Phát triển chuỗi liên kết sản xuất tại các hợp tác xã

Toàn tỉnh hiện có 386 hợp tác xã (HTX), 1 Liên hiệp HTX đang hoạt động sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp với trên 314 nghìn thành viên. Thời gian qua, các HTX đã có nhiều nỗ lực trong việc xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, góp phần thúc đẩy kinh tế tập thể, HTX phát triển bền vững.

Hợp tác xã dịch vụ Linh Phát, xã Hải Chính (Hải Hậu) liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nấm các loại.

Để thúc đẩy các mô hình liên kết sản xuất, kinh doanh theo chuỗi giá trị sản phẩm, Liên minh HTX tỉnh phối hợp tổ chức cho các HTX tham dự các hội nghị, hội thảo giữa các doanh nghiệp với các HTX trong và ngoài tỉnh. Qua đó đã có nhiều HTX ký được hợp đồng liên doanh, liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm với các doanh nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị. Liên minh HTX tỉnh còn tổ chức cho các đoàn cán bộ HTX đi học tập mô hình ở các tỉnh bạn; đồng thời đón tiếp các đoàn khách của các tỉnh đến nghiên cứu, giao lưu, ký kết các chương trình hợp tác liên kết chuỗi hiệu quả. Qua các cuộc tham quan, học tập, trao đổi kinh nghiệm đã giúp các đơn vị có thêm thông tin, mở rộng thị trường, liên doanh, liên kết phát triển sản xuất, kinh doanh bền vững. Đặc biệt, những năm qua, Liên minh HTX Việt Nam trực tiếp hỗ trợ tỉnh Nam Định xây dựng các mô hình sản xuất gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực; đã xây dựng thành công một số mô hình HTX gồm: Sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Toàn Thắng (Hải Hậu) với mô hình chuỗi giá trị gạo đặc sản “Tám xoan bao tử”; HTX Sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nuôi trồng thủy sản Xuân Hòa xây dựng chuỗi giá trị cá lăng; HTX Dịch vụ nông nghiệp và cơ khí Xuân Tiến với mô hình chuỗi giá trị cho sản phẩm bánh đa nem và mì gạo, phát triển sản phẩm làng nghề truyền thống Kiên Lao (Xuân Trường).

Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh còn quan tâm hỗ trợ các HTX về khoa học kỹ thuật, xúc tiến thương mại, quảng bá tiêu thụ sản phẩm; bồi dưỡng, nâng cao năng lực đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý, điều hành hoạt động sản xuất, kinh doanh dịch vụ cho HTX. Riêng trong những tháng đầu năm 2023, Liên minh HTX tỉnh đã nắm bắt nhu cầu của HTX, trên cơ sở đó phối hợp khai thác, tranh thủ nguồn từ Liên minh HTX Việt Nam, Quỹ Khuyến công quốc gia giới thiệu, đề xuất hỗ trợ đầu tư công nghệ, máy móc trang thiết bị, tem, nhãn, bao bì, thủ tục hồ sơ đăng ký chất lượng sản phẩm, bảo hộ sở hữu trí tuệ và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đã được chấp thuận hỗ trợ cho 7 HTX, đến nay đang chờ các cơ quan đầu mối triển khai thực hiện. Nhờ đó, nhiều HTX đã tích tụ ruộng đất và hình thành nên các cánh đồng lớn, cánh đồng liên kết để liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp thực hiện các chuỗi sản xuất - tiêu thụ nông sản. Trong đó, HTX cung cấp dịch vụ, vật tư đầu vào, tổ chức sản xuất; doanh nghiệp thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, áp dụng khoa học công nghệ trong sản xuất làm giảm giá thành, gia tăng giá trị sản phẩm, nâng cao thu nhập cho HTX và các hộ thành viên.

Từ việc phát triển chuỗi liên kết sản xuất đã xuất hiện ngày càng nhiều các mô hình điển hình duy trì hoạt động hiệu quả theo phương thức sản xuất gắn với chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao. Đến nay, toàn tỉnh có 78 HTX thực hiện liên kết với các đối tác trong sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm với 126 chuỗi cho các hộ thành viên; trong đó mô hình HTX kiểu mới liên kết theo chuỗi giá trị có 59 chuỗi. Các tác nhân tham gia liên kết thực hiện chuỗi sản xuất - chế biến - tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hiện nay có 1.136 tác nhân, trong đó gồm 997 hộ nông dân, 78 HTX và 33 doanh nghiệp. Tiêu biểu như HTX Kinh tế nông nghiệp tuần hoàn Đình Mộc, xã Giao Tân (Giao Thủy) sản xuất nông nghiệp theo hướng tuần hoàn chất lượng cao, đã có 8 sản phẩm OCOP 3 sao. HTX Khang Tường, xã Giao An (Giao Thủy) có 8 sản phẩm OCOP 3 sao. HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nam Cường, xã Yên Cường (Ý Yên) liên kết các hộ nông dân quy hoạch vùng sản xuất tập trung với quy mô 7ha, sản xuất sản phẩm chủ lực gắn với chuỗi giá trị; đồng thời liên kết với các doanh nghiệp và một số cửa hàng nông sản sạch sản xuất, tiêu thụ sản phẩm rau, củ, quả sạch an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP; đến nay HTX đã có 8 sản phẩm được đánh giá xếp hạng OCOP 3 sao. HTX Nấm và Tiểu thủ công nghiệp Tuấn Hiệp, xã Hồng Thuận (Giao Thủy) với mô hình trồng, chế biến nấm hiệu quả, đã có 6 sản phẩm OCOP 3 sao. HTX Dịch vụ Linh Phát, xã Hải Chính (Hải Hậu) liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nấm các loại, có 3 sản phẩm OCOP 3 sao. HTX Nông nghiệp Nghĩa Bình (Nghĩa Hưng) với chuỗi sản xuất, chế biến, tiêu thụ gạo chất lượng cao truyền thống đã có 1 sản phẩm OCOP 4 sao và 1 sản phẩm OCOP 3 sao. HTX Bốn Thuận xã Hợp Hưng (Vụ Bản) liên kết thu mua, chế biến, tiêu thụ lúa gạo, đồng thời là vai trò đầu mối chính trong chuỗi sản xuất, tiêu thụ sản phẩm của Liên hiệp HTX Khánh Hưng, có sản phẩm Gạo sạch Bốn Thuận đã được cấp chứng nhận OCOP 3 sao. HTX Nuôi trồng, chế biến thủy sản Hải Điền và HTX Thủy sản và môi trường Gia Hưng, xã Hải Chính (Hải Hậu) liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm thủy sản cao cấp các loại đạt hiệu quả kinh tế cao như: ốc hương, cá lăng, cá song, tôm thẻ, chả cá, chả mực... và đã có 3 sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao. HTX Dịch vụ Trung Hiếu, xã Nam Điền (Nghĩa Hưng) với hoạt động chủ lực sản xuất ró cói mỹ nghệ kết nối chuỗi xuất khẩu, tạo việc làm thường xuyên cho trên 800 lao động nông thôn trong xã và các xã lân cận với thu nhập 4,5 triệu đồng/người/tháng, đồng thời đang tiếp tục đầu tư dây chuyền sản xuất nước lọc tinh khiết đóng chai, dự kiến đi vào hoạt động từ cuối năm 2024…

Thực tế cho thấy, phát triển chuỗi liên kết mới tạo ra khu sản xuất tập trung, cánh đồng mẫu lớn, vùng nguyên liệu lớn và là cơ sở quan trọng để đưa các tiến bộ khoa học vào sản xuất theo quy trình công nghệ, tiêu chuẩn hóa các tiêu chí về chất lượng sản phẩm, lượng hàng hóa đủ lớn đáp ứng được yêu cầu của thị trường. Vì vậy, trong thời gian tới, các HTX tiếp tục phát huy vai trò liên kết trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho thành viên, tham gia tích cực vào chuỗi giá trị sản phẩm, góp phần chuyển dịch và cơ cấu lại kinh tế theo định hướng chung của tỉnh, giải quyết việc làm cho người lao động, nâng cao thu nhập, giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội, nhất là khu vực nông nghiệp, nông thôn./.

Bài và ảnh: Lam Hồng