Nhiều năm qua, tỉnh ta được Trung ương Hội Khuyến học biểu dương là đơn vị tiêu biểu của cụm khuyến học đồng bằng sông Hồng với 4 thành tích “đỉnh cao” là: Tỉnh có quỹ nhiều nhất, bình quân quỹ theo đầu người cao nhất, nhiều điển hình nhất và trao nhiều học bổng nhất. Toàn tỉnh hiện có 244 Hội Khuyến học, 11.401 chi, ban khuyến học, thu hút 573.645 hội viên tham gia sinh hoạt, chiếm 33,1% dân số toàn tỉnh. Có được kết quả trên, bài học kinh nghiệm là tỉnh ta không những nhận được sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp uỷ, chính quyền, huy động được sự tham gia tích cực của hệ thống chính trị xã hội; làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, động viên, khen thưởng; xây dựng được đội ngũ cán bộ khuyến học các cấp tâm huyết, trách nhiệm, có sức khoẻ, năng lực vận động và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ khuyến học; mà yếu tố không nhỏ làm nên thành công đó là nhân rộng các điển hình tiêu biểu trong công tác khuyến học khuyến tài, tạo động lực thúc đẩy phong trào khuyến học, khuyến tài của tỉnh phát triển.
 |
| Hội Khuyến học tỉnh trao tặng xe đạp cho học sinh vượt khó học giỏi của tỉnh. |
Một trong những điển hình tiêu biểu là Trung tướng Vũ Xuân Sinh, Tư lệnh Cảnh vệ Bộ Công an đã nghỉ hưu, hiện làm Trưởng Ban Khuyến học chi 2 dòng họ Vũ đại tộc, thôn Hậu, xã Nam Cường (Nam Trực). Ông đã tham mưu xây dựng quy chế dòng họ, trong đó có quy chế khen thưởng rõ ràng: khen thưởng cho con, cháu trong họ là học sinh giỏi cấp quận, huyện thưởng 2 triệu đồng, cấp tỉnh, thành phố thưởng 3 triệu đồng, đạt danh hiệu “Thầy thuốc Ưu tú”, “Nhà giáo Ưu tú” 5 triệu đồng, được bổ nhiệm giữ các chức vụ cấp vụ, cục hoặc tương đương 5 triệu đồng, gia đình học tập xuất sắc 5 triệu đồng, các cháu vào lớp 1 tặng quà trị giá 100 nghìn đồng. Ngay ngày phát động xây dựng quỹ đầu tiên, cụ cố, mẹ Trung tướng ủng hộ 300 triệu đồng; bản thân ông ủng hộ 5 triệu đồng; các con, cháu thành đạt trong họ ủng hộ 500 triệu đồng. Hàng năm, dòng họ tổ chức lễ tuyên dương, khen thưởng thành tích học tập vào ngày Quốc khánh 2-9 với số lượng trung bình trên 50 trường hợp/năm. Riêng Trung tướng, từ năm 2016, ông có thêm phần thưởng cho các con cháu đăng ký đi học cao học 10 triệu đồng, làm đề tài khoa học bảo vệ luận án tiến sĩ 30 triệu đồng nhằm khuyến khích con cháu học cao. Không chỉ ủng hộ quỹ khuyến học, Trung tướng còn rất quan tâm tài trợ cho các hoạt động giao lưu, học hỏi nhằm duy trì truyền thống học tập của dân tộc, của dòng họ. Năm học 2013-2014, Trung tướng tài trợ kinh phí tổ chức đoàn học sinh giỏi, giáo viên giỏi, gia đình học tập cùng lãnh đạo huyện, xã đi báo công dâng Bác tại Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và tổ chức trao thưởng khuyến học tại Hà Nội. Cũng tại buổi lễ trao thưởng, gia đình Trung tướng ủng hộ Hội Khuyến học huyện trên 100 triệu đồng. Năm 2014, Trung tướng tài trợ tổ chức cho toàn bộ cán bộ, giáo viên và Hội Cựu giáo chức xã Nam Cường đi viếng Lăng Bác, tham quan các khu di tích lịch sử tại Hà Nội và Đá Chông. Năm học 2015-2016, Trung tướng tổ chức cho học sinh giỏi, gia đình học tập xuất sắc và Ban Khuyến học dòng họ đi báo công dâng Bác tại Lăng Bác, thăm Bảo tàng và tổ chức lễ phát thưởng, trao học bổng tại Trung đoàn 600, Bộ Tư lệnh Lăng Chủ tịch. Năm học 2017-2018, Trung tướng vận động ủng hộ xây dựng Trường Mầm non Nam Cường với kinh phí trên 2 tỷ đồng, mua trang thiết bị trị giá nhiều tỷ đồng cho trường tiểu học, THCS của xã. Năm học 2018-2019, cá nhân Trung tướng đã ủng hộ 1 cháu bảo vệ luận án tiến sĩ 30 triệu đồng. Với sự tận tâm cống hiến đó nhằm giữ gìn và phát huy truyền thống hiếu học của dòng họ, Trung tướng Vũ Xuân Sinh đã góp phần đắc lực vào phong trào xây dựng xã hội học tập ở quê hương. Hơn 20 năm hoạt động, Ban Khuyến học chi 2 dòng họ Vũ đại tộc đã khen thưởng, động viên hàng nghìn lượt con, cháu học giỏi. Đến nay dòng họ đã có 5 tiến sĩ, 2 người đang làm luận án tiến sĩ, 127 người có bằng đại học, 87% số gia đình trong họ có từ 1-4 người đỗ đại học, trong đó có 12 gia đình có 3-4 người đỗ đại học, 88,2% số gia đình được công nhận “Gia đình học tập”, “Gia đình văn hoá”...
Ông Mai Ngọc Anh, xã Phương Định (Trực Ninh) là bộ đội xuất ngũ hưởng chế độ mất sức trên 61%. Vốn sinh ra trong gia đình có truyền thống Nho học nên trong giai đoạn kinh tế gia đình khó khăn nhất, ông và vợ vẫn quyết tâm đầu tư cho con cái học hành. Vợ ông là nông dân nhưng rất ham học hỏi. Bà mua nhiều tài liệu, sách báo, các tác phẩm văn thơ thời kỳ chống Pháp, chống Mỹ về để đọc và để con cháu dùng làm tài liệu tham khảo. Bà rất tích cực tham gia các lớp học ở Trung tâm học tập cộng đồng của xã, các kiến thức học được bà tiếp thu và vận dụng vào sản xuất, nhờ đó ruộng vườn chăn nuôi rất hiệu quả. Bản thân ông Mai Ngọc Anh học hết lớp 10 từ năm 1965 nhưng do yêu cầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ ông phải tạm gác việc học hành lên đường nhập ngũ. Vào quân ngũ ông tiếp tục tự học và được phân công dạy văn hoá cho cán bộ và chiến sĩ. Hoàn thành nhiệm vụ ở chiến trường, xuất ngũ về địa phương, bằng vốn kiến thức của mình ông tiếp tục tham gia công tác đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung kiến thức cho những người có nhu cầu ở địa phương. Hiện cả 4 người con của ông bà đều đã học xong đại học, cao đẳng, làm việc tại các cơ quan Nhà nước, có gia đình riêng hạnh phúc. Trong số 4 người con của ông bà có 1 người đã hoàn thành chương trình thạc sĩ công nghệ thông tin. Thành tích học tập của gia đình ông đã được nêu gương trong Đại hội Thi đua khuyến học tỉnh Nam Định lần thứ IV (2014-2020).
Dòng họ Đỗ Như, xóm 12 xã Giao Tân là dòng họ tiêu biểu được Hội Khuyến học huyện Giao Thuỷ vinh danh dòng họ khuyến học khuyến tài xuất sắc. Năm 2015 quỹ khuyến học dòng họ được thành lập nhằm khuyến khích con cháu học tập, rèn luyện đạt thành tích cao, giúp đỡ các cháu có hoàn cảnh khó khăn vượt khó vươn lên, xây dựng dòng họ học tập. Nhờ làm tốt công tác vận động ủng hộ, quỹ khuyến học dòng họ Đỗ Như đến nay đã có số dư trên 110 triệu đồng; đã phát thưởng cho các cháu có thành tích học tập tốt với số tiền là trên 41 triệu đồng. Từ khi thành lập Ban Khuyến học dòng họ đến nay không có cháu nào bỏ học giữa chừng, không có cháu nào đến tuổi mà không được đi học; có 37 người có trình độ đại học, 18 người trình độ cao đẳng, 12 người trình độ trung cấp. Hiện trong họ có 25 cháu đang học đại học, cao đẳng, 8 cháu du học nước ngoài; nhiều người thành đạt trong công tác và học tập.
Đó là 3 trong rất nhiều điển hình tiêu biểu của tỉnh trong phong trào khuyến học khuyến tài, xây dựng xã hội học tập. Phong trào đang ngày càng khẳng định phương châm xây dựng xã hội học tập ở cơ sở phải từ xây dựng mỗi cá nhân, gia đình, dòng họ, cộng đồng, thôn làng, từ đó góp phần xây dựng Hội Khuyến học các cấp ngày càng lớn mạnh. Phong trào xây dựng các điển hình học tập tiến tới xây dựng xã hội học tập từ cơ sở đang thu được nhiều kết quả nổi bật. Toàn tỉnh đã có 454.645 gia đình đăng ký mô hình “Gia đình học tập”, chiếm 79,7% gia đình trong toàn tỉnh (trong đó 66% số gia đình đã được công nhận); 4.687 dòng họ đăng ký xây dựng “Dòng họ học tập”, chiếm 99,3% dòng họ trong toàn tỉnh (trong đó 75,8% số dòng họ được công nhận); 3.515 thôn, làng, tổ dân phố đăng ký “Cộng đồng học tập”, chiếm 89,9% thôn, làng, tổ dân phố toàn tỉnh (trong đó 74% đơn vị được công nhận)… Phong trào vận động xây dựng quỹ khuyến học ngày càng hiệu quả. Tổng thu quỹ khuyến học toàn tỉnh từ 2014-2019 là trên 307 tỷ 365 triệu đồng, bình quân đạt 108 nghìn đồng/người dân; tổ chức khen thưởng, trao học bổng 149 tỷ 843 triệu đồng.
Hiện tại các cấp Hội Khuyến học đang tập trung củng cố, xây dựng, phát triển tổ chức Hội ngày càng vững mạnh; trong đó chú trọng nâng cao năng lực công tác của cán bộ hội, hội viên; đặc biệt là kịp thời biểu dương, khen thưởng, nhân rộng gương cán bộ khuyến học, các gia đình, dòng họ hiếu học, các nhà hảo tâm, các doanh nghiệp, các tổ chức tiêu biểu có nhiều đóng góp cho công tác khuyến học khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, tạo động lực góp phần đẩy mạnh phong trào khuyến học khuyến tài, xây dựng xã hội học tập trên địa bàn toàn tỉnh./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
