HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nam Cường, xã Yên Cường (Ý Yên) sản xuất sản phẩm chủ lực gắn với chuỗi giá trị, liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm rau, củ quả sạch an toàn theo VietGAP; đồng thời chế biến rơm rạ sản xuất, tiêu thụ phân hữu cơ vi sinh theo công nghệ Nhật Bản. HTX nấm và tiểu thủ công nghiệp Tuấn Hiệp, xã Hồng Thuận (Giao Thủy) với mô hình trồng, chế biến các loại nấm, đã có 6 sản phẩm OCOP 3 sao. HTX dịch vụ Linh Phát, thị trấn Cồn (Hải Hậu) liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nấm các loại, có 3 sản phẩm OCOP 3 sao. HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nghĩa Bình (Nghĩa Hưng) với chuỗi sản xuất, chế biến, tiêu thụ gạo chất lượng cao truyền thống, có 1 sản phẩm OCOP 4 sao và 1 sản phẩm OCOP 3 sao. HTX Bốn Thuận xã Hợp Hưng (Vụ Bản) liên kết thu mua, chế biến, tiêu thụ lúa gạo, đồng thời đóng vai trò là đầu mối chính trong chuỗi sản xuất, tiêu thụ sản phẩm của Liên hiệp HTX Khánh Hưng. HTX sản xuất và chế biến nấm Phúc An, xã Hải Phú (Hải Hậu) liên kết sản xuất, chế biến tiêu thụ sản phẩm từ nấm đạt hiệu quả kinh tế cao, đã có 2 sản phẩm OCOP 3 sao là Mì nấm Phúc An, Bột nấm sấy lạnh Phúc An. HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ Giao Phong (Giao Thủy) sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm tại địa phương như lạc nhân, khoai tây, củ cải... đã có 3 sản phẩm được chứng nhận OCOP 3 sao. HTX sản xuất và kinh doanh hoa cây cảnh Nam Phong, phường Nam Phong (thành phố Nam Định) đã được tiếp nhận chuyển giao 4 quy trình: kỹ thuật mới nhân giống hoa lan hồ điệp từ nuôi cấy mô; kỹ thuật trồng, chăm sóc hoa lan hồ điệp thương phẩm; kỹ thuật xử lý ra rễ, trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cây hoa lily; kỹ thuật trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cây hoa cát tường. Hiện tại, HTX đã xây dựng khu nhà màng hiện đại quy mô 1.000m² hàng năm cung cấp ra thị trường hơn 4 vạn cây lan hồ điệp mang lại giá trị kinh tế cao.

Đặc biệt, một số HTX trên địa bàn tỉnh đã tận dụng được tiềm năng, lợi thế và những sản phẩm sẵn có của địa phương, vừa kết hợp sản xuất nông nghiệp với khai thác phát triển du lịch cộng đồng, từng bước thu hút khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm, từ đó góp phần gia tăng giá trị cho sản phẩm địa phương và tạo thêm sinh kế cho nông dân. Thực tế cũng cho thấy, mô hình du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng được đầu tư, khai thác, quản lý thông qua các HTX phù hợp với năng lực của người dân nông thôn hơn và có tính lan tỏa cao hơn. Mặt khác, mỗi HTX ở mỗi khu vực trên địa bàn tỉnh khác nhau có thể xây dựng được các mô hình du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng với rất nhiều hình thức khác nhau nên tạo được sự đa dạng nhưng vẫn giữ được điểm độc đáo, đặc trưng vùng miền, do vậy thu hút được số lượng du khách ngày càng nhiều. Từ đó, các sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn tỉnh được lan tỏa và tăng giá trị. Điển hình như mô hình HTX dịch vụ du lịch sinh thái cộng đồng Giao Xuân (Giao Thủy) với hoạt động dịch vụ du lịch sinh thái cộng đồng phát huy lợi thế của vùng quê ven biển gần Vườn quốc gia Xuân Thủy. Hoạt động của HTX được xem là một bước đi lớn trong phát triển du lịch địa phương, không những khẳng định tính cạnh tranh của các sản phẩm dịch vụ mà còn khuyến khích tính tự vững của các hoạt động du lịch sinh thái cộng đồng. HTX đã được UBND tỉnh cấp chứng nhận OCOP 3 sao với sản phẩm dịch vụ du lịch sinh thái cộng đồng Giao Xuân. Bên cạnh đó phải kể đến mô hình du lịch sinh thái cây cảnh của HTX làng nghề cây cảnh Vị Khê, xã Nam Điền (Nam Trực). HTX đã phát huy lợi thế của làng nghề truyền thống trên 800 năm tuổi để phát triển du lịch gắn với sản xuất, kinh doanh cây cảnh, bước đầu đạt kết quả tốt. Ngoài ra, hiện toàn tỉnh có 13 HTX với ngành nghề chính là làm dịch vụ vệ sinh môi trường, thu gom và xử lý rác thải tập trung; trong đó có nhiều mô hình bãi rác gắn với khu vui chơi, vườn hoa như: mô hình HTX môi trường xanh Trường Phát xã Thọ Nghiệp, HTX khoa học - công nghệ Thanh niên Xuân Trường (Xuân Trường). Hầu hết các HTX hoạt động hiệu quả đã góp phần tạo cảnh quan môi trường nông thôn xanh - sạch - đẹp.

Nhờ đẩy mạnh phát triển nông nghiệp tích hợp đa giá trị, các HTX ngày càng hoạt động hiệu quả, nâng cao thu nhập cho thành viên. Doanh thu bình quân của HTX năm 2024 ước đạt 1 tỷ 600 triệu đồng/HTX. Lãi bình quân của 1 HTX năm 2024 ước đạt 90 triệu đồng. Các HTX cũng tạo việc làm cho nhiều lao động. Số lao động làm việc thường xuyên trong HTX là 4.830 người, thu nhập bình quân ước đạt 35 triệu đồng/năm. Năm 2024, tỉnh Nam Định có 3 HTX đã được tôn vinh HTX tiêu biểu, được Liên minh HTX Việt Nam tặng thưởng Bằng khen và được vinh danh giải thưởng “Ngôi sao HTX Việt Nam” lần thứ nhất là HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nghĩa Bình (Nghĩa Hưng), HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ Trung Hiếu (Nghĩa Hưng) và Quỹ Tín dụng nhân dân Thọ Nghiệp (Xuân Trường).

Bài và ảnh: Lam Hồng