Mặc dù diện tích sản xuất muối trên địa bàn tỉnh giảm mạnh song để giúp người làm muối, những năm qua, tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan hỗ trợ doanh nghiệp, diêm dân đầu tư ứng dụng khoa học và công nghệ (KH và CN) vào sản xuất, chế biến muối. Từ đó nâng cao năng suất, chất lượng, gia tăng giá trị muối thương phẩm, góp phần tăng tính cạnh tranh của sản phẩm muối Nam Định trên thị trường trong nước và xuất khẩu.
Trong đó từ Dự án ứng dụng tiến bộ KH và CN xây dựng mô hình sản xuất muối sạch, Sở KH và CN đã hỗ trợ Công ty TNHH Muối và Thương mại Nam Hải, xã Bạch Long (Giao Thủy) đầu tư nhà máy, nhà xưởng, kho hàng; dây chuyền công nghệ sản xuất muối tinh công suất 22 nghìn tấn/năm; dây chuyền công nghệ sản xuất muối i-ốt công suất 10 nghìn tấn/năm với tổng kinh phí gần 12 tỷ đồng. Nhờ ứng dụng các tiến bộ KHCN đã giúp Công ty nâng cao năng suất, loại bỏ được các tạp chất không tan trong muối, hạt muối trắng hơn, sạch hơn, tiêu thụ được trong hệ thống các siêu thị và nhiều tỉnh trong cả nước. Từ hiệu quả của dự án, Công ty TNHH Muối và Thương mại Nam Hải tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất và đầu tư dây chuyền sấy muối sử dụng công nghệ inverter trong khâu cung cấp nhiệt (cung cấp đúng, đủ và chính xác nhiệt độ của từng loại sản phẩm). Các sản phẩm muối tinh, muối sấy của Công ty TNHH Muối và Thương mại Nam Hải đều được UBND tỉnh ra quyết định công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu. Mỗi năm Công ty xuất bán khoảng 6.500 tấn muối tinh, muối i-ốt với giá bán là 1.800 đồng/kg muối tinh và 2.100 đồng/kg muối i-ốt. Ngoài ra Công ty còn xuất 7.000 tấn muối thức ăn chăn nuôi và các loại muối khác phục vụ cho nuôi trồng thủy sản, xử lý nước. Hiện Công ty thu mua 10 nghìn tấn muối/năm cho diêm dân trong cả nước với giá 1.300 đồng/kg, nhập khẩu 10 nghìn tấn muối thô/năm làm nguyên liệu; tạo việc làm cho 35 lao động trực tiếp tại địa phương với mức lương bình quân 7,5 triệu đồng/người/tháng.
 |
| Các sản phẩm muối của Công ty Cổ phần Muối và Thương mại Nam Định được bày bán tại hội chợ kết nối tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, sản phẩm OCOP tỉnh Nam Định năm 2020. |
Đi đầu trong đầu tư KHCN để chế biến sâu sản phẩm muối của tỉnh là Công ty Cổ phần Muối và Thương mại Nam Định (thành phố Nam Định). Sau nhiều năm nghiên cứu, năm 2015 Công ty đã sản xuất thành công và cung ứng ra thị trường sản phẩm mang thương hiệu muối biển nhạt Royal với tỷ lệ muối nát-ri thấp hơn 30% muối thường, được sản xuất trên cơ sở sử dụng công nghệ tách nát-ri, tăng magie, ka-li, can-xi tự nhiên. Sản phẩm có thể thay thế gia vị, bột nêm trong khẩu phần ăn hàng ngày, có tác dụng tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Đây là giải pháp quan trọng giảm tải áp lực đối với sức khỏe người Việt do khẩu phần ăn và thói quen ẩm thực nhiều muối của người Việt Nam hiện nay. Bà Trần Thị Bình, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc Công ty cho biết: Hiện Công ty đang sản xuất 11 sản phẩm muối như muối massage, dược liệu, muối tiêu, muối ô-mai…, trong đó có 5 sản phẩm đã được công nhận sản phẩm OCOP cấp tỉnh, đạt hạng 4 sao. Các sản phẩm của Công ty không chỉ được người tiêu dùng trong nước tin tưởng, sử dụng mà còn xuất khẩu sang một số thị trường khó tính. Trong đó sản phẩm muối EPSOM thảo dược được sản xuất từ nước biển tự nhiên kết hợp với nhiều loại dược liệu quý từ thiên nhiên giúp đặc trị các bệnh phong tê thấp, khử mùi hôi của chân, đau nhức xương khớp... Đặc biệt sản phẩm muối mang thương hiệu NADISALT đã xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Nhật Bản từ năm 2017. Doanh thu của Công ty bình quân đạt 42 tỷ đồng/năm, góp phần nâng cao giá trị hạt muối Nam Định, giải quyết việc làm cho nhiều diêm dân, giữ vững được nghề truyền thống của miền quê vùng biển. Đồng thời từng bước thuyết phục người tiêu dùng quen sử dụng các sản phẩm muối sạch, chất lượng cao có thương hiệu và được Bộ Y tế khuyên dùng.
Những năm qua, sản xuất muối trên địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn chủ yếu do thời gian nắng trong năm ít, độ mặn của nước biển không cao; thu nhập của nghề muối thấp hơn nhiều so với các nghề khác nên tình trạng diêm dân bỏ ruộng diễn ra ngày càng phổ biến. Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT), mặc dù diện tích sản xuất muối theo quy hoạch là 703ha, tuy nhiên diện tích sản xuất muối thực tế của tỉnh hiện chỉ đạt trên 106ha. Nhằm nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm muối, Sở NN và PTNT đã tập trung hỗ trợ diêm dân cải tạo đồng muối, chuyển đổi sang mô hình sản xuất muối sạch, điển hình là mô hình sản xuất muối sạch tại xã Hải Chính (Hải Hậu). Tham gia mô hình, diêm dân được hỗ trợ chuyển đổi từ phơi trực tiếp trên các ô nề sang phơi trên bạt HDPE. Cải tiến chuyển đổi vị trí đặt chạt lọc truyền thống ra giữa ruộng phơi cát, tạo điều kiện thuận lợi cho các thao tác đưa cát mặn vào và lấy cát nhạt ra giúp giảm chi phí, công lao động, thu được hết muối trong cát dưới dạng nước chạt. Với phương pháp này, năng suất muối đạt khoảng 120 tấn/ha, cao hơn 20-40 tấn/ha so với phương pháp truyền thống, chất lượng hạt muối to, trắng hơn rất nhiều so với sản xuất thông thường và bán được giá cao hơn. Bên cạnh đó, Sở NN và PTNT còn hỗ trợ cho 8 doanh nghiệp đầu tư nâng cấp hệ thống máy nghiền, máy trộn i-ốt và 3 doanh nghiệp xây dựng, áp dụng chương trình quản lý chất lượng sản phẩm tiên tiến trong sản xuất (HACCP). Nhiều doanh nghiệp muối của tỉnh đã mạnh dạn chuyển sang chế biến sâu tạo thêm một số dòng sản phẩm muối có giá trị thương mại cao được thị trường trong và ngoài nước chấp nhận. Năm 2020, sản lượng muối của tỉnh đạt 11.179 tấn, trong đó muối sạch đạt gần 1.100 tấn.
Thời gian tới, Sở NN và PTNT tiếp tục phối hợp với các sở, ngành tham mưu, đề xuất với UBND tỉnh các chính sách hỗ trợ ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất muối, cải tạo nội đồng để giảm thiểu cường độ lao động cho diêm dân, nâng cao năng suất, chất lượng muối. Tăng cường tập huấn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật sản xuất mới gắn với xây dựng các mô hình sản xuất áp dụng công nghệ cao. Khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia tiêu thụ muối cho diêm dân; đầu tư, hỗ trợ diêm dân sản xuất muối sạch, muối chất lượng cao. Tăng cường quảng bá tiêu thụ sản phẩm muối đặc trưng của tỉnh, nâng giá thu mua muối sạch cho diêm dân./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
