"Tác động kép" từ việc tham gia chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” của các hợp tác xã

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm (OCOP)” được thực hiện nhằm phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát triển nội lực, gia tăng giá trị, tạo cơ hội để hợp tác xã (HTX) sản xuất ra sản phẩm có sự nâng cấp về chất lượng, bao bì, mẫu mã, tiêu chuẩn và định hướng thị trường tiêu thụ, điều chỉnh sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường. Xác định tầm quan trọng đó, các HTX trên địa bàn tỉnh đã chủ động, tích cực tham gia chương trình, góp phần đẩy mạnh liên kết sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh, mở rộng thị trường tiêu thụ, tạo động lực cho các HTX phát triển.

Hợp tác xã Khang Tường, xã Giao An (Giao Thủy) quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP chủ lực của địa phương tại các sự kiện.

HTX Nấm và tiểu thủ công nghiệp Tuấn Hiệp, xã Hồng Thuận (Giao Thủy) được thành lập từ năm 2014 với 7 thành viên tham gia, hoạt động theo Luật HTX năm 2012, đến nay đã phát triển lên 12 thành viên. Đây là một trong những HTX tiêu biểu vừa được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen về thành tích xuất sắc trong xây dựng mô hình sản xuất, kinh doanh hiệu quả, giúp đỡ nhiều nông dân xóa đói, giảm nghèo. Ông Vũ Tuấn Hiệp, Giám đốc HTX cho biết, hiện nay HTX đang sản xuất nấm sò, nấm rơm, nấm đùi gà, nấm linh chi, mộc nhĩ… trên diện tích hơn 3.000m2 trong nhà màng, nhà lưới theo quy trình VietGAP, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm khép kín từ đầu vào cho đến đầu ra. Trong đó, nấm đùi gà, nấm sò là 2 dòng nấm chủ lực của HTX. Nhờ áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất; sử dụng mô hình tưới nước phun sương, nhỏ giọt; lắp đặt các thiết bị điều chỉnh độ ẩm trong nhà nấm… nên cây nấm sinh trưởng và phát triển ổn định, cho năng suất cao, chất lượng tốt. Trung bình mỗi năm, HTX cung ứng ra thị trường khoảng 40 tấn nấm các loại, tổng doanh thu đạt khoảng 2 tỷ đồng/năm. Ngoài mộc nhĩ khô, nấm linh chi khô, nấm sò tươi, nấm đùi gà tươi, HTX còn chế biến được 2 sản phẩm ăn liền được khách hàng rất ưa chuộng là nem nấm, giò nấm. HTX đang tạo việc làm cho 12 lao động chính thức và 10 lao động thời vụ. Đặc biệt, từ khi chương trình OCOP được thực hiện, triển khai trên địa bàn tỉnh, HTX đã tích cực hoàn thiện sản phẩm để tham gia. Đến nay, HTX đang sở hữu 6 sản phẩm OCOP cấp tỉnh, hạng 3 sao gồm: nấm sò trắng Tuấn Hiệp, nấm sò nâu Tuấn Hiệp, nấm Linh chi Xuân Thủy, Mộc nhĩ thái sợi Tuấn Hiệp, Nem nấm Tuấn Hiệp, Giò nấm Tuấn Hiệp...

Cùng với HTX Nấm và tiểu thủ công nghiệp Tuấn Hiệp còn có thể kể đến những HTX tiêu biểu trong tham gia chương trình OCOP như: HTX Kinh tế nông nghiệp tuần hoàn Đình Mộc, xã Giao Tân (Giao Thủy) sản xuất nông nghiệp theo hướng tuần hoàn chất lượng cao, đã có 14 sản phẩm OCOP 3 sao. HTX Dịch vụ Linh Phát, thị trấn Cồn (Hải Hậu) liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nấm các loại, có 3 sản phẩm OCOP 3 sao. HTX Khang Tường, xã Giao An (Giao Thủy) với 5 sản phẩm OCOP 3 sao gồm ruốc tôm he, nõn tôm he hấp, nõn tôm rảo sấy khô, tôm sú, cá vược cắt khúc Khang Tường. HTX Nông nghiệp Trường Xuân, xã Giao Lạc (Giao Thủy) với mô hình trồng rau, củ, quả công nghệ cao theo quy trình “6 không”: không phân bón hoá học, không thuốc trừ sâu có nguồn gốc hoá học, không thuốc diệt cỏ, không chất kích thích tăng trưởng, không sử dụng giống biến đổi gien, không sử dụng chất bảo quản sau thu hoạch. Nhờ tuân thủ quy trình sản xuất an toàn, HTX đã có 2 sản phẩm dưa hấu, dưa lê đạt OCOP 3 sao. HTX Dịch vụ sản xuất nông nghiệp và cơ khí Xuân Tiến (Xuân Trường) phát huy lợi thế, kinh nghiệm của làng nghề truyền thống, đầu tư máy móc, trang thiết bị hiện đại, chế biến bánh đa nem, mì gạo theo quy trình sản xuất hoàn toàn khép kín. Trung bình một tháng, HTX sản xuất được 120-150 tấn bánh đa nem, mì gạo. HTX có 2 sản phẩm gồm mỳ gạo Bảo Nguyên, bánh đa nem Bảo Nguyên đã đạt OCOP 3 sao… Nhờ tích cực tham gia chương trình OCOP, các HTX đã tạo ra những sản phẩm chất lượng cao, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho các thành viên. Việc tham gia phát triển sản phẩm OCOP của các HTX có tác động “kép”, vừa hỗ trợ quá trình chuyển đổi tư duy từ “sản xuất nông nghiệp” sang “kinh tế nông nghiệp”, vừa tham gia tích cực vào chuỗi giá trị gia tăng và hướng đến giá trị hội tụ, lan tỏa văn hóa, tài nguyên bản địa của mỗi địa phương. Bên cạnh phát triển sản phẩm OCOP mới, các HTX cũng chủ động hoàn thiện, nâng hạng sao cho sản phẩm đã đạt OCOP; sử dụng các ứng dụng mạng xã hội để thông tin, quảng bá, giới thiệu sản phẩm; tham gia liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị. Nhờ đó, nhiều sản phẩm nông nghiệp của các HTX được chọn phân phối tại hệ thống các siêu thị, nhà hàng, các cơ sở kinh doanh nông sản, thực phẩm sạch, an toàn trong và ngoài tỉnh. Đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 431 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên; trong đó riêng các HTX đã có 120 sản phẩm, chiếm 28,2% tổng sản phẩm OCOP toàn tỉnh.

Để tham gia hiệu quả chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”, Liên minh HTX tỉnh đã có nhiều hoạt động tư vấn hỗ trợ các HTX triển khai đăng ký sản xuất sản phẩm chủ lực tham gia chương trình như: phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức tuyên truyền, phổ biến chính sách, tư vấn cho các HTX xác định sản phẩm chủ lực, xây dựng phương án chủ động tổ chức sản xuất gắn với thiết kế mẫu bao bì, tem nhãn, thủ tục hồ sơ đăng ký chất lượng, xây dựng thương hiệu sản phẩm, bảo hộ sở hữu trí tuệ và truy xuất nguồn gốc sản phẩm... Đồng thời, tiếp tục quan tâm đào tạo, nâng cao trình độ, năng lực quản lý, điều hành của cán bộ HTX; triển khai các chính sách hỗ trợ HTX về phương thức quảng bá, xúc tiến sản phẩm. Trên cơ sở đó, các HTX đã phát huy nội lực, mạnh dạn đầu tư áp dụng công nghệ vào sản xuất, quản lý và xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực, tập trung phát triển các sản phẩm thế mạnh của địa phương, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế, mang lại thu nhập cao hơn cho HTX và thành viên.

Thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi để các HTX tham gia chương trình OCOP. Các HTX chủ động đầu tư trang thiết bị, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ vào sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo đảm đáp ứng các tiêu chí, điều kiện để được công nhận sản phẩm OCOP, góp phần thực hiện tiêu chí về thúc đẩy phát triển sản xuất ở nông thôn trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. Phấn đấu đến năm 2025 mỗi HTX có ít nhất 1 sản phẩm OCOP, số sản phẩm OCOP của HTX luôn đạt tỷ trọng từ 25% tổng sản phẩm OCOP toàn tỉnh sau mỗi đợt đánh giá phân hạng.

Bài và ảnh: Lam Hồng