Quản Trọng và Bảo Thúc Nha là đôi bạn thân.
Bấy giờ, con trưởng của Tề Tương Công là thế tử Củ, có mẹ là người nước Lỗ; con thứ là công tử Tiểu Bạch, mẹ là người nước Cử đều khôn lớn. Quản Trọng mới nói với Bảo Thúc Nha:
- Người nối ngôi nước Tề ngày sau nếu không phải là Củ thì cũng là Tiểu Bạch. Vậy nay, chúng ta, mỗi người giúp một bên rồi tiến cử lẫn nhau, nếu một bên nào lên ngôi.
Bảo Thúc Nha cho là phải nên sang phò công tử Tiểu Bạch, còn Quản Trọng phò công tử Củ.
Tề Tương Công vì say đắm nàng Văn Khương là em khác mẹ, hoang dâm vô đạo, đảo ngược luân thường nên bị quần thần giết chết. Lúc bấy giờ, công tử Tiểu Bạch và công tử Củ đương ở quê mẹ, nghe tin cha chết nên tranh về nước làm vua. Thế tử Củ được Lỗ Trang Công cho mượn quân về đánh Tiểu Bạch nhưng bị thất bại. Tiểu Bạch lên làm vua tức là Tề Hoàn Công. Bấy giờ Bảo Thúc Nha mới tiến cử Quản Trọng.
Vua nước Lỗ trước giúp thế tử Củ bị bại binh nay lại thấy Tiểu Bạch đem binh đóng ở biên giới để báo thù thì hoảng sợ quá mới giết chết công tử Củ, đồng thời bắt cả bề tôi của Củ là Quản Trọng và Thiệu Hốt cầm tù, đưa sang Tề để xin giảng hoà.
Thiệu Hốt thấy vậy than rằng:
- Làm con nên vì cha mà chết, làm tôi nên vì vua mà chết, ấy mới là kẻ có đạo nghĩa. Vậy Hốt này xin theo thế tử Củ xuống âm cung hơn là chịu cảnh gông cùm.
Nói rồi đập đầu tự vẫn. Quản Trọng thấy vậy nói:
- Đã theo vua thì nên có kẻ bề tôi chết, có kẻ bề tôi sống. Vậy ta nên sống để sang Tề khiếu oan cho thế tử Củ.
Quản Trọng liền bước vào tù xa để giải về Tề. Nhưng khi sang Tề được Tề Hoàn Công phong chức tể tướng. Nước Tề từ đấy trở nên cường thịnh lấn át tất cả các nước chư hầu.
Chiến quốc sách
Lời bàn: Công danh là một điều mà mỗi người làm trai cần phải có. Có công danh để làm vẻ vang cho đời mình, cho gia đình, nhất là người như Quản Trọng cần phải lập công danh để có dịp đem tài năng ra phục vụ nhân dân, xây dựng đất nước. Đó là cái hy vọng chung rất thông thường của con người ở đời. Nó rất hợp với tư tưởng của những chính khách, những kẻ sĩ chân chính.
Con người làm việc không phải để phụng sự cho một cá nhân nào; chết vì một cá nhân là ích kỷ, là sai lầm mà cần phải sống để làm tròn nhiệm vụ đối với dân, với nước. Cái trung với dân, với đất nước chính là quan điểm chính trị già dặn của Quản Trọng./.
Theo Xử thế của cổ nhân
