Hóa chất là nhóm hàng hóa mang đặc tính riêng biệt, nhất là các hóa chất phục vụ sản xuất công nghiệp có đặc tính gây ăn mòn, cháy nổ hoặc gây độc cấp tính, mãn tính với con người và các môi trường thứ sinh. Đây cũng là một trong những nguyên liệu không thể thiếu và có xu hướng sử dụng ngày càng nhiều trong các ngành kinh tế cũng như trong mọi lĩnh vực đời sống hằng ngày. Việc sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất luôn tiềm ẩn những nguy cơ mất an toàn, gây ra những hậu quả đáng tiếc đối với con người, tài sản và môi trường nếu không nắm vững, tuân thủ nghiêm chỉnh các nguyên tắc, kỹ thuật an toàn lao động và vệ sinh công nghiệp.
 |
| Lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra điều kiện kinh doanh hóa chất, phân bón, thuốc trừ sâu trên địa bàn huyện Giao Thủy. |
Theo báo cáo của ngành chức năng, trên địa bàn tỉnh ta tương đối nhiều cơ sở kinh doanh, sử dụng hóa chất phục vụ chủ yếu trong các ngành công nghiệp dệt nhuộm, may mặc, cơ khí chế tạo, chế biến gỗ, giày da và cả chế biến thực phẩm… Phần lớn cơ sở kinh doanh hóa chất trên địa bàn có quy mô nhỏ, số lao động tham gia không nhiều, lượng hóa chất tồn trữ trong kho, bày bán tại cơ sở ít, chủ yếu mua bán, chuyển giao theo hợp đồng từ nguồn hàng đến tận tay khách hàng. Nguồn hóa chất sử dụng trong các cơ sở này chủ yếu nhập khẩu trực tiếp từ nước ngoài hoặc mua bán trao đổi với các doanh nghiệp khác trong toàn quốc. So với các địa phương trong toàn quốc, trên địa bàn tỉnh ta chưa để xảy ra những vụ việc nghiêm trọng liên quan đến quản lý, kinh doanh, sử dụng hóa chất; tuy nhiên không phải không có hạn chế. Trong đó, có tình trạng kinh doanh, sử dụng hóa chất tràn lan không theo quy định về đảm bảo an toàn trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các hộ gia đình. Thực hiện chức năng quản lý Nhà nước đối với nhóm hàng hóa chất, Phòng Kỹ thuật an toàn môi trường và Chi cục Quản lý thị trường (Sở Công thương) đã có nhiều biện pháp tập huấn, nâng cao nhận thức về sử dụng, kinh doanh hóa chất cho các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn. Xây dựng phương án phòng ngừa, ứng phó với sự cố hóa chất trong lĩnh vực công nghiệp để các doanh nghiệp chủ động xử lý khi xảy ra sự cố. Tổ chức kiểm tra định kỳ các điều kiện theo quy định đối với các cơ sở kinh doanh, sử dụng hóa chất. Chủ động cập nhật thông tin, đưa ra những cảnh báo về quản lý, sử dụng hóa chất cho các doanh nghiệp, cơ sở sử dụng hóa chất. Đồng thời chủ động kiểm soát thị trường, ngăn chặn kịp thời việc kinh doanh, nhập lậu hóa chất. Từ năm 2016 đến nay, Sở Công thương đã tiến hành cấp mới, sửa đổi và cấp lại đăng ký kinh doanh hóa chất cho 3 đơn vị. Tổ chức kiểm tra xác nhận kiến thức an toàn hóa chất cho 12 chủ cơ sở và nhân viên của các đơn vị đăng ký kinh doanh mới. Tổ chức kiểm tra việc chấp hành pháp luật đối với việc quản lý, sử dụng, kinh doanh hóa chất của các doanh nghiệp trên địa bàn. Qua thanh tra, kiểm tra, lực lượng chức năng đã phát hiện nhiều vi phạm của các đơn vị như không làm thủ tục đăng ký lại đúng niên hạn; thiếu một số loại giấy tờ liên quan; chưa đảm bảo cơ sở vật chất và nguyên tắc bảo hộ lao động khi làm việc trong môi trường có hóa chất. Vẫn còn tình trạng một số doanh nghiệp, cơ sở chưa quan tâm đến công tác đảm bảo an toàn trong kinh doanh, sử dụng hóa chất. Nhiều doanh nghiệp sản xuất chưa cập nhật đầy đủ thông tin về phiếu an toàn hóa chất, sử dụng hóa chất không có nhãn mác, không sử dụng bảo hộ lao động trong sản xuất, bố trí kho chưa ngăn nắp… Đặc biệt, hiện tượng hóa chất rơi vãi tại khu sản xuất và tình trạng một số cơ sở, doanh nghiệp kinh doanh hóa chất độc hại nằm xen lẫn trong khu dân cư vẫn còn tồn tại. Đây là hành vi gây nguy hiểm đến sức khỏe con người, dễ xảy ra các sự cố phát sinh từ hóa chất với các hậu quả hết sức nguy hại cho con người và môi trường… Trước thực trạng này, lực lượng chức năng đã hướng dẫn các đơn vị hoàn thiện hồ sơ, cải tạo lại cơ sở hạ tầng, trang thiết bị bảo hộ lao động để đảm bảo điều kiện bảo quản, tiếp xúc với hóa chất theo đúng quy định. Đặc biệt lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện nhiều vụ việc kinh doanh hóa chất sử dụng trong chế biến thực phẩm, các loại dung môi, sơn tường vi phạm về nhãn mác, quyền sở hữu trí tuệ và không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của các doanh nghiệp sử dụng, kinh doanh hóa chất còn chưa tốt; nhiều doanh nghiệp “ngại” đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị bảo hộ, cố tình vi phạm các quy định pháp luật về quản lý hóa chất. Bên cạnh đó, công tác quy hoạch điểm sử dụng, kinh doanh hóa chất xa khu dân cư còn hạn chế; công tác tuyên truyền văn bản pháp luật về quản lý, sử dụng hóa chất chưa được thực hiện thường xuyên; bộ máy, nhân lực quản lý hóa chất trên địa bàn còn mỏng…
Để khắc phục tình trạng này, các ngành chức năng cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về hóa chất. Làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật trong hoạt động hóa chất. Xây dựng cơ sở dữ liệu hóa chất. Đẩy mạnh công tác dịch vụ tư vấn, hỗ trợ các doanh nghiệp xây dựng hồ sơ pháp lý, cơ sở hạ tầng đảm bảo an toàn hóa chất. Thống nhất quản lý hoạt động phân loại, ghi nhãn hóa chất nguy hiểm; đăng ký, khai báo hóa chất; thông tin an toàn hóa chất và thực hiện nghiêm chế độ xử phạt các doanh nghiệp vi phạm các quy định về hoạt động hóa chất và môi trường. Bên cạnh đó các doanh nghiệp phải xây dựng phương án phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất; nghiêm túc thực hiện các quy định về quản lý và an toàn hóa chất, thường xuyên bảo dưỡng, vận hành hệ thống an toàn hóa chất. Chú trọng việc phân bổ nhân lực chuyên trách về an toàn hóa chất đảm bảo có trình độ chuyên môn phù hợp với quy mô và loại hình sản xuất, kinh doanh hóa chất, nắm vững công nghệ, phương án và các biện pháp bảo đảm an toàn hóa chất./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
