Ngày 26-11-2016, tại Trung tâm Văn hóa - Thể thao Thanh thiếu niên tỉnh, Hội thơ Đường luật Việt Nam (thuộc Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và Phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam) phối hợp với Sở VH, TT và DL, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội VHNT tỉnh tổ chức Hội thảo khoa học “Tú Xương với thơ Đường luật Việt Nam” nhân kỷ niệm 110 năm ngày mất của Nhà thơ Tú Xương (1907-2017).
Nhà thơ Tú Xương tên thật là Trần Tế Xương, sinh ngày 5-9-1870 tại làng Vị Xuyên, huyện Mỹ Lộc (nay là phố Minh Khai, phường Vị Xuyên, TP Nam Định). Ông thuộc dòng dõi nho gia, đi học nổi tiếng thông minh nhưng lận đận trên con đường công danh, phải đến khoa thi thứ tư vào năm Giáp Ngọ (1894) Tú Xương mới đỗ tú tài. Đã hơn một thế kỷ qua, Tú Xương là nhà thơ tiêu biểu trong lịch sử văn học Việt Nam. Thơ Tú Xương hiện nay còn lại 134 bài với nhiều thể loại, trong đó phần lớn là thơ theo thể Đường luật với phong cách rất riêng. Các tham luận tại hội thảo đã khẳng định, thơ Đường luật của Tú Xương không còn thấy dấu vết của Hán tự, của các điển tích từ thơ ca, văn học Đường Tống mà là nơi phô diễn khả năng kỳ diệu của tiếng Việt trong việc thể hiện mọi cung bậc sắc thái của tình cảm con người và đời sống xã hội… Phát biểu đề dẫn hội thảo, GS Hoàng Chương nhấn mạnh, hơn 50 bài tham luận của các nhà thơ, các nhà nghiên cứu đã khẳng định Tú Xương là một tài năng thơ đặc biệt, một phong cách thơ dân tộc đặc trưng, vừa nghiêm trang vừa hài hước, vừa bác học vừa dân gian nên dễ dàng tiếp cận với đại đa số tầng lớp nhân dân. Thơ Tú Xương dù là Đường luật hay thể loại nào cũng đều mang phong cách dân gian, dân tộc, là tiếng nói, tiếng cười của nhân dân, của đẳng cấp thấp trong xã hội phong kiến bắt đầu phân hóa, Âu hóa nên dễ đồng cảm với tầng lớp trí thức nghèo. Nhà văn Nguyễn Công Hoan từng suy tôn ông là “bậc thần thơ, thánh chữ”. Nhà văn Nguyễn Tuân đánh giá Tú Xương là “một nhà thơ vốn nhiều công đức trong cuộc trường kỳ xây dựng tiếng nói văn học của dân tộc Việt Nam”.
Phát biểu tại Hội thảo khoa học “Tú Xương với thơ Đường luật Việt Nam”, đồng chí Trần Lê Đoài, TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định: Nam Định là nơi sản sinh và hun đúc nhiều bậc hiền tài, những chiến sĩ cách mạng tiền bối, những nhà lãnh đạo cách mạng xuất sắc của Đảng, những nhà văn, nhà thơ nổi tiếng, trong đó có Nhà thơ Trần Tế Xương. Đã 110 năm trôi qua kể từ ngày mất, nhưng tên tuổi và sự nghiệp của ông còn mãi với dân tộc, non sông… Thay mặt UBND tỉnh, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh cảm ơn Hội thơ Đường luật Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và Phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam đã phối hợp với tỉnh Nam Định tổ chức Hội thảo khoa học ý nghĩa nhân dịp 110 năm ngày mất của nhà thơ. Hội thảo là dịp để các nhà khoa học, nhà thơ và những người yêu thơ Tú Xương nói riêng và thơ Đường luật nói chung có cơ hội giao lưu, học tập, tìm hiểu sâu hơn về nhà thơ Tú Xương, đồng thời là cơ hội để quảng bá, giới thiệu về mảnh đất, con người Nam Định thân thiện và mến khách đến với bạn bè cả nước./.
Viết Dư
