Sẵn sàng cho sản xuất vụ lúa mùa 2024

Để sản xuất vụ lúa mùa năm 2024 đạt năng suất, sản lượng cao, ngành Nông nghiệp, cấp ủy, chính quyền và nông dân các địa phương trong tỉnh đang tập trung triển khai phương án, kế hoạch sản xuất bảo đảm khung thời vụ tốt nhất.

Chị Nguyễn Thị Khoa, thôn Trình Xuyên, xã Liên Bảo (Vụ Bản) chăm sóc mạ để chuẩn bị cấy máy dịch vụ cho hơn 55ha lúa mùa 2024.

Chúng tôi gặp chị Nguyễn Thị Khoa, ở thôn Trình Xuyên, xã Liên Bảo (Vụ Bản) khi đang chăm sóc cho hơn 6.000 khay mạ vừa mới xuống giống. Chị Khoa cho biết: Theo lịch thời vụ, gia đình tôi đã xuống giống gieo mạ khay từ ngày 27/6 để đến ngày 6/7 sẽ bắt đầu xuống đồng cấy lúa mùa bằng máy. Toàn bộ mạ khay được gieo bằng các giống lúa chất lượng cao như: Đài thơm 8, TBR225, BC15. Theo hợp đồng ký kết, vụ mùa này gia đình tôi cấy dịch vụ cho hơn 55ha của các gia đình ở trong, ngoài xã với giá dịch vụ trọn gói là 300 nghìn đồng/sào…

Gần đây, việc ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp ở các địa phương trong tỉnh ngày càng tăng. Đồng chí Trần Đức Chính, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở NN và PTNT) cho biết: Thời gian qua, các mô hình sản xuất nông sản nói chung, gieo cấy lúa nói riêng theo hướng gia tăng giá trị được triển khai mạnh mẽ tạo sự chuyên nghiệp trong sản xuất, hình thành quy trình sản xuất theo chuỗi bền vững giúp quản lý được chi phí và hạch toán có lãi. Nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ và phương thức tổ chức sản xuất mới được áp dụng đã thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển bền vững. Tỷ lệ cơ giới hóa trong trồng trọt như làm đất, gieo mạ khay, máy cấy, máy gặt, sấy lúa... ngày càng cao và hình thành nhiều khâu dịch vụ chuyên nghiệp, góp phần giảm chi phí đầu tư sản xuất, giảm tổn thất trong thu hoạch và giải quyết tình trạng thiếu lao động nông nghiệp. 

Theo nhận định của Đài Khí tượng thủy văn Nam Định, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, trong sản xuất vụ mùa năm 2024 thời tiết tiếp tục diễn biến cực đoan và có khả năng gia tăng các hiện tượng mưa lớn, nắng nóng cục bộ, giông, lốc có thể xảy ra nhiều hơn, cường độ mạnh hơn; bão mạnh, mưa to, áp thấp nhiệt đới và bão diễn biến phức tạp, bất thường và không theo quy luật. Ngoài ra, các đối tượng sinh vật, sâu bệnh hại cây trồng trong vụ mùa cũng diễn biến phức tạp. Do thời gian chuyển vụ từ vụ xuân sang vụ mùa ngắn dẫn đến nguồn sâu bệnh tích lũy; rơm, rạ không có thời gian phân hủy, dễ gây ngộ độc hữu cơ cho lúa mới cấy. Trong khi đó, lao động nông nghiệp tiếp tục chuyển dịch sang các ngành nghề phi nông nghiệp, nhất là lao động trẻ, gây thiếu hụt nguồn lao động trong sản xuất. Mặc dù thời tiết có diễn biến bất thuận, sâu bệnh hại tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhưng bù lại, giá bán các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hiện tương đối ổn định. Đặc biệt vụ lúa xuân năm 2024 được mùa, được giá, tạo niềm tin, động lực cho người dân yên tâm sản xuất. Công tác chỉ đạo, quản lý điều hành, kinh nghiệm tổ chức thực hiện của các cấp, các ngành và nhận thức của bà con nông dân đã được nâng lên, nhất là trong việc xây dựng kế hoạch, phương án ứng phó với những diễn biến bất lợi của thời tiết. 

Vụ mùa năm 2024, toàn tỉnh gieo cấy trên 71,2 nghìn ha, năng suất bình quân phấn đấu đạt trên 50 tạ/ha, sản lượng ước đạt 360 nghìn tấn. Phấn đấu mỗi huyện có từ 10 cánh đồng lớn, quy mô từ 30ha/cánh đồng trở lên sản xuất lúa hàng hóa; có 2 mô hình liên kết chuỗi giá trị, sản xuất, tiêu thụ sản phẩm lúa hàng hóa với sự tham gia của doanh nghiệp… Diện tích lúa chất lượng cao gồm các giống Đài thơm 8, Bắc thơm số 7 kháng bạc lá, N97, ST24, ST25, BC15, Thiên ưu 8, TBR225... Mở rộng diện tích lúa gieo cấy máy bằng mạ khay lên trên 20%; tiếp tục khuyến khích nông dân tích tụ, tập trung đất đai, bỏ bờ ngăn, gieo cấy cùng giống, cùng trà để mở rộng quy mô đồng ruộng thuận tiện cho việc đưa cơ giới hóa và tiêu thụ sản phẩm; khuyến khích nông dân mua và sử dụng thiết bị sấy để hạn chế tổn thất sau thu hoạch. Tiếp tục hoàn thiện các chuỗi sản xuất lúa gạo, xây dựng nhãn hiệu gạo cho một số địa phương có lợi thế, tiến tới xây dựng thương hiệu gạo chung của Nam Định. 

Theo kế hoạch, huyện Vụ Bản gieo cấy 8,16 nghìn ha lúa mùa. Đến ngày 2/7, UBND huyện đang tập trung chỉ đạo các xã, thị trấn, các hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp huy động các loại máy đẩy nhanh tiến độ làm đất, đôn đốc nông dân vệ sinh đồng ruộng chuẩn bị các điều kiện gieo cấy lúa mùa trong khung thời vụ tốt nhất. Theo đồng chí Trần Đình Vang, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện: Để chủ động ứng phó với bất thuận của thời tiết, gieo cấy lúa mùa trong khung thời vụ tốt nhất, huyện khuyến cáo nông dân mở rộng diện tích cấy bằng máy, cấy mạ non, phấn đấu diện tích cấy bằng máy đạt 30% tổng diện tích gieo cấy; không khuyến khích bà con áp dụng phương pháp gieo sạ đồng thời dự phòng đủ các loại thóc giống có thời gian sinh trưởng ngắn ngày phòng khi mưa lớn gây ngập úng, làm chết mạ, chết lúa đầu vụ. 

Để chủ động ứng phó với những diễn biến bất thường của thời tiết, ngành Nông nghiệp khuyến cáo các địa phương căn cứ vào điều kiện đất đai, trình độ thâm canh, cơ sở hạ tầng, diễn biến thời tiết và dự báo thời tiết vụ mùa năm 2024 để bố trí cơ cấu trà và cơ cấu giống lúa hợp lý. Mỗi huyện lựa chọn sử dụng 3-4 giống chủ lực, mỗi hộ nông dân chỉ sử dụng 1-2 giống lúa; hạn chế tối đa sử dụng giống lúa Bắc thơm số 7 vì giống này nhiễm nặng bệnh bạc lá, rầy và khả năng chịu úng, chống đổ kém. 

Để rơm, rạ, cỏ dại, các tàn dư trên đồng ruộng nhanh phân hủy, hạn chế ngộ độc hữu cơ, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật khuyến cáo nông dân nên sử dụng các chế phẩm để xử lý như Sumitri, AT-YTB, Emunix hoặc phân vi sinh Azotobacterin hoặc 20-25kg vôi bột để rắc cho mỗi sào lúa; quá trình làm đất nên bừa kỹ, làm tốt công tác vệ sinh đồng ruộng để hạn chế nguồn sâu, bệnh, nhất là bệnh lùn sọc đen, lúa cỏ; giữ đủ nước trong ruộng để đẩy nhanh quá trình phân hủy xác thực vật. Vụ này, cây lúa dễ bị nhiễm bệnh bạc lá, vì vậy nên lựa chọn các giống lúa có khả năng chống chịu hoặc nhiễm nhẹ đối với bệnh bạc lá, đặc biệt không gieo các giống dễ nhiễm bệnh trên các vùng trũng.

Đối với diện tích cấy lúa mùa sớm, để tạo quỹ đất trồng cây vụ đông ưa ấm cần gieo cấy trước ngày 5/7. Diện tích gieo cấy đại trà kết thúc việc gieo cấy trước ngày 20/7. Trước khi đưa mạ ra ruộng cấy 1-2 ngày nên phun phòng, trừ sâu, bệnh cho mạ, đặc biệt là rầy các loại… Đồng chí Nguyễn Văn Hữu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: Thực tiễn cho thấy nên mở rộng và tăng cường áp dụng phương thức cấy máy bằng mạ khay để tiết kiệm giống, hạn chế lúa cỏ, sâu bệnh, nhất là ở những mô hình tích tụ ruộng đất quy mô lớn, mô hình dịch vụ của các hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp. Hạn chế tối đa diện tích gieo sạ, chỉ gieo sạ ở những cánh đồng chủ động nước và những nơi nông dân đã có kinh nghiệm.

Việc triển khai thực hiện tốt kế hoạch gieo cấy lúa mùa trong khung thời vụ xây dựng, bảo đảm cơ cấu giống và tích cực áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào các khâu giúp các địa phương chủ động trong thực hiện kế hoạch sản xuất đã đề ra và là cơ sở để giành vụ lúa mùa thắng lợi toàn diện. 

Bài và ảnh: Văn Đại