Đẩy mạnh ứng dụng, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp

Những năm qua, ngành Nông nghiệp và các địa phương đã tập trung xây dựng các mô hình ứng dụng và đẩy mạnh chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật (KHKT) cho nông dân. Nhiều phương pháp sản xuất mới, giống cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao được đưa vào sản xuất; tích cực phát triển các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông sản góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống nhân dân. 

Mô hình trình diễn áp dụng công nghệ hạt giống nảy mầm sẵn trên giống lúa BT7 Thái Bình với quy mô 4ha mỗi vụ của Hợp tác xã Thanh niên Nam Đại Dương tại xã Minh Tân (Vụ Bản).

Ở 2 vụ lúa năm 2022, được sự hỗ trợ của Sở NN và PTNT, cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương, HTX Thanh niên Nam Đại Dương đã phối hợp với hộ nông dân Trần Văn Hòa ở thôn Thượng, xã Minh Tân (Vụ Bản) triển khai xây dựng mô hình trình diễn áp dụng công nghệ hạt giống nảy mầm sẵn trên giống lúa BT7 Thái Bình với quy mô 4ha/mỗi vụ và mô hình áp dụng công nghệ hạt giống nảy mầm sẵn kết hợp sử dụng hữu cơ khoáng của NPK cao cấp Lâm Thao vào kỹ thuật trồng lúa không cày bừa với diện tích 0,5ha. Qua 2 vụ áp dụng công nghệ nảy mầm sẵn đã thu được kết quả: hạt giống không cần ngâm ủ đã được nảy mầm sẵn sẽ lập tức hồi sinh và phát triển bình thường khi gặp điều kiện thuận lợi; chủ động về giống và thời gian xuống giống hoàn toàn; giúp triển khai nhanh tiến độ mùa vụ, tránh được thời điểm thời tiết không thuận lợi, giảm thiểu rủi ro; giảm thời gian chuẩn bị giống và thời điểm xuống giống cho người sản xuất từ 5 ngày xuống còn 0 ngày, tiết kiệm 10 nghìn đồng/1kg giống (chi phí công, nước, khấu hao công cụ...). Rút ngắn thời gian mùa vụ khoảng 4-5 ngày; có thể áp dụng ở quy mô công nghiệp và hạn chế một số dịch hại phát sinh từ quá trình ngâm ủ không tập trung hay lây truyền qua hạt giống. Năng suất lúa ước đạt từ 240-250 kg/sào. Đối với mô hình hạt giống lúa nảy mầm sẵn kết hợp sử dụng hữu cơ khoáng Lâm Thao vào gieo trồng lúa không cày bừa ở vụ mùa đã giải quyết được vấn đề đất bị xói mòn, suy giảm chất hữu cơ trong quá trình canh tác. Trồng lúa không cày bừa mà chỉ sử dụng hữu cơ khoáng Lâm Thao sẽ giúp giữ lại một phần dinh dưỡng tự nhiên của ruộng. Phương pháp này sẽ giữ nguyên thảm thực vật phủ là các loại cỏ, rơm rạ, chúng tạo thành một thảm thực vật bảo vệ đất khỏi bị xói mòn đồng thời hút khí ni-tơ từ không khí, lưu khí này trong các mấu rễ cây để làm giàu cho đất; không cày bừa giúp quay vòng vụ mùa nhanh. 

Đánh giá về hiệu quả mô hình, đồng chí Nguyễn Sinh Tiến, Phó Giám đốc Sở NN và PTNT cho biết, qua quá trình tìm hiểu, theo dõi, mô hình áp dụng công nghệ giống nảy mầm siêu tốc, mô hình cấy lúa không cày bừa của HTX Thanh niên Nam Đại Dương ở tại 4 huyện: Vụ Bản, Trực Ninh, Nam Trực, Nghĩa Hưng đã mang lại những hiệu quả tích cực. Những diện tích được gieo cấy theo các mô hình trên lúa phát triển bình thường, sản lượng tương đương, khả năng chống chịu sâu bệnh như nhau. Phương pháp này còn giúp nông dân thu nhiều lợi ích như: Không cần ngâm ủ, giống mua về có thể gieo trực tiếp; chủ động thời gian, tránh được thời tiết bất lợi; mầm cây không bị gãy như mầm thóc truyền thống; đặc biệt những sáng kiến này giúp giải quyết vấn đề thiếu hụt lao động nông nghiệp, giảm chi phí, sức lao động cho người nông dân… Việc áp dụng các mô hình này đã mang lại hiệu quả kinh tế cao và sẽ tiếp tục khuyến khích hỗ trợ nhân rộng trong thời gian tới.

Bám sát thực tiễn và nhu cầu sản xuất của nông dân, thời gian qua, Sở NN và PTNT đã phối hợp với các huyện, thành phố chỉ đạo hệ thống khuyến nông xây dựng được 224 mô hình khảo nghiệm, trình diễn các kỹ thuật mới trong trồng trọt, chăn nuôi, nuôi thủy sản mang lại năng suất, hiệu quả kinh tế cao, phù hợp với từng vùng sinh thái. Tích cực phối hợp tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn, đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm cho người dân về kỹ thuật chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi thủy sản, trồng cây lương thực, thực phẩm. Đồng thời thực hiện nhiều mô hình khảo nghiệm, trình diễn các giống cây trồng, vật nuôi mới, mô hình tiên tiến… góp phần thay đổi tư duy, phương pháp tổ chức sản xuất của nông dân. Thực hiện tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng phát triển sản xuất hàng hóa tập trung với các mô hình “cánh đồng lớn”, “cánh đồng liên kết”, phát triển các chuỗi liên kết giá trị gắn sản xuất với bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm giữa hộ nông dân, HTX dịch vụ nông nghiệp với doanh nghiệp. Hiệu quả sản xuất từ các mô hình “cánh đồng lớn” và “cánh đồng lớn liên kết” đều tăng từ 15-20% so với trồng đại trà. Hiện, tỷ lệ lúa chất lượng cao của tỉnh đã tăng lên trên 80% tổng diện tích gieo cấy; các giống lúa nhiễm sâu bệnh nặng trong vụ mùa được thay thế một phần bằng các giống kháng sâu bệnh như: TBR225, M1-NĐ, BC15 kháng đạo ôn, NĐ5… nên hiệu quả chung của sản xuất lúa tăng 10% so với trước đây. Cơ giới hóa trong sản xuất được chú trọng phát triển nhanh, góp phần cải thiện điều kiện làm việc cho người nông dân, tăng hiệu quả sản xuất. Đến nay, tỷ lệ cơ giới hóa khâu làm đất đạt 100%, khâu thu hoạch đạt trên 98%, khâu gieo cấy đạt khoảng 20%.

Trong chăn nuôi, các cơ sở chăn nuôi theo quy mô trang trại đều áp dụng hệ thống chuồng trại khép kín từ cung cấp nước sạch, thức ăn tự động, trong đó 100% cơ sở nuôi lợn quy mô công nghiệp sử dụng chuồng lồng, chuồng sàn, chuồng có hệ thống làm mát và sưởi ấm cho lợn con, hệ thống máng ăn, núm uống tự động, hầm biogas. Bên cạnh đó, Sở NN và PTNT cùng các địa phương đã phát huy vai trò kết nối doanh nghiệp với các HTX và nhóm hộ nông dân; hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuê ruộng, tập trung đất đai, trang bị máy móc để hình thành 35 mô hình liên kết chuỗi giá trị sản xuất - tiêu thụ nông sản hàng hóa, điển hình là: Công ty TNHH Cường Tân đã thuê gom, tích tụ được gần 500ha để xây dựng mô hình cánh đồng lớn sản xuất giống lúa; Công ty TNHH Toản Xuân phối hợp với các HTX trong tỉnh xây dựng mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa gạo chất lượng cao gắn với xây dựng thương hiệu gạo sạch Nam Định với quy mô gần 650ha… Trong chăn nuôi, các doanh nghiệp như các Công ty: TNHH Công Danh, Cổ phần Đầu tư Nam Phát, TNHH một thành viên Hải sản Hùng Vương… đã đầu tư công nghệ chế biến sản xuất các sản phẩm thủy sản cấp đông, sấy khô cung cấp cho thị trường. Hiện toàn tỉnh có 377 doanh nghiệp, gần 540 cơ sở sản xuất, sơ chế, chế biến sản phẩm nông, lâm, thủy sản. Đã có hàng chục doanh nghiệp đầu tư công nghệ hiện đại trong chế biến nông sản, thực phẩm, góp phần giảm tổn thất sau thu hoạch, nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm điển hình như các Công ty: Thủy sản Lenger Việt Nam, TNHH Minh Dương, TNHH Toản Xuân. Nhờ ứng dụng cơ giới hóa, mức tổn thất sau thu hoạch đối với lúa hiện chỉ còn 7%, với ngô 10% và rau quả 10%. Trong thủy sản, tỷ lệ cơ giới trong khâu sản xuất, chế biến thức ăn đạt 70%, sục khí ao đầm nuôi công nghiệp đạt 100% và cung cấp nước đạt 85%.

Thời gian tới, ngành Nông nghiệp tăng cường tiếp nhận khảo nghiệm, đưa các tiến bộ KHKT mới vào trồng trọt, chăn nuôi và nuôi thủy sản. Nhân rộng các mô hình sản xuất ứng dụng tiến bộ KHKT có hiệu quả kinh tế cao. Xây dựng các mô hình sản xuất lương thực, thực phẩm hữu cơ, các mô hình theo tiêu chuẩn VietGAP, Global GAP đáp ứng yêu cầu của thị trường. Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, HTX thực hiện các mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm cho nông dân./.

Bài và ảnh: Văn Đại