Vua nước Tấn đi chơi thuyền. Các quan đi hầu đông đủ cả.
Vua hỏi:
- Loan Doanh ta đã cấm cố một nơi, con là Loan Phường trốn chạy ra ngoại quốc. Có ai biết Loan Phường bây giờ ở đâu không?
Các quan yên lặng, không ai nói gì cả?
Người lái thuyền tên là Thanh Quyên buông tay chèo đứng dậy thưa rằng:
- Nhà vua hỏi Loan Phường làm gì?
Vua nói:
- Từ khi ta đánh được họ Loan đến nay, nghe họ Loan người già chưa chết hết, người trẻ đã lớn lên. Ta lo họ phục thù, cho nên ta mới hỏi.
Thanh Quyên:
- Nếu nhà vua khéo sửa sang chính sách nước Tấn, trong được lòng quan, ngoài được lòng dân, thì dù cho còn con nhà họ Loan mà làm gì được nhà vua. Nhưng nếu nhà vua không sửa sang chính sách nước Tấn, trong mất lòng quan, ngoài mất lòng dân thì ngay cả những người ngồi trong thuyền này ai cũng là con nhà họ Loan cả.
Vua khen:
- Ngươi nói phải lắm.
Rồi sáng hôm sau cho đòi Thanh Quyên đến, ban cho một vạn mẫu ruộng. Thanh Quyên từ không nhận.
Vua nói:
- Lấy một vạn mẫu ruộng ấy đổi lấy một lời nói kia, kể ra nhà ngươi còn thiệt mà quả nhân còn lợi nhiều, nhà ngươi cứ lấy.
Ấy người đời cổ quý lời nói phải như thế đấy.
Thi Tử
Lời bàn: Sợ người phục thù mà muốn giết chết hết cả họ người ta, thế là tàn nhẫn mà đã chắc trừ hẳn được hết mối oán thù chưa, hay lại chỉ gây cho mối oán thù ngày càng to lên. Kẻ có quyền thế chỉ có thể giết chết người, chớ có bao giờ giết chết được lòng người. Cho nên lo sợ như Vua Tấn đây chỉ là biết lo sợ người ngoài muốn làm hại mình mà thôi. Sao cho bằng phòng bị như Thanh Quyên, mới là biết tự làm cho mình khoẻ hơn. Sợ người nhưng người chẳng nể mình thì sợ sao cho được, chớ làm cho mình khoẻ, dù cho người ngoài đáng sợ cũng không cần sợ. Khi mình là người có đức và có sức thì ai cũng bạn mình cả, dù có cừu địch, cừu địch cũng không làm gì nổi. Chớ nếu mình tàn ác thì đến cả những người ở ngay bên mình cũng thành ra cừu địch mà hại mình được cả. Thanh Quyên bày tỏ ý cái ấy rất phải, mà Vua Tấn biết nghe cũng là đáng khen lắm vậy./.
Theo Cổ học tinh hoa
