Từ lâu, huyện Vụ Bản đã nổi tiếng là nơi có nhiều đô vật giỏi. Lò vật Mỹ Trung, làng Đồng Tiến, xã Thành Lợi hiện còn lưu giữ nhiều kỷ vật từ hàng trăm năm trước minh chứng cho một địa phương có bề dày truyền thống về môn vật. Tại đình làng Đồng Tiến hiện còn trưng bày 2 hiện vật là: khấu bao đựng đai vật làm bằng gỗ và 2 pho tượng Phỗng vật bằng đá. Mặc dù gặp không ít khó khăn nhưng được sự quan tâm của các cấp uỷ Đảng, chính quyền từ huyện đến cơ sở, môn vật ở Vụ Bản đang từng bước được khôi phục.
Lò vật Mỹ Trung hiện nay có khoảng 20 người tham gia, trong đó nhiều gia đình đã có 5-6 đời gắn bó với môn vật. Tiêu biểu như ông Vũ Văn Tê (70 tuổi) được coi là người có màn “xe đài, cuồn chỉ” (chào hỏi trước khi bước vào trận đấu) độc nhất vô nhị. Khi chào, hai tay ông khoanh lại rồi dang rộng, vươn thẳng lên trời, các ngón tay xòe ra, cụp lại mềm dẻo, đẹp mắt. Anh Phạm Thế Tân, từng là một đô vật nổi tiếng và có “thâm niên” làm HLV cho các đô vật trẻ trong xã cho biết: Trước năm 1995, các đô vật của lò vật Mỹ Trung theo trường phái vật cổ điển, còn gọi là “bất túc di địa” giành chiến thắng khi nhấc bổng đối thủ khỏi võ đài. Nhưng trong khoảng hơn 20 năm trở lại đây, các đô vật chủ yếu tập luyện theo hướng vật tự do (lấm lưng trắng bụng) với 64 miếng đánh cổ truyền. Điểm hấp dẫn nhất trong môn vật cổ truyền là những miếng đánh từ ngàn xưa của cha ông truyền lại vẫn được các đô vật ở đây gìn giữ và phát huy trong các trận đấu. Với ý nghĩa đề cao tinh thần thượng võ, hội vật truyền thống đầu Xuân của xã đã tồn tại hàng trăm năm nay, trở thành một nét đẹp văn hoá truyền thống độc đáo không thể thiếu trong các ngày lễ, Tết, các kỳ hội làng. Từ ngày 9 đến 11-3 âm lịch vào các năm Dần, Thân, Tỵ, Hợi, lễ hội truyền thống Thái bình xướng ca làng Quả Linh, xã Thành Lợi được tổ chức. Tại đây các đô vật sẽ so tài cao thấp để tưởng nhớ công lao của 18 ông tổ lập làng và kỷ niệm chiến thắng giặc Nguyên đời Trần. Qua hội vật truyền thống của xã đã tuyển chọn nhiều VĐV vào đội tuyển vật tham gia thi đấu tại các giải thể thao của huyện và tỉnh.
 |
| Cựu đô vật Phạm Thế Tân bên bức tượng Phỗng vật bằng đá tại đình làng Đồng Tiến, xã Thành Lợi. |
Thông qua các hội vật đầu xuân, phong trào tập luyện môn vật ở Vụ Bản phát triển mạnh. Đồng chí Vũ Quang Hòa, Phó Giám đốc Trung tâm VH, TT và TT huyện cho biết: Do có sự đầu tư đúng hướng, bài bản và với quyết tâm của đội ngũ huấn luyện viên, VĐV, đội tuyển vật tự do của huyện mà nòng cốt là các VĐV lò vật Mỹ Trung nhiều năm giành giải nhất toàn đoàn tại Giải vật tự do toàn tỉnh. Đầu năm 2017, vật tự do - môn thi đấu đầu tiên của Đại hội TDTT toàn tỉnh lần thứ VIII-2017, huyện có 15 VĐV tham dự ở cả 7 hạng cân của nam và 5 hạng cân của nữ. Các VĐV đều được tuyển chọn từ các địa phương có truyền thống vật; trong đó nòng cốt là lò vật Mỹ Trung, xã Thành Lợi và các xã: Minh Tân, Tam Thanh, Liên Minh, Thị trấn Gôi. Mặc dù thời gian, kinh phí tập luyện không nhiều nhưng các VĐV đều thi đấu xuất sắc; giành 4 giải nhất, 4 giải nhì, 3 giải ba, đứng thứ nhất nội dung nam, đứng thứ nhì nội dung nữ, xếp thứ nhất toàn đoàn. Tiêu biểu như các VĐV: Lê Minh Vương (xã Thành Lợi) giải nhất hạng cân 52-55kg, Bùi Văn Nghĩa (xã Thành Lợi) giành giải nhất hạng cân 48-52kg. Ở nội dung thi đấu của nữ, VĐV Hồ Ngọc Hoa (xã Thành Lợi) thi đấu ở hạng cân 48-52kg giành giải nhất; VĐV Nguyễn Thị Toán (xã Minh Tân) giành giải nhất hạng cân dưới 44kg. Đặc biệt, tại giải lần này, đội tuyển vật của huyện “trình làng” nhiều VĐV trẻ tài năng, đầy triển vọng như: Trần Văn Bách, 16 tuổi (Thị trấn Gôi) và Nguyễn Văn Đức, 17 tuổi (xã Liên Minh) đều đoạt giải nhì ngay lần đầu tiên tham dự.
Tuy nhiên, để phát triển môn vật thành môn thể thao thành tích cao ở Vụ Bản vẫn còn nhiều khó khăn. Để một VĐV có thể thi đấu giành thành tích cao, cần được phát hiện, đào tạo bài bản trong thời gian dài và đầu tư kinh phí luyện tập. Hiện tại, trước thời điểm diễn ra các giải đấu của tỉnh, Trung tâm VH, TT và TT Vụ Bản đã về các địa phương tuyển chọn VĐV chuẩn bị thi đấu. Ngoài ra, đội ngũ HLV đội tuyển vật cũng tuyển chọn các VĐV từ 14 CLB võ thuật trên địa bàn huyện gồm các môn phái: vovinam, võ cổ truyền, taekwondo, karatedo… để luyện các miếng đòn cơ bản trong môn vật tự do sau đó đi sâu vào tập 5-6 miếng đánh hiểm nhằm hạ “nốc ao” đối thủ. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất, dụng cụ phục vụ luyện tập môn vật ở Vụ Bản còn thiếu thốn. Thực tại, các VĐV mới chỉ được tập luyện trên tấm bạt, thảm cao su... Ngoài ra, chính sách đãi ngộ cho các VĐV, HLV cũng chưa tương xứng… Để môn vật truyền thống phát triển xứng với tiềm năng tạo thành “thương hiệu” cho thể thao Vụ Bản, rất cần sự quan tâm đầu tư, hỗ trợ cả về cơ sở vật chất lẫn kỹ, chiến thuật. Trung tâm VH, TT và TT huyện cần đẩy mạnh xã hội hóa đối với môn vật nói riêng và các môn thể thao nói chung để tăng cường cơ sở vật chất, thu hút đông đảo nhân dân tham gia, đưa phong trào TDTT ngày càng phát triển./.
Bài và ảnh: Trần Huy
