Phát triển kinh tế tập thể - Thực tiễn và giải pháp (kỳ 1)

Kỳ I:  Tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế tập thể phát triển

Thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW Trung ương 5 (khoá IX) về kinh tế tập thể (KTTT), các cấp chính quyền, ngành chức năng của tỉnh luôn xác định KTTT (với nhiều hình thức tổ chức đa dạng từ tổ hợp tác, hợp tác xã (HTX), liên hiệp HTX, trong đó HTX là nòng cốt), là thành phần kinh tế quan trọng và đã tăng cường các chương trình, hoạt động hỗ trợ thiết thực, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực KTTT phát triển. 

Sản xuất nông nghiệp an toàn tại xóm Thanh Hùng, xã Giao Thanh (Giao Thuỷ).

Tỉnh ủy đã chỉ đạo các cấp, các ngành đẩy mạnh tuyên truyền, quán triệt các nghị quyết Trung ương, các văn bản hướng dẫn về đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT của các bộ, ngành Trung ương tới toàn thể cán bộ, đảng viên và đội ngũ cán bộ quản lý các HTX; đồng thời giao Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan tham mưu xây dựng Chương trình hành động của tỉnh thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW. Ban Chỉ đạo phát triển KTTT tỉnh đã kịp thời tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo, thúc đẩy phát triển KTTT như: Văn bản số 309/UBND-VP5 ngày 9-5-2018 về việc nâng cao vai trò và khuyến khích phát triển kinh tế hợp tác, HTX; Kế hoạch số 70/KH-UBND ngày 5-8-2020 của UBND tỉnh về phát triển KTTT giai đoạn 2021-2025; Kế hoạch số 90/KH-UBND ngày 13-8-2021 UBND tỉnh về phát triển KTTT năm 2022; Văn bản số 939/UBND-VP5 ngày 29-11-2021 chỉ đạo các ngành, các địa phương xử lý dứt điểm HTX không hoạt động, khó khăn trong giải thể, chưa đăng ký, tổ chức lại theo Luật HTX năm 2012.

Về quan điểm, chủ trương chỉ đạo phát triển KTTT, UBND tỉnh yêu cầu cấp ủy và chính quyền địa phương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường công tác quản lý Nhà nước về KTTT; tích cực bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ quản lý của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý Nhà nước về KTTT ở các cấp và cán bộ quản lý ở HTX; khuyến khích xây dựng, phát triển, nhân rộng các mô hình tổ hợp tác, HTX trên từng lĩnh vực, từng ngành nghề; nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của HTX, tổ hợp tác. Các ngành, các địa phương, đơn vị tổ chức đồng bộ, kịp thời các chính sách hỗ trợ phát triển KTTT của Nhà nước, làm “đòn bẩy” tạo điều kiện nguồn lực ban đầu cho KTTT phát triển, nhất là thực hiện chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp, ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho các HTX nông nghiệp đối với phần thu nhập từ các hoạt động dịch vụ phục vụ sản xuất, kinh doanh trong nội bộ thành viên HTX; đổi mới thủ tục cho vay vốn, tạo điều kiện thuận lợi giúp các HTX tiếp cận nguồn vốn từ các ngân hàng thương mại.

Theo đồng chí Trần Văn Phiệt, Phó Chủ tịch phụ trách Liên minh HTX tỉnh: Thời gian qua, nhận thức về phát triển KTTT, mà trọng tâm là HTX, trong hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân không ngừng được nâng lên. Nhờ đó, các cấp chính quyền, ngành chức năng đã chú trọng nâng cao chất lượng phối hợp trong quản lý, hỗ trợ, thúc đẩy phát triển KTTT với các nhiệm vụ trọng tâm gồm: Vận động, tư vấn, hỗ trợ thành lập mới HTX và đẩy mạnh nhân rộng các mô hình HTX hoạt động có hiệu quả; đào tạo nâng cao năng lực của Hội đồng quản trị, Ban giám đốc, nhất là năng lực quản trị HTX, tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho thành viên; hỗ trợ phương tiện quản lý, hướng dẫn HTX huy động các nguồn lực sản xuất, kinh doanh, tiếp cận chính sách ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ mới; giám sát, lắng nghe và cùng HTX xử lý các khó khăn, vướng mắc… Sở Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp chặt chẽ với Liên minh HTX tỉnh, các đơn vị liên quan hướng dẫn, thực hiện các thủ tục thành lập, đăng ký và tổ chức hoạt động của các HTX mới thành lập; tư vấn thực hiện các thủ tục tổ chức lại hoạt động của HTX theo Luật HTX năm 2012... Các ngành, các địa phương, đơn vị tập trung thực hiện hiệu quả Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả trên cả nước giai đoạn 2021-2025. Đến nay, tỉnh đã hoàn tất giai đoạn 1 lựa chọn mô hình HTX thí điểm và gửi quyết định phê duyệt danh sách 5 HTX được UBND tỉnh lựa chọn tham gia đề án về Bộ Kế hoạch và Đầu tư, gồm các đơn vị: HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nghĩa Hồng (Nghĩa Hưng), HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Trực Tuấn (Trực Ninh), HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Yên Nhân (Ý Yên), HTX dịch vụ sản xuất nông nghiệp và cơ khí Xuân Tiến (Xuân Trường), HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ Trung Hiếu (Nghĩa Hưng). Hiện các ngành, các địa phương tiếp tục hỗ trợ các HTX thực hiện giai đoạn 2 của đề án, hoàn thiện mô hình HTX thí điểm đã được phê duyệt.

Trong công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phát triển KTTT, tỉnh đã triển khai thực hiện chương trình hợp tác chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, bồi dưỡng nguồn nhân lực trong lĩnh vực nông nghiệp giữa tỉnh với Chính phủ, một số tỉnh, trường đại học của Nhật Bản; đưa cán bộ, lao động ngành nông nghiệp, nông thôn sang học tập và lao động tại Nhật Bản và tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển HTX của địa phương trong những năm tới. Liên minh HTX tỉnh cùng với Tổ chức phát triển Hà Lan ký hợp tác tư vấn, hỗ trợ nâng cao năng lực quản trị cho đội ngũ cán bộ xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn xây dựng chuỗi giá trị hiệu quả cho 3 HTX tại các huyện Ý Yên, Nam Trực, Nghĩa Hưng. Căn cứ vào nguồn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương, hàng năm UBND tỉnh phân bổ kinh phí qua Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT), Liên minh HTX tỉnh để hỗ trợ bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ quản lý HTX nâng cao năng lực quản lý, điều hành. Giai đoạn 2012-2021, tổng kinh phí hỗ trợ 13 tỷ 721 triệu đồng, đã tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cho trên 17 nghìn lượt cán bộ quản lý và thành viên HTX. Từ đầu năm 2022 đến nay, Liên minh HTX tỉnh đã tổ chức bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ kiểm soát HTX với kinh phí 400 triệu đồng; phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức các lớp phổ biến chính sách, tư vấn cho trên 70% số cán bộ chủ chốt các HTX về xác định sản phẩm chủ lực, chủ động tổ chức sản xuất, xây dựng thương hiệu sản phẩm, làm tem, nhãn, bao bì, thủ tục hồ sơ đăng ký chất lượng sản phẩm, bảo hộ sở hữu trí tuệ và truy xuất nguồn gốc sản phẩm; phối hợp với Sở NN và PTNT thực hiện bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ quản lý và thành viên HTX với kinh phí 500 triệu đồng.

Để góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX theo Luật HTX và nâng cao năng suất, hiệu quả sản xuất, kinh doanh của các hộ thành viên, giai đoạn 2016-2020, UBND tỉnh đã bố trí 74,2 tỷ đồng từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) cho 127 HTX nông nghiệp để xây dựng trụ sở, nhà kho cửa hàng kinh doanh vật tư, cơ sở thu mua, chế biến, bảo quản tiêu thụ sản phẩm. Những năm gần đây, Sở NN và PTNT đã tích cực phối hợp với các ngành, các địa phương tăng cường các giải pháp hỗ trợ kinh tế HTX nông nghiệp như là: Tích cực hỗ trợ các tổ hợp tác, HTX đưa tiến bộ kỹ thuật, cơ giới hóa vào sản xuất để tổ chức tốt các hoạt động dịch vụ thiết yếu phục vụ sản xuất nông nghiệp, mở rộng cung ứng các dịch vụ mới; hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuê đất, tập trung ruộng đất để hình thành một số mô hình liên kết chuỗi giá trị sản xuất - tiêu thụ nông sản hàng hóa và mô hình kinh tế hợp tác; hỗ trợ xây dựng các mối liên kết giữa các HTX với nhau, với doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác trong cung cấp dịch vụ đầu vào, sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho thành viên; thúc đẩy phát triển các tổ hợp tác, HTX nông nghiệp phát triển chuỗi giá trị nông sản, sản xuất các sản phẩm đạt tiêu chuẩn chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và gắn với chương trình xây dựng NTM, NTM nâng cao, kiểu mẫu (nhất là chương trình thu gom, xử lý rác thải thực hiện tiêu chí môi trường); quan tâm đầu tư hạ tầng, nhất là hạ tầng kết nối và thương mại, cơ sở sơ chế, chế biến, bảo quản nông sản của các HTX; thúc đẩy chuyển đổi số. Từ năm 2018, tỉnh đã thành lập Hiệp hội Nông sản sạch và xây dựng Trung tâm Giới thiệu sản phẩm nông nghiệp sạch, tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân, HTX, trang trại giao lưu, giới thiệu đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại hàng hóa.

Bằng sự quan tâm chỉ đạo, triển khai đồng bộ các chương trình, hoạt động hỗ trợ tạo điều kiện thuận lợi từ các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương đã góp phần thúc đẩy KTTT, HTX của tỉnh từng bước đổi mới và phát triển, khẳng định vai trò, vị trí quan trọng trong nền kinh tế.

 (Còn nữa)
Bài và ảnh: Thanh Thúy