Năm học 2017-2018 là năm đầu tiên Trường Tiểu học Nam Đào, Thị trấn Nam Giang (Nam Trực) tổ chức hoạt động STEM (chương trình do Bộ GD và ĐT phối hợp với Hội đồng Anh triển khai từ năm 2014) dưới hình thức câu lạc bộ (CLB). Nhà trường đã thành lập 2 CLB dành cho học sinh khối lớp 4 và khối lớp 5 với mục đích mang đến những trải nghiệm thú vị liên quan đến các môn học Khoa học, Công nghệ, Toán, Kỹ thuật cho học sinh. Đây cũng là dịp để các thầy, cô giáo tiếp cận các phương pháp giáo dục tiến bộ, các em học sinh có cơ hội khám phá những trải nghiệm học đi đôi với hành. Bằng cách xây dựng các bài giảng theo chủ đề và dựa trên thực hành, học sinh được hiểu sâu về lý thuyết, nguyên lý thông qua các hoạt động thực tế để nhớ kiến thức lâu hơn, sâu hơn. Học sinh được làm việc theo nhóm, tự thảo luận tìm tòi kiến thức, tự vận dụng kiến thức vào các hoạt động thực hành rồi sau đó có thể truyền đạt lại kiến thức cho người khác. Với cách học này, giáo viên không còn là người truyền đạt kiến thức nữa mà là người hướng dẫn để học sinh tự xây dựng kiến thức cho chính mình. Chính những lợi ích thiết thực mà STEM mang lại nên hoạt động của CLB đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của không chỉ giáo viên, học sinh mà ngay cả các bậc phụ huynh cũng rất quan tâm, ủng hộ. Tham gia CLB, các em có thể tận dụng bất cứ đồ dùng nào xung quanh mình để tạo ra những sản phẩm mới có tính ứng dụng cao. Chỉ từ những chiếc vỏ chai, giấy màu và bút vẽ, các em đã tạo ra hàng loạt các sản phẩm đồ chơi hấp dẫn như chiếc đèn học, các con vật gần gũi như chim cánh cụt, con voi, con thỏ,… Từ những vật liệu quen thuộc trong cuộc sống hằng ngày tưởng như bỏ đi nhưng qua bàn tay và trí tưởng tượng phong phú của các em, nhiều sản phẩm mới lạ, độc đáo đã được ra đời. Các em không chỉ tạo ra các sản phẩm đồ chơi đẹp mắt, đồ dùng học tập, đồ trang trí trong gia đình mà còn tạo ra những sản phẩm mang tính ứng dụng cao như: dụng cụ lọc nước, máy hút bụi mini, máy bay, tên lửa… Những tiết học của CLB STEM đã góp phần hiện thực hóa những ý tưởng độc đáo của học sinh.
 |
| Học sinh Trường Tiểu học Nam Đồng (Nam Trực) với các sản phẩm sáng tạo tham gia Ngày hội STEM của trường. |
Với mục đích giúp các trường học tổ chức tốt các hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa bổ ích và lành mạnh, giúp học sinh phát triển năng khiếu, nuôi dưỡng niềm đam mê học tập, nghiên cứu khoa học, vận dụng kiến thức, kỹ năng vào thực tiễn từ năm học 2016-2017, được sự giúp đỡ của liên minh STEM Việt Nam, Phòng GD và ĐT Nam Trực đã tổ chức “Hội thảo giáo dục STEM và tiếp cận CMCN 4.0” cho 450 thầy, cô giáo là cán bộ quản lý, giáo viên của 33 trường tiểu học và 22 trường THCS trong huyện. Với các nội dung: Thực hành lập trình Robot, thực hành STEM tái chế, tìm hiểu tổng quan về giáo dục STEM và môi trường sinh học của STEM, buổi tập huấn đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên các trường tiểu học và THCS trong huyện đã giúp cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên có cái nhìn tổng thể về giáo dục STEM và CMCN 4.0. Theo đó, các chủ đề giáo dục tích hợp STEM được xây dựng, thực hiện với nhiều mức độ khác nhau, tùy thuộc vào khả năng xây dựng kế hoạch dạy học, giáo dục của đơn vị và sự đáp ứng của học sinh. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền về giáo dục STEM, các trường trong huyện đã thành lập được nhiều CLB STEM trong nhà trường. Trong kế hoạch chuyên môn, các trường đã chú ý xây dựng kế hoạch dạy học theo định hướng giáo dục STEM và triển khai thực hiện theo từng giai đoạn. Đồng thời, tích cực hỗ trợ học sinh tham gia “Ngày hội giáo dục STEM” và các cuộc thi sáng tạo STEM do Phòng GD và ĐT huyện tổ chức. Từ hoạt động hiệu quả của các trường học, năm học 2017-2018, Phòng GD và ĐT đã phối hợp cùng đại sứ STEM Việt Nam tổ chức Ngày hội STEM tại Trường THCS Nguyễn Hiền. Ngày hội thu hút các CLB STEM đến từ nhiều trường tiểu học và THCS trên địa bàn huyện. Với nhiều sản phẩm đa dạng như: Trường THCS Nguyễn Hiền trưng bày sản phẩm xe tự động và robot; vở kịch Táo quân sáng tạo với các kiến thức khoa học; Trường Tiểu học Nam Tiến giới thiệu tinh dầu tự sản xuất… Không chỉ là của các nhà trường do chính các em học sinh sáng tạo, các sản phẩm được trưng bày ở CLB STEM của các trường còn có sự tham gia với nhiều sản phẩm do chính người dân các xã thực hiện như cây cảnh, đồ chơi khoa học hay các đồ gia dụng tự sáng chế và những nét đặc trưng văn hóa địa phương.
Với tinh thần tiếp cận xu thế giáo dục mới, chú trọng đổi mới giáo dục để đào tạo con người toàn diện cùng nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của giáo dục STEM trong quá trình phát triển sự nghiệp GD và ĐT theo tinh thần đổi mới căn bản và toàn diện, đáp ứng với nhu cầu hội nhập và sự phát triển không ngừng của cuộc CMCN 4.0, ngành GD và ĐT Nam Trực đã sớm đưa giáo dục STEM vào các nhà trường nhằm cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết liên quan đến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học cho học sinh và đã mang lại hiệu quả ban đầu. Năm học 2018-2019, ngành GD và ĐT huyện tiếp tục triển khai giáo dục STEM trong các nhà trường, trong đó chú trọng cho học sinh tiếp cận với phần mềm lập trình để điều khiển rô-bốt. Chương trình này đã được nhiều trường triển khai với nhiều học sinh tham gia, nhiều em đã thể hiện tốt khả năng vận dụng sáng tạo khi tiếp cận với việc lập trình này. Tuy nhiên, việc thực hiện mô hình cần có sự chuẩn bị chu đáo hơn nữa từ nhận thức của đội ngũ quản lý các nhà trường, sự quan tâm của các cấp, các ngành, sự thay đổi tư duy của giáo viên, sự vào cuộc của gia đình và xã hội. Đặc biệt là sự say mê khám phá của học sinh nhằm mang đến những trải nghiệm thú vị cho học sinh liên quan đến các môn học toán, sinh học, văn học, địa lý, kỹ thuật, khoa học máy tính... Đây cũng là dịp để các thầy, cô giáo tiếp cận các phương pháp giáo dục tiến bộ, học sinh có cơ hội khám phá những trải nghiệm học tập đi đôi với thực hành, giúp thắp lên ngọn lửa STEM trong các em và được lan tỏa mạnh mẽ trong nhà trường./.
Bài và ảnh: Hồng Minh
