Những dòng họ khuyến học, khuyến tài

       Biết chúng tôi về tìm hiểu phong trào khuyến học khuyến tài của dòng họ Đông A ở xóm Cường Sơn, xã Trực Đại (Trực Ninh), ông trưởng họ vui vẻ cho biết: “Với số dư trên 60 triệu đồng trong quỹ khuyến học, Ban khuyến học dòng họ đã kịp thời động viên con cháu học hành tiến bộ, khen thưởng các cháu đạt thành tích cao trong học tập, rèn luyện; hỗ trợ các cháu có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục đến trường. Từ năm 2000 đến nay, dòng họ đã động viên, khen thưởng cho hơn 300 lượt học sinh giỏi, học sinh đỗ vào đại học, cao đẳng, là đòn bẩy để con em trong dòng họ thi đua trong học tập”. Và ông tự hào kể về truyền thống hiếu học của dòng họ: Từ những năm 1820 khi cụ tổ họ đến vùng bãi bồi phía nam huyện Nam Chấn sinh cơ lập nghiệp đã sớm lập ra hương ước, mở trường dạy chữ cho con cháu. Tiếp nối được truyền thống gia tộc, những năm qua dòng họ đã thống nhất cách phát triển phong trào học tập; trong đó quy định mỗi gia đình đều phải có người tham gia chi hội khuyến học, chỉ bảo cho con cháu học hành, đồng thời trích quỹ họ ra để mua sách vở, giấy bút trao tặng cho học sinh có kết quả học tập cao. Trong ngày giỗ tổ, giữa nghi ngút khói hương trên từ đường của dòng họ, ông trưởng họ đã trang trọng đọc tên, báo công thành tích đạt được trong năm học vừa qua của con cháu trong họ. Việc làm này đã góp phần thúc đẩy phong trào thi đua giữa các gia đình trong dòng họ động viên con em phấn đấu vươn lên trong học tập. Từ năm 2000 đến nay, dòng họ có 100% trẻ trong độ tuổi được đến trường, không có con em phải bỏ học giữa chừng. Dòng họ đã có 52 gia đình có từ 2 người trở lên có trình độ đại học, cao đẳng, trong đó có 1 tiến sĩ, 5 thạc sĩ, 40 đại học. Hầu hết con cháu trong họ đều chăm chỉ học hành để đền đáp công ơn của tiên tổ, dòng tộc. Dòng họ Đông A đã được Hội Khuyến học Trực Ninh chọn làm điểm xây dựng dòng họ học tập.

        Những năm qua, dòng họ Đại Nguyễn ở xã Bình Hòa (Giao Thủy) luôn chú trọng tới việc học và có các cách thức vận động, động viên khích lệ tinh thần học tập của con em mình. Hằng năm, dòng họ đều tổ chức động viên khen thưởng các cháu đạt kết quả cao trong học tập để cổ vũ con cháu thi đua học tập, rèn luyện. Ban khuyến học dòng họ đã đẩy mạnh các hoạt động khuyến học - khuyến tài hỗ trợ, động viên các cháu học sinh, sinh viên trong họ tích cực học tập. Trong đó, tất cả học sinh trong độ tuổi đều được đến trường; động viên các cháu tích cực rèn luyện phẩm chất đạo đức, chịu khó vươn lên học khá, học giỏi và thành đạt; quan tâm giúp đỡ những học sinh là con em gia đình có hoàn cảnh khó khăn tích cực học tập, đồng thời động viên các thành viên trong họ tham gia các lớp học chuyên đề do Trung tâm học tập cộng đồng xã tổ chức. Dòng họ thường xuyên coi trọng công tác tổ chức, củng cố bộ máy hoạt động, duy trì và giữ nền nếp hội họp của ban chấp hành chi hội để nắm bắt, giải quyết kịp thời những vướng mắc nhằm thúc đẩy việc học tập của con cháu. Vào ngày lễ hội truyền thống của dòng họ, ban khuyến học tổ chức tuyên dương những học sinh có thành tích học tập tốt, đồng thời vận động con cháu là những người thành đạt, có điều kiện đóng góp ủng hộ quỹ để động viên con em học hành tiến bộ. Từ sự đóng góp của con em trong dòng họ, chi hội khuyến học đã xây dựng nguồn quỹ, với số tiền trên 100 triệu đồng để phát thưởng cho các học sinh, giáo viên có thành tích xuất sắc và các học sinh nghèo vượt khó học giỏi. Hiện tại, dòng họ đã có 396/400 hội viên khuyến học, đạt tỷ lệ 98% và đã có 356 gia đình được công nhận “Gia đình hiếu học”, đạt tỷ lệ 80%. Chi hội họ Đại Nguyễn đã có 1 tiến sĩ, 4 thạc sĩ và nhiều cử nhân. Quan tâm đến việc học tập của người lớn, đến nay, dòng họ có 70% số người tự giác học tập thường xuyên, học tập suốt đời dưới nhiều hình thức, phù hợp với nhu cầu, hoàn cảnh và điều kiện của mỗi người. Hầu hết người cao tuổi đều tích cực học tập qua các phương tiện thông tin đại chúng, thư viện, bảo tàng, nhà văn hóa, câu lạc bộ…

       Mỗi dòng họ đều có cách làm riêng nhưng tựu chung đều khẳng định tầm nhìn đúng đắn vào lợi ích của việc học hành, kịp thời động viên những học sinh giỏi và giúp đỡ những học sinh có hoàn cảnh khó khăn vươn lên trong học tập, làm rạng danh dòng họ, quê hương./.

Hồng Minh