Ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, suy thoái tài nguyên là những thách thức lớn của nhân loại trong thế kỷ 21, làm thay đổi các hệ sinh thái tự nhiên, quá trình phát triển, đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh môi trường. Là ngành đặc thù, có ảnh hưởng lớn đến xã hội, hàng năm, Sở GD và ĐT đã xây dựng kế hoạch bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu; triển khai phần mềm quản lý rủi ro thiên tai để quản lý công tác phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn tại các cơ sở giáo dục; xây dựng tài liệu phục vụ giáo dục và bảo vệ môi trường, triển khai bộ sách về trường học an toàn phòng, chống thiên tai tới các cơ sở giáo dục; chỉ đạo tích hợp, lồng ghép các nội dung dạy học và giáo dục, trong đó có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai; chỉ đạo các đơn vị hưởng ứng tham gia các cuộc thi về giáo dục bảo vệ môi trường như các cuộc thi sáng tạo khoa học kỹ thuật, thi vẽ tranh về bảo vệ môi trường, tham gia Giải thưởng Sáng tạo xanh, cuộc thi Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo, thi sáng tạo đồ dùng, đồ chơi tự làm...
 |
| Giáo viên và học sinh Trường Tiểu học Nam Tiến (Nam Trực) tuyên truyền bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu. |
Các nhà trường đã tích cực tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức cho học sinh về bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu với nội dung và hình thức phong phú, trong đó tập trung vào các nội dung như: vai trò của môi trường đối với con người và tác động của con người đối với môi trường, kỹ năng giữ gìn và bảo vệ môi trường, vấn đề nước sạch và vệ sinh môi trường, chống rác thải nhựa, bảo tồn đa dạng sinh học. Các trường học đã xây dựng góc tuyên truyền về môi trường phát huy vai trò của giáo dục trực quan: Trang trí bảng tin với hình ảnh, khẩu hiệu hoặc tranh, ảnh về bảo vệ môi trường trong trường học; tạo điều kiện cho giáo viên, học sinh tham gia các hoạt động hưởng ứng tại địa phương; mỗi cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên trở thành một tuyên truyền viên đến gia đình và xã hội. Tiêu biểu như Đội tuyên truyền măng non về môi trường của thành phố Nam Định; CLB Dòng sông quê em của Trường THCS Vĩnh Hào (Vụ Bản), Trường THCS Yên Ninh (Ý Yên) thu hút sự vào cuộc của các em học sinh có năng khiếu diễn thuyết, yêu môi trường làm nòng cốt, duy trì hoạt động tìm hiểu về thực trạng môi trường, các biện pháp bảo vệ môi trường, tham gia cuộc thi và đề xuất các ý tưởng bảo vệ môi trường như tham gia thu gom, vớt rác trên sông nơi các em sinh sống…; CLB Sức sống xanh Trường THPT Nam Trực, CLB Ngọn lửa xanh Trường THPT Nguyễn Khuyến và CLB truyền thông tại các trường THCS, THPT, các đội phát thanh măng non đã lan tỏa nhiều thông điệp ý nghĩa về bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu. Hình thức tuyên truyền luôn được đổi mới thông qua tiểu phẩm, sân khấu hóa, triển lãm đồ dùng đồ chơi tự làm, vẽ tranh, sáng tác thơ, văn, các CLB, các sản phẩm sáng tạo KHKT, trình diễn thời trang tái chế... Hiện các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh đều đã có hệ thống nước sạch, các công trình vệ sinh đạt chuẩn; các em học sinh đã được giáo dục ý thức bảo quản và sử dụng các công trình vệ sinh, nước sạch. Các đơn vị đã tổ chức tốt các chiến dịch ra quân làm sạch môi trường trường học và các vùng xung quanh; làm sạch thôn xóm, đường phố, làm sạch bờ biển, nhận chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ và các công trình công cộng. Hiện tại hầu hết các trường học đã được “xanh hóa” bởi hệ thống cây xanh, thảm cỏ, các khu vườn thực nghiệm, góp phần vào việc xây dựng trường học xanh - sạch - đẹp - an toàn, trường học văn minh, học sinh thân thiện. 100% các cơ sở giáo dục đã hưởng ứng Tết trồng cây, góp phần vào việc bảo tồn đa dạng sinh học. Cùng với đẩy mạnh công tác tuyên truyền, toàn ngành GD và ĐT tiếp tục tích hợp, lồng ghép các kiến thức, kỹ năng giáo dục bảo vệ môi trường vào nội dung chương trình môn học. Bậc học mầm non đã thực hiện giáo dục môi trường thông qua hoạt động vui chơi theo chuyên đề “Bé làm quen với môi trường xung quanh”; bậc tiểu học với các môn học: Giáo dục sức khỏe, tìm hiểu tự nhiên, xã hội; bậc THCS, THPT lồng ghép chương trình giáo dục bảo vệ môi trường trong nhiều môn học, đặc biệt là môn Địa lí, Sinh học, Giáo dục công dân, Hóa học, tăng cường triển khai dạy học STEM, dạy học thông qua các hoạt động trải nghiệm, thiết thực, ý nghĩa cho cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên, từ đó lan tỏa tới cộng đồng, như: Tổ chức ngày hội tái chế, ngày hội sống xanh, triển lãm, tọa đàm; tổ chức các chiến dịch ra quân làm vệ sinh môi trường, thu gom xử lý chất thải, rác thải, khuyến khích các hoạt động thu gom chất thải, rác thải nhựa, túi ni lông tại đơn vị, trường học, các chợ, siêu thị; chiến dịch làm sạch bãi biển và các khu sinh thái biển; phát động phong trào đi bộ, đi xe đạp, sử dụng phương tiện giao thông công cộng, hạn chế các phương tiện giao thông cá nhân (ô tô, xe máy) để giảm thiểu nguồn phát thải gây ô nhiễm không khí; phát động phong trào trồng cây xanh đầu xuân mừng tuổi hạt giống; khuyến khích sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Cùng với đó, toàn ngành đẩy mạnh phát động phong trào nghiên cứu, viết sáng kiến kinh nghiệm, dự thi sáng tạo khoa học kỹ thuật, các cuộc thi về chủ đề bảo vệ môi trường, chống rác thải nhựa; giải thưởng Sáng tạo xanh, Cuộc thi học sinh sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp, thi vẽ tranh với chủ đề “Nước là cuộc sống của chúng ta”; tổ chức các buổi triển lãm, trưng bày các sản phẩm, đồ dùng tái chế từ đồ nhựa đã qua sử dụng; các sản phẩm làm từ các vật liệu có thể phân hủy, tái sử dụng, thân thiện với môi trường thay thế túi ni lông, sản phẩm nhựa khó phân hủy, sử dụng một lần; có các giải pháp hiệu quả trong việc bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học và phát triển bền vững. Tiêu biểu như Trường THPT Nguyễn Khuyến với Nhóm chiến binh y tế xanh đoạt giải Nhì cuộc thi “Sông sạch - Biển xanh” với sáng kiến “Vật liệu nanobicelluse kháng khuẩn thay thế nilon”; Dự án “Chế tạo vật liệu thông minh Nano BioCellulose - Chitosan - Cốt nghệ tươi - Nano bạc từ nguyên liệu thân thiện với môi trường làm màng bọc bảo quản thực phẩm thay thế túi nilon” của 2 học sinh Trường THPT Nguyễn Khuyến và Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong đã đoạt giải Nhì cuộc thi KHKT cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm học 2019-2020…
Việc tăng cường và chủ động ứng phó với bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu trong các cơ sở giáo dục đã tăng cường giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong giáo viên, học sinh và góp phần lan tỏa ra toàn xã hội. Thông qua đó, giáo viên, học sinh được trang bị những kiến thức cơ bản liên quan đến yếu tố môi trường, từ đó phát triển kỹ năng bảo vệ và gìn giữ môi trường, huy động giáo viên, học sinh và toàn xã hội tham gia bảo vệ môi trường một cách thiết thực, hiệu quả./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
