Lúa mùa sinh trưởng trong mùa mưa bão, nền nhiệt độ cao, cường độ bức xạ cao nên thời gian sinh trưởng ngắn, nhất là trong điều kiện biến đổi khí hậu các yếu tố thời tiết cực đoan xuất hiện ngày càng nhiều với cường độ cao (các đợt nóng nắng hạn kéo dài, mưa lớn, mưa nhiều ngày, giông, lốc, mưa đá xảy ra bất thường), sâu bệnh phát sinh gây hại nhiều, lúa trỗ gặp thời tiết bất thuận gió Tây, mưa giông, lúa đổ non làm giảm năng suất, tăng tỷ lệ thất thoát trên đồng ruộng. Để đảm bảo sản xuất lúa mùa hiệu quả, bà con nông dân cần quan tâm một số vấn đề sau:
 |
1. Ngộ độc hữu cơ
Hiện nay hầu hết các địa phương thu hoạch lúa đông xuân để lại rơm rạ trên đồng ruộng nhiều. Thời gian thu hoạch lúa đông xuân đến gieo cấy lúa mùa rất ngắn, rơm rạ chưa kịp phân hủy nên lúa mùa dễ ngộ độc hữu cơ.
Triệu chứng:
Ruộng lúa bị ngộ độc hữu cơ có biểu hiện: ruộng lúa phát triển không đồng đều, chậm lên, cây còi cọc, yếu ớt. Kiểm tra lúa không ra rễ mới hoặc rễ trắng rất ít, cây lúa vàng đỏ, rễ thâm đen, có mùi thối và tanh, có khóm lụi tàn dần.
Biện pháp hạn chế hiện tượng lúa bị ngộ độc hữu cơ:
- Các địa phương cần tổ chức làm đất sớm, tốt nhất nên sử dụng các máy làm đất có công suất cao để vùi sâu rơm rạ, giữ nước trong ruộng để rơm rạ nhanh phân hủy. Mỗi sào Bắc bộ (360m2) bón trung bình 30 kg vôi bột hoặc sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh, các chế phẩm vi sinh phân hủy chất hữu cơ, phân giải lân, phân giải xenlulo, bổ sung các vi sinh vật cố định đạm, vi sinh vật đối kháng… liều lượng sử dụng theo hướng dẫn trên bao bì.
- Phương thức gieo cấy và kỹ thuật cấy: Tốt nhất là gieo thẳng, cấy nông tay để bộ rễ nằm trên mặt ruộng, hạn chế tác hại của nhiệt độ đất và khí độc sinh ra trong quá trình phân hủy rơm rạ. Cấy sau khi đã ngả ruộng tối thiểu 7 ngày.
- Bón lót nhiều, đầy đủ phân hữu cơ, đạm, lân và kali, bón cân đối N,P,K giúp cho cây lúa phát triển tốt bộ rễ ăn sâu, rộng, ít bị ảnh hưởng nghẹt rễ, nhanh hồi xanh. Bón thúc sớm để cây lúa hấp thu dinh dưỡng tốt, sinh trưởng phát triển nhanh, đẻ nhánh sớm, tập trung.
- Điều tiết nước: Sau cấy giữ mực nước nông để cây lúa nhanh bén rễ, hồi xanh và giúp cho khí độc trong đất thoát ra ngoài tốt.
Biện pháp khắc phục lúa bị ngộ độc rơm rạ:
Đưa nước vào ruộng lúa rồi bón vôi bột với lượng 20 - 30 kg/sào, làm cỏ sục bùn sau khoảng 3 - 4 giờ rồi tháo cạn để làm giảm các chất độc trong ruộng do quá trình phân hủy rơm rạ sinh ra. Sau 2 - 3 ngày mới đưa nước trở lại, bón phân lân với lượng 10 kg/sào và phân chuồng hoai mục, phun chế phẩm kích thích ra rễ. Kiểm tra lúa ra rễ trắng và lá mới thì mới bón phân.
2. Bón phân cho lúa mùa
Vụ mùa khó xác định lượng phân bón vì thời tiết diễn biến thất thường, nắng hạn hoặc mưa nhiều. Giai đoạn đầu vụ nếu gặp nắng hạn lúa dễ bị ngộ độc hữu cơ, phát triển chậm. Nếu không biết cách để khắc phục mà bón nhiều phân, nhất là phân Urê thì giai đoạn giữa vụ và cuối vụ chất độc giảm, bộ rễ lúa hồi phục và phát triển mạnh, hút dinh dưỡng cộng với lượng đạm do nước mưa dẫn đến thừa phân, cây lúa dễ bị đổ khi trỗ bông vào hạt. Việc bón phân cho lúa mùa cần quan sát chiều cao và màu sắc lá lúa để điều chỉnh lượng phân Ure.
Lúa mùa thời gian sinh trưởng ngắn, ví dụ như giống Q5 cấy mạ dược có thời gian sinh trưởng 115 ngày, nếu để mạ 20 ngày thì thời gian từ cấy đến làm đòng chỉ còn khoảng 30 - 35 ngày. Vì vậy, bón phân cho lúa mùa cần bón lót cao, bón thúc sớm để lúa nhanh bén rễ hồi xanh, đẻ nhánh sớm, tăng số dảnh hữu hiệu, bông to.
Lượng phân bón trung bình 1 sào Bắc bộ là: phân chuồng 200 - 250kg, Supe lân 15kg, Ure 8 - 10 kg, Kali 7 - 8 kg.
Bón lót: 100% phân chuồng, 100% phân lân, 50 - 60% Urê, 30% Kali. Bón lót sâu hạn chế phân bón bay hơi và rửa trôi.
Bón thúc đẻ nhánh: Sau cấy 3 - 5 ngày, đối với lúa gieo thẳng bón sau gieo 10 - 12 ngày để lúa đẻ nhánh sớm và đẻ tập trung. Lượng bón 30 - 40% Urê, 20% Kali.
Bón đón đòng: Lượng phân Urê tùy theo mức độ sinh trưởng phát triển của ruộng lúa và tình hình thời tiết nếu giai đoạn phân hóa đòng mưa nhiều thì giảm lượng phân Urrr, phân Kali bón 50%.
Nên sử dụng các loại phân bón tổng hợp chuyên dùng cho lúa, bổ sung phân bón có chứa silic như phân Silica để giúp lúa cứng cây, chống đổ tốt, bón phân bón có chứa Bo để lúa cứng cây và hạt mẩy.
(còn nữa)
Theo khuyennongvn.gov.vn
