Cộng đồng trách nhiệm phòng, chống khai thác IUU

Cùng với 27 tỉnh, thành phố có biển trong cả nước, thời gian qua, Nam Định đã triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp phù hợp, hiệu quả quyết tâm phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Tàu cá của ngư dân cập Cảng cá Thịnh Long (Hải Hậu).

Công tác chỉ đạo quyết liệt

Toàn tỉnh hiện có 1.762 tàu cá hoạt động khai thác thủy sản, trong đó có 531 tàu có chiều dài từ 15m trở lên, 289 tàu có chiều dài từ 12-15m, 394 tàu có chiều dài từ 6-12m và 548 tàu có chiều dài dưới 6m. Theo đánh giá của ngành chuyên môn và các đoàn kiểm tra về làm việc trong thời gian qua, đáng ghi nhận là hầu hết ngư dân của tỉnh luôn nêu cao ý thức trách nhiệm trong khai thác thủy sản đúng quy định của pháp luật Việt Nam, không xâm phạm vùng biển quốc tế. 

Để thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan về công tác phòng chống khai thác IUU, tháo gỡ “thẻ vàng” của EC cho thủy sản Việt Nam vào châu Âu, UBND tỉnh và Ban Chỉ đạo 67-IUU tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương liên quan tăng cường hướng dẫn, quản lý việc ngư dân và các chủ tàu cá tiến hành khắc phục một số bất cập trong chống khai thác hải sản bất hợp pháp như: Việc duy trì vận hành thiết bị giám sát hành trình (VMS), mất kết nối tín hiệu trên biển vẫn còn xảy ra; công tác rà soát, xác minh tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU chưa kịp thời; hoạt động kiểm soát tàu cá ra, vào cảng còn chưa chặt chẽ, tỷ lệ giám sát sản lượng thủy sản còn thấp và chưa đồng bộ; tình trạng tàu cá không cập cảng chỉ định theo quy định vẫn diễn ra; việc ghi nhật ký khai thác, báo cáo khai thác của thuyền trưởng còn mang tính đối phó, chưa đầy đủ, chính xác; ý thức của một bộ phận ngư dân về chấp hành các quy định pháp luật về khai thác chưa cao, vẫn còn tư tưởng trốn tránh; chính quyền một số xã chưa vào cuộc xử lý các vụ việc vi phạm hành chính về chống khai thác IUU xảy ra ngay tại địa phương…

Đồng thời, để thực hiện hiệu quả ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ quyết tâm cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” tại đợt thanh tra lần thứ 5 của Ủy ban châu Âu (EC), dự kiến vào tháng 4-2024, ngày 10-1-2024 UBND tỉnh đã ban hành Văn bản số 35/UBND-VP3 về việc tiếp tục tập trung triển khai các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm chống khai thác IUU. Ban Chỉ đạo 67-IUU tỉnh đã tổ chức ký kết Quy chế phối hợp giữa UBND tỉnh Nam Định và UBND tỉnh Kiên Giang về kiểm soát hoạt động của tàu cá, xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác và chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác.

Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo 67-IUU tỉnh, các sở, ngành, địa phương liên quan tiếp tục tăng cường công tác quản lý tàu cá. Theo thống kê của Chi cục Thủy sản (Sở NN và PTNT): Sở NN và PTNT đã tổ chức cấp giấy phép khai thác thủy sản cho 587 tàu cá; tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2095/QĐ-UBND ngày 30-9-2019 công bố hạn ngạch giấy phép khai thác thủy sản trên biển, trong đó cấp phép vùng ven bờ 1.167 giấy, vùng lộng 383 giấy. Đã thực hiện đăng ký cho 1.214 tàu cá; đánh dấu 1.204 tàu cá; xóa đăng ký do chìm đắm, giải bản 108 tàu cá; thông báo tàu cá đưa ra khỏi danh sách 13 tàu đã bán sang các tỉnh Long An và thành phố Hải Phòng, Hà Nội nhưng chưa thực hiện thủ tục xóa đăng ký theo quy định. Đặc biệt đã lập danh sách tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm và không cấp phép khai thác) báo cáo Cục Thủy sản (Bộ NN và PTNT); đang nghiên cứu, tham mưu thực hiện Đề án chuyển đổi một số nghề khai thác ảnh hưởng đến nguồn lợi môi trường sinh thái.

Lực lượng chức năng tặng phao cứu sinh, cờ Tổ quốc và tuyên truyền, vận động ngư dân thực hiện nghiêm các quy định về khai thác thủy sản khi vươn khơi, bám biển sản xuất, góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo đất nước

Trọng tâm là tuyên truyền và kiểm tra, kiểm soát trên biển

Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch, tăng cường tuyên truyền, vận động, tuần tra, kiểm soát trên biển, kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm theo khuyến nghị của EC, đồng thời đồng hành, hỗ trợ ngư dân phát triển kinh tế biển bền vững. Từ đó, ngư dân đã nâng cao ý thức trong khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và có nhiều hành động thiết thực góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Các huyện, xã có tàu cá hoạt động khai thác thủy sản tiếp tục vào cuộc quyết liệt, phối hợp đồng bộ với các ngành, đơn vị liên quan để bảo đảm từng người dân, từng chủ tàu, thuyền trưởng biết và thực hiện nghiêm các quy định, chấm dứt các hiện tượng vi phạm, sớm gỡ “thẻ vàng”, đưa hoạt động khai thác thủy sản trở lại lành mạnh, phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế vì một nghề cá bền vững. Đại tá Khổng Phi Trường, Phó Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh cho biết: Trong kỳ nghỉ Tết Giáp Thìn 2024, tranh thủ bà con ngư dân về nhà ăn Tết Nguyên đán, chúng tôi đã đến nhà từng chủ tàu, từng ngư dân để phổ biến pháp luật, tuyên truyền về các hành vi khai thác thủy sản bị coi là bất hợp pháp; hướng dẫn các loại giấy tờ cần thiết phải có khi hoạt động khai thác trên biển, nhất là không đánh bắt hải sản tại các vùng biển nước ngoài, từ đó thay đổi nhận thức của ngư dân trong tham gia bảo vệ tài nguyên thủy sản và khai thác bền vững.

Đồng chí Hoàng Mạnh Hà, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản cho biết: Thời gian qua, Chi cục Thủy sản đã phối hợp với Bộ đội Biên phòng, các huyện ven biển, các xã, thị trấn và Ban Quản lý cảng cá tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của tàu cá, nhất là tàu cá khai thác vùng khơi, không để vượt qua ranh giới vùng biển, bảo đảm an toàn cho người và phương tiện. Chủ động rà soát, cấp giấy phép khai thác thủy sản theo quy định gắn với giám sát sản lượng tại các cảng cá, bến cá, khu neo đậu tàu, thuyền. Thường xuyên tuyên truyền, nhắc nhở đội ngũ thuyền trưởng, chủ tàu, người lao động chấp hành nghiêm việc khai thác thủy sản đúng vùng, sử dụng ngư cụ đúng tiêu chuẩn quy định, không dùng chất nổ, chất cấm, xung điện, dụng cụ khai thác có tính hủy diệt thủy sản và không vi phạm vùng biển nước ngoài. Chủ động chia sẻ thông tin, dữ liệu theo dõi cho các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan để theo dõi, giám sát hoạt động của tàu cá và phối hợp tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn khi tàu cá gặp sự cố trên biển. Đến nay, Nam Định chưa phát hiện tàu cá, ngư dân của tỉnh vi phạm vùng biển nước ngoài hoặc bị lực lượng chức năng của nước ngoài bắt giữ.

Tích cực khắc phục những hạn chế mà đoàn công tác Bộ NN và PTNT nêu ra tại cuộc kiểm tra công tác phòng, chống khai thác IUU ngày 17-1-2024, Ban Chỉ đạo 67-IUU tỉnh đã thành lập các đoàn kiểm tra công tác chống khai thác IUU tại 3 huyện Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng. Từ đầu năm 2024 đến nay đã tổ chức kiểm tra tại các cảng cá, bến cá; đánh giá tình hình thực hiện các quy định kiểm soát việc khai thác hải sản trên địa bàn theo quy định và tăng cường các biện pháp nhằm kiên quyết không để tình trạng khai thác IUU xảy ra.

Để mục tiêu nhanh chóng gỡ ‘‘thẻ vàng’’ của EC thành hiện thực, cùng với sự chỉ đạo và các biện pháp của các cấp, các ngành thì rất cần sự chung tay phối hợp của bà con ngư dân khi ra khơi, nêu cao tinh thần trách nhiệm, chấp hành nghiêm việc khai thác thủy sản “3 đúng” (đúng vùng, đúng tuyến và đúng quy định của Luật Thủy sản năm 2017 và quy định quốc tế) góp phần nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam./.

Bài và ảnh: Văn Đại