Thuần Vu Ý làm quan ở Tề Trung phải tội sắp bị đem hành hình, giải đến Trường An.
Ông không có con trai, chỉ sinh được năm con gái. Lúc bị bắt đi, ông mắng con rằng:
- Đẻ con chẳng đẻ con trai, những khi nguy cấp thật không có ai đỡ đần công việc.
Người con gái út tên là Đề Oanh thương khóc theo cha đến Trường An, dâng tờ thư, đại ý nói:
- … Cha tôi làm quan, cả miền Tề Trung ai cũng ca tụng là thanh liêm, công bình, nay bất hạnh phải tội thật là oan quá. Vả chăng tôi trộm nghĩ người đã chết thì không sống lại được, đã chém thì không liền được. Nên dù có muốn đổi lỗi, theo điều phải trở nên hay, nên tốt cũng không có cách nào nữa. Tôi xin bán mình làm đứa ở chỗ quan phủ, chuộc tội cho cha để cho cha tôi được tự tân.
Thư tâu lên vua. Vua xem, tha cho Thuần Vu Ý. Rồi xuống chiếu, trừ các nhục hình.
Sử Ký Hán Văn Đế
Lời bàn: Bên phương Đông ta, thường tình cha mẹ vẫn quý con trai hơn con gái, vì kể cứ trong nhà, con trai bao giờ vẫn được việc hơn con gái, nhất là những khi nguy cấp. Nên Thuần Vu Ý đây tức mình mà gắt như thế cũng là phải. Nhưng Thuần Vu Ý biết đâu là được người con gái như Đề Oanh thực là hết lòng với cha, cứu cha được ra ngoài vòng tội hình, lại có phần giúp đỡ được cho cả nhân dân trong nước, vì vua bỏ các nhục hình.
Thế mới hay con gái hay con trai cũng vậy mà thôi, quý hồ là ăn ở hết đạo với cha mẹ, giúp đỡ có ích cho xã hội thì cũng là quý giá, không bên nào khinh, bên nào trọng. Cổ ngữ có câu:
“Gái mà chi, trai mà chi,
Con nào có nghĩa, có nghì là hơn”
Thực là phải lắm./.
Theo Cổ học tinh hoa
