Về xã Nam Hồng (Nam Trực), chúng tôi được Hội Khuyến học địa phương giới thiệu về ông Đặng Đức Nhiệm, một gia đình nông dân đạt danh hiệu “Gia đình hiếu học cấp tỉnh”. Mặc dù đã ở tuổi 80, nhưng với tinh thần hiếu học, hằng ngày, ông Nhiệm vẫn chịu khó tìm hiểu, nâng cao kiến thức thông qua ti vi, nghe đài, đọc sách báo, tạp chí trên mạng in-tơ-nét, tham gia CLB thời sự chính trị, CLB thơ Nam Hồng, CLB kiều học Nam Trực… Đặc biệt, từ nhiều năm nay, ông Nhiệm còn là cộng tác viên thỉnh giảng cho các trung tâm học tập cộng đồng của huyện, của xã về các chuyên đề nông nghiệp, phân bón, thuốc trừ sâu, chuyên đề chính trị, xã hội, chăm sóc cây cảnh. Ông cho biết, trước kia đời sống khó khăn, tiện nghi sinh hoạt hầu như không có gì, nhưng ông bà vẫn tần tảo thức khuya, dậy sớm, dãi nắng dầm mưa lo cho các con ăn học đến nơi, đến chốn. Nhà nghèo, nhưng bù lại, các con đều chăm ngoan, học giỏi, được cấp học bổng. Bây giờ, gia cảnh đã bớt phần khó khăn, con cháu nhiều người đã thành đạt nhưng ông bà, cha mẹ vẫn không lơ là việc học để con cháu noi gương. Ngoài việc khuyến khích, động viên con cháu học tập kiến thức trong nhà trường, trong gia đình ông luôn có hàng nghìn cuốn sách lịch sử, văn học, triết học, địa lý, thơ ca, chăm sóc bảo vệ sức khỏe, nông nghiệp, làm vườn để cả gia đình cùng tham khảo, học tập. Đến nay, các con cháu của ông hầu hết đều tốt nghiệp đại học, trong đó có 1 tiến sĩ, 4 thạc sĩ.
 |
| Hội Khuyến học tỉnh trao học bổng cho học sinh mồ côi cha mẹ trước thềm năm học mới 2014-2015. |
Với phương châm hoạt động: lấy khuyến học thôn làng làm nền tảng, khuyến học dòng họ là trung tâm, khuyến học gia đình là then chốt, hiện nay ở cả 229 xã, phường, thị trấn trong tỉnh đều có Hội Khuyến học với 12.516 chi hội, ban khuyến học, phủ kín địa bàn dân cư. Số hội viên tham gia sinh hoạt lên tới 332.097 người, chiếm 18,85% dân số toàn tỉnh. Toàn tỉnh hiện có 4.397 dòng họ hiếu học và 3.317 cộng đồng khuyến học. Trong đó, huyện Nam Trực có 541 dòng học đăng ký trở thành dòng họ hiếu học, đạt 83% tổng số dòng họ; huyện Ý Yên có 865 dòng họ đăng ký, đạt 82%. Toàn tỉnh có 564 dòng họ được huyện ủy, thành ủy, UBND huyện, thành phố khen thưởng, tặng bức trướng “Khuyến học, khuyến tài”. Có được kết quả này, bên cạnh sự cố gắng của các cấp Hội Khuyến học còn có sự phối kết hợp của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức, đoàn thể và nhân dân trong cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” gắn với khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập. Thực tiễn hoạt động khuyến học, khuyến tài trong những năm qua, ở các địa phương cho thấy nếu được cấp ủy Đảng, chính quyền thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thì phong trào khuyến học nơi đó phát triển nhanh, bền vững. Ở nhiều dòng họ, thôn làng, cán bộ đương chức, cán bộ về hưu và nhân dân đều tự giác ủng hộ xây dựng quỹ khuyến học. Sổ ghi công những tấm lòng vàng của cán bộ, đảng viên, nhân dân đối với sự nghiệp giáo dục được đặt trang trọng ở từ đường, nhà văn hóa thôn. Quỹ khuyến học được quản lý chặt chẽ, dành để khen thưởng cho học sinh giỏi, giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn tiếp tục đến trường. Vào dịp Thanh minh, ngày giỗ Tổ hay khai giảng năm học mới, con cháu các dòng họ, các thôn làng đều tập trung đông đủ về nhà thờ dâng hương, thành kính báo cáo với tiên tổ kết quả học tập và quyết tâm phấn đấu vượt khó, học giỏi. Việc xây dựng phong trào khuyến học, khuyến tài ở các địa phương, đơn vị đều có sự lãnh đạo của tổ chức Đảng, chính quyền, lấy cơ sở làm gốc để đẩy mạnh phát triển phong trào. Hầu hết ở các Hội, chi hội Khuyến học đều do bí thư, phó bí thư chi bộ làm chủ tịch Hội, chi hội trưởng khuyến học. Hoạt động khuyến học, khuyến tài đã lan tỏa vào cả những thánh đường, chùa chiền, khiến cho những nhà tu hành không chỉ chuyên tâm với việc đạo mà còn tích cực làm tốt việc đời. Ban khuyến học chùa Phúc Sơn (xã Hải Trung, Hải Hậu) là một trong những chi hội có hoạt động khuyến học thường xuyên. Để khuyến khích và hỗ trợ học tập cho các cháu có hoàn cảnh khó khăn, gần 10 năm qua, chùa Phúc Sơn đã vận động các tín đồ phật tử quyên góp xây dựng quỹ khuyến học, cùng với Hội Khuyến học các xã Hải Trung và Hải Ninh, mỗi năm cấp 30 suất học bổng và đã phát thưởng cho khoảng 150 cháu đỗ vào các trường đại học. Ngoài ra chùa Phúc Sơn đã tặng hàng chục suất học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn vươn lên học khá, học giỏi ở các xã Hải Trung, Hải Ninh, Hải Giang. Đối với nhà chùa, việc tham gia tổ chức và hoạt động khuyến học là biểu hiện rõ nét, sinh động của phong trào xây dựng chùa tinh tiến. Từ năm 2005 đến nay, chi hội khuyến học chùa Diêm Điền (Giao Thủy) hoạt động nền nếp với hơn 100 hội viên đều là tăng ni, phật tử. Chi hội vận động nhân dân, tăng ni, phật tử, tín đồ tham gia xây dựng Quỹ khuyến học được hơn 100 triệu đồng, hằng năm đều tổ chức phát thưởng cho học sinh ở các xã, thị trấn trong huyện, mỗi nơi đều được trao từ bốn đến năm suất quà cho học sinh nghèo vượt khó học giỏi. Ở các xứ họ đạo, công tác khuyến học, khuyến tài cũng đã phát triển và đi vào chiều sâu. Trong buổi giảng lễ ở nhà thờ xứ xã Hải Lý (Hải Hậu), vị linh mục ở đây luôn lồng ghép nội dung khuyến học vào trong bài giảng, từ đây bà con giáo dân có cách nhìn nhận đúng về việc học của con em mình, học để làm người và học để thoát nghèo. Để không ảnh hưởng đến quá trình học tập, nhà thờ xứ Hải Lý còn tuyên truyền rộng rãi đến các giáp, các họ không lễ sớm vào buổi sáng để giữ gìn sức khỏe cho con trẻ đến trường. Ở tỉnh ta, hầu hết các gia đình Công giáo đều đã dành sự quan tâm, tạo điều kiện để con em được học hành. Nhờ vậy, đã có gần 100% con em đồng bào Công giáo trong tỉnh đến tuổi được đến trường.
Với sự quan tâm, chăm lo của toàn xã hội, cùng sự nhiệt tình, tâm huyết của đội ngũ cán bộ Hội, các cấp Hội Khuyến học trong tỉnh đã đa dạng hóa cách vận động xây dựng quỹ Hội, coi trọng phát huy nội lực, đồng thời tranh thủ nguồn tài trợ ngoài tỉnh và nước ngoài, phấn đấu ở cấp nào của Hội cũng xây dựng được Quỹ khuyến học để cấp học bổng, giúp đỡ kịp thời học sinh, sinh viên gặp khó khăn, khen thưởng cho giáo viên dạy giỏi, học sinh học giỏi. Đến năm 2013, tổng số Quỹ khuyến học của các cấp Hội quản lý 42 tỷ 592 triệu đồng (chưa cộng 15,8 tỷ đồng Quỹ Lương Thế Vinh do tỉnh quản lý để khuyến tài). Năm 2013, toàn tỉnh trao 5.821 suất học bổng với tổng số tiền trao học bổng và hỗ trợ học sinh nghèo của toàn tỉnh là 5 tỷ 987 triệu đồng. Tổng số tiền khen thưởng thầy, cô giáo, học sinh của toàn tỉnh là 4 tỷ 875 triệu đồng. Riêng dịp năm học mới 2014-2015, cùng với Hội Khuyến học các địa phương, các chi hội Khuyến học cơ sở với hàng nghìn suất học bổng được trao cho học sinh giỏi, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, Hội Khuyến học tỉnh đã trao 6 đợt học bổng cho trên 1.000 học sinh có hoàn cảnh khó khăn, để các em yên tâm, phấn khởi bước vào năm học mới, giành được những thành tích cao hơn trong học tập, góp phần cùng ngành GD và ĐT giữ vững thành tích nhiều năm liền dẫn đầu toàn quốc về GD và ĐT./.
Bài và ảnh: Hồng Minh
