Nên xử thế nào

Mưa sầm sập đổ xuống bất ngờ khiến đường phố trở nên náo động. Người quáng quàng trùm áo mưa, người vội vã nép vào hiên nhà tránh nước mưa đang ào ào đổ xuống. Những cây sấu, cây cơm nguội bên đường thỏa thuê tắm mưa, rung rinh cành lá xanh nõn, mỡ màng.

Đêm hè oi ả, thành phố vụt mất điện làm tăng thêm cái nóng, sự ngột ngạt, bức bối. Người dân đổ cả ra đường tìm chút gió mát hiếm hoi. Mở cửa ban công hít thở không khí trong lành, chợt thoảng thơm trong gió mùi hương quen thuộc.

Đông Pha là một bậc tài học phong lưu, Phật Ấn là một nhà tu hành đắc đạo. Người phong lưu thì chỉ cốt đời người cho sung sướng là thỏa lòng, nhà tu hành thì chỉ cốt trí tuệ cho cao minh là mãn nguyện. Cứ bình tĩnh mà nói, thì ai là người chẳng thích phong lưu...

Đọc sách cũng như xem người, xem người mà cứ câu nệ hình, sắc, danh, thanh thì không bao giờ biết rõ được "tình" người, mà có khi lại phải người ta làm cho ngu nữa. Ta học mà cứ bo bo ở ngôn ngữ, văn tự thì bao giờ biết hết được ý sách...

Người dân làng Vọc luôn tự hào là đất trồng dưa. Trong dân gian từng nhắc đến giống dưa ngon nổi tiếng đã trở thành đặc sản của làng: "Dưa làng Vọc, thóc Đô Quan". Khi cái nắng hè ngày càng trở lên gay gắt, từng xe thồ dưa hồng với sắc cam rực rỡ lại kĩu kịt theo chân người lên phố và tỏa đi khắp nơi, mang vị ngọt thơm mát đến mọi nhà.

Dương Hổ gây dựng cho người ta, mà về sau lại bị người ta quay lại hại mình, thật chẳng khác nào nuôi ong tay áo, nuôi hổ để chịu vạ lây, đáng tức giận lắm thay. Cho nên Hổ phàn nàn với Triệu Giản Tử và có ý như thề rằng, thôi từ nay không làm ơn cho ai nữa, vì loài người đã bội bạc lại còn thêm độc ác.

Bài này thực đã là một tiếng than cho đời mà ngán cho người. Than ôi! Người đời bấy giờ có phải đa số là người "vô liêm sỉ", "bất trí sĩ" không? Nếu quả vậy thì người ta than thở là rất phải. Vì "liêm", "sỉ" là nền tảng của đạo làm người.