Về quê vào mùa gặt, từ xa đã thấy thơm thoảng trong gió mùi rơm rạ tươi vừa cắt. Bao năm rồi, mùi hương mộc mạc, bình dị ấy luôn nhắc nhớ ta về miền ký ức tuổi thơ với bao điều thân thuộc.
Nhớ những ngày tháng năm, nắng chói chang trải ra mênh mông trên những cánh đồng vừa qua mùa gặt hái. Lúp xúp trên mặt ruộng khô cong, những lùm rạ như chiếc nón úp xếp đều thành từng dãy. Gió lồng lộng thổi, cuốn tung đám rơm vàng rải rác nơi bờ ruộng. Khắp đường làng, sân nhà, ngõ xóm, đâu đâu cũng vàng óng, thơm nức mùi rơm mới. Sáng sớm, mẹ đã trở dậy, tãi đều rơm ra khoảng sân gạch rộng rãi trước nhà. Bầy sẻ nâu từ trên mái hiên sà xuống, lích rích mổ những hạt thóc còn sót lại. Đám gà con ríu rít theo chân mẹ bới khắp sân rơm. Trên những con đường làng, các bà các cô chầm chậm đạp xe đi chợ, thỉnh thoảng phải dừng lại rút những cọng rơm bện vào bánh xe. Rơm vương trên những lùm cây, quyện vào chân người vấn vít. Rơm vàng rộm mái đê, tràn ra cả bờ sông. Rơm khô cong, giòn thơm dưới nắng hè rát bỏng. Đã thấy thấp thoáng trong sân, trong vườn, sau bếp, những cây rơm hình chiếc nấm được dựng lên, cho chú gà trống mỗi sớm mai nhảy tót lên, vươn cổ gáy vang gọi mặt trời. Mấy chú chim miệt mài bay qua bay lại, tha cọng rơm thơm về xây tổ. Mỗi buổi chiều, bên thềm nhà lộng gió, bọn trẻ sau một hồi nhảy nhót nô đùa dưới sân rủ nhau ngồi tết những chú châu chấu, những con búp bê bằng rơm xinh xắn. Rơm quen thuộc, thân thiết với đời sống nhà nông. Ngày hai bữa, rơm nhen hồng bếp lửa, cho bữa cơm gia đình chan chứa yêu thương. Rơm ấp ủ ổ trứng tròn của chị mái mơ, cho trâu bò ấm bụng những ngày đông giá. Rơm thắt nhẹ bó sen thơm ngát vừa hái từ đầm lên, cuống vẫn còn vương tơ trắng. Rơm buộc mớ rau xanh cho mẹ đi chợ đường xa. Rơm nướng ngô, khoai thơm lừng gian bếp nhỏ. Khi chưa có chăn ấm nệm êm, chiếc ổ rơm ấm áp cùng ta đi qua những đêm đông rét mướt.
Rơm thân thiết một thuở, giờ mấy ai còn nhớ. Thỉnh thoảng về quê, mẹ lại gửi cho mấy chiếc chổi rơm. Cầm chiếc chổi rơm bền chắc còn thấm mồ hôi của bố, chợt thấy cay xè mắt như ngày nào ngồi bên mẹ nhen lửa trong những ngày mưa dầm rơm ẩm./.
Lam Hồng