Nếu bếp là nơi đón Tết sớm nhất trong mỗi gia đình, thì cầu ao là nơi đón Tết sớm nhất ở làng, bởi khi Tết đến, ra đến bờ ao là có thể biết rõ nhà ai đã sắm Tết đến đâu, chuẩn bị Tết như thế nào.
Làng xưa có nhiều ao to cũng lắm, ao nhỏ cũng nhiều, cái nào cũng ít nhất có xây hoặc bắc một cái cầu. Tuy nhiên những cái ao to và sạch sẽ như ao đình, ao chùa, ao xóm giữa lúc nào cũng tấp nập. Người thì mang chăn chiếu ra giặt để chuẩn bị đón năm mới, người thì mang quang gánh quảy thùng nước về rửa sân, nhà đón xuân. Cầu ao xóm giữa, nơi có bờ ao được kè bằng đá ong với hàng dừa xanh tỏa bóng ven bờ được nhiều người chọn lựa làm nơi đãi đậu, đãi gạo và rửa lá dong. Nước giếng mùa này cạn nên mọi người đem ra cả cầu ao vừa làm vừa trò chuyện rôm rả, xong xuôi mới mang lên giếng tráng rửa lại lần cuối. Ao xóm giữa sạch sẽ nhất làng vì có bờ kè đá ong cao ráo, giữa ao lại có thả giống bèo ong làm cho nước ao quanh năm trong veo chẳng khác gì nước giếng. Ở đây có luật bất thành văn: Không ai được đem đồ dơ bẩn đến đây rửa. Mọi người cứ thế mà thực hiện, từ năm này qua năm khác.
 |
Mùa đông, trời không có mưa rào nên nước ao trong hơn, còn các giếng khơi đều cạn nước, tiết kiệm lắm cũng chỉ đủ nhu cầu ăn uống của người dân. Những việc giặt giũ, tắm rửa… diễn ra trên những cầu ao xây, hay bắc trên mặt ao làng. Vì thế nó càng trở nên nhộn nhịp hơn vào những ngày giáp Tết, khi mà mọi nhu cầu sinh hoạt đều tăng cao.
Dịp này, cầu ao nào cũng nhộn nhịp nhưng mỗi ao lại có một dáng vẻ riêng. Ao chùa tọa lạc trước cửa ngôi chùa làng lại thông ra với cánh đồng rộng lớn ngoài kia nên mặt ao cũng có phần thoáng đãng hơn. Nước ao quanh năm đầy ắp được dẫn vào từ con kênh đào lớn nên rất trong và sạch sẽ. Từ khoảng 27, 28 Tết, các gia đình đã rủ nhau ngả chung một con lợn để ăn Tết, những bếp củi rực lửa được bắc lên ngay sát bờ ao. Tiếng mấy chú lợn ỉn kêu eng éc xé toang màn sương tĩnh lặng của buổi sớm mùa đông yên ả. Bờ ao nơi đây khá là rộng rãi nên việc mổ lợn, làm lòng chia thịt không làm ảnh hưởng đến mọi người xung quanh. Người ta bắc bếp luộc lòng trên những bếp củi đỏ rực nghi ngút khói ven đường để rồi khi chín người nếm kẻ chia trông thật đầm ấm vui vẻ. Tiếng nói cười râm ran của cánh đàn ông khi bàn chuyện gói bánh giã giò, làm cỗ Tết khiến không khí ngày cuối năm thêm rạo rực. Bọn trẻ con có vẻ khoái chí vô cùng sau khi xin được cái bàng quang lợn đem bơm căng lên mang vào sân chùa thi nhau sút bóng, tiếng reo hò của lũ trẻ vang trong không gian, lan tỏa xuống mặt ao gờn gợn khói nước.
Còn ở cầu ao khác như ao đình thì lại đang diễn ra cuộc bắt cá vui vẻ, mấy tay sát cá đang ráo riết truy tìm những chú cá lớn, những con ba ba đang trở thành tay trốn tìm siêu hạng. Ao này thả cá nuôi quanh năm nên chỉ tát cá vào dịp Tết mà thôi. Cuối năm ao đình bao giờ cũng tát cá còn vì một lý do khác nữa là làm công việc vét bỏ bùn đất để ra Giêng, nơi đây sẽ trở thành địa điểm biểu diễn của phường rối nước xã nhà. Nó được dọn dẹp sạch sẽ rồi tháo nước vào cho đầy ắp khiến những ngày lễ hội mùa xuân diễn ra trước cửa đình luôn rôm rả…
Cầu ao, nơi hội tụ chuyện trò, nơi hẹn hò lứa đôi, không gian sinh hoạt chung của thôn xóm và làng mạc đã trở thành thứ không thể thiếu trong đời sống người dân quê. Để rồi giờ đây, mỗi lần ngang qua những chiếc cầu ao như thế, tôi thấy mình đang đứng giữa bức tranh sống động ngày nào với màu xanh của lá dong, sắc vàng của đậu đang đãi vỏ và những thanh âm của một miền Tết xa xăm đang trở lại…
Theo daidoanket.com.vn
