Ngày 25-12-2015, Sở VH, TT và DL tỉnh phối hợp với Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt - Bản sắc và giá trị” tại Bảo tàng tỉnh. Tới dự có các đồng chí: Bạch Ngọc Chiến, TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Nguyễn Thị Bích Vân, Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam; GS, TS Ngô Đức Thịnh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam; lãnh đạo Sở VH, TT và DL; lãnh đạo các huyện Vụ Bản, Ý Yên, Thành phố Nam Định; đại diện cộng đồng và tín ngưỡng thờ mẫu trong và ngoài tỉnh.
Tín ngưỡng thờ Mẫu là sự tích hợp nhiều hình thức văn hóa dân gian bản địa như: âm nhạc, ngôn ngữ, tri thức dân gian, nghề thủ công truyền thống, trang phục, kiến trúc, ẩm thực…, tiêu biểu là nghi lễ Chầu văn. Năm 2012-2013, “Nghi lễ Chầu văn của người Việt” và “Lễ hội Phủ Dầy” tại tỉnh ta được Bộ VH, TT và DL đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Năm 2014, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, Bộ VH, TT và DL đã phối hợp với UBND tỉnh xây dựng hồ sơ đề cử quốc gia “Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trình UNESCO xem xét vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Chuyên đề trưng bày “Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt - Bản sắc và giá trị” lần này được tổ chức ở Bảo tàng tỉnh gồm 3 phần: Nam Định - Trung tâm của tín ngưỡng thờ Mẫu; bản sắc và giá trị của di sản (Mẫu - Tâm - Đẹp - Vui); hoạt động nghiên cứu khoa học, vinh danh di sản. Triển lãm giúp công chúng nhận diện một cách toàn diện, hệ thống về bản sắc, giá trị của “Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”, đồng thời, là dịp tuyên truyền, quảng bá di sản, hướng tới việc được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Phát biểu tại lễ khai mạc, thay mặt UBND tỉnh, đồng chí Bạch Ngọc Chiến, TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đánh giá cao công tác tổ chức triển lãm, ghi nhận và biểu dương Bảo tàng Nam Định, các tổ chức, cá nhân đại diện cộng đồng chung tay góp sức xây dựng triển lãm. Đồng chí cám ơn Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam đã phối hợp nghiên cứu và thực hiện các nội dung triển lãm. Đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị Sở VH, TT và DL có kế hoạch tiếp tục tuyên truyền, quảng bá, làm sáng tỏ các giá trị của tín ngưỡng thờ Mẫu tới công chúng. Đặc biệt, cần có đề án kết nối Bảo tàng với các di sản văn hóa tiêu biểu trên địa bàn tỉnh, tạo thành các tuyến, điểm tham quan phục vụ giáo dục và du lịch. UBND các huyện Vụ Bản, Ý Yên là địa phương trung tâm của tín ngưỡng thờ Mẫu cần phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng Đề án quy hoạch tổng thể di tích lễ hội gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương để bảo tồn và phát huy bền vững các di sản. Các cấp chính quyền có di sản phải tăng cường công tác quản lý Nhà nước theo tinh thần của Luật Di sản văn hóa, tạo điều kiện thuận lợi để cộng đồng tham gia bảo tồn và phát huy giá trị các di sản. Xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật các hành vi lợi dụng di sản để trục lợi, làm tổn thương truyền thống văn hóa dân tộc. Đề nghị những người đại diện cộng đồng thực hành di sản tín ngưỡng thờ Mẫu theo đúng các nghi lễ truyền thống, nghiêm chỉnh chấp hành các quy định của pháp luật về di sản văn hóa, tiếp tục góp phần bảo tồn, phát huy di sản địa phương./.
Viết Dư
