Thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (BVQLNTD), năm 2014, Sở Công thương đã tham mưu với UBND tỉnh thành lập Hội BVQLNTD với 66 thành viên là đại diện các cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực thương mại, chất lượng hàng hóa và các doanh nghiệp uy tín trên địa bàn tỉnh. Nhiệm vụ của Hội BVQLNTD là tập trung hỗ trợ pháp lý, cung cấp thông tin cảnh báo tiêu dùng, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và tự bảo vệ trong tiêu dùng; phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng, các đoàn thể tăng cường giải quyết khiếu nại và thanh tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh khi có dấu hiệu vi phạm hoặc có tố cáo của người dân để kịp thời bảo vệ quyền lợi chính đáng và hợp pháp của người tiêu dùng (NTD).
 |
| Người tiêu dùng được tư vấn sử dụng đồ điện tử trước khi mua sắm tại Hội chợ triển lãm nông nghiệp, thương mại khu vực đồng bằng sông Hồng - Nam Định 2014. |
Ngay sau khi đi vào hoạt động, Hội BVQLNTD đã xây dựng các giải pháp hoạt động, tổ chức thực hiện Luật BVQLNTD như: Đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật liên quan đến NTD, đơn vị sản xuất và doanh nghiệp cung ứng sản phẩm hàng hóa để nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của các bên liên quan. Chỉ đạo Phòng Công thương, Phòng Kinh tế, Ban Quản lý chợ tại các huyện, thành phố tổ chức tuyên truyền những quyền cơ bản của NTD khi tham gia các giao dịch thương mại; những nguyên tắc vàng khi mua sắm và nghĩa vụ thông tin với cơ quan chức năng về những đối tượng có hành vi gian lận thương mại; treo băng rôn tại các chợ, các nơi công cộng trên địa bàn để người dân nhận thức toàn diện và sâu rộng hơn về Luật BVQLNTD và các quy định có liên quan đến BVQLNTD. Lồng ghép phổ biến pháp luật BVQLNTD với cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đến tổ chức, cá nhân kinh doanh, NTD trên địa bàn. Đặc biệt hưởng ứng “Ngày quyền NTD quốc tế 15-3”, Hội BVQLNTD phối hợp với Cục Cạnh tranh (Bộ Công thương) tổ chức hội thảo “Quyền được thông tin của NTD”; cung cấp số điện thoại cho người NTD sử dụng khi có nhu cầu tư vấn hoặc yêu cầu bảo vệ khi quyền lợi bị xâm phạm. Do đó, nhiều NTD đã biết đến tổ chức Hội và yêu cầu Hội tư vấn hoà giải khi có tranh chấp với tổ chức, cá nhân kinh doanh, dịch vụ trên địa bàn. Hội đã tiếp nhận tư vấn hòa giải hàng chục vụ khiếu nại của NTD liên quan đến hàng hoá kém chất lượng và không được bảo hành... Đặc biệt, trong năm 2014, Hội BVQLNTD đã nỗ lực đề xuất với các ngành chức năng tăng cường các hoạt động BVQLNTD trong lĩnh vực chuyên môn. Nhờ đó Sở Công thương đã yêu cầu các doanh nghiệp chấp hành pháp luật trong thực hiện các hợp đồng mẫu và điều kiện giao dịch chung khi cung ứng điện, nước sạch, truyền hình trả tiền và thuê bao điện thoại, kết nối internet. Đăng tải toàn bộ mẫu hợp đồng, điều kiện giao dịch chung và quy trình thực hiện hợp đồng trên trang thông tin điện tử và phòng giao dịch hành chính của Sở Công thương để NTD dễ dàng truy cập, thực hiện nghiêm quy định cũng như giám sát việc đảm bảo quyền lợi khách hàng của các đơn vị cung ứng dịch vụ. Công khai đường dây nóng, hộp thư hỏi đáp, phản hồi ý kiến NTD về những mâu thuẫn, tranh chấp liên quan đến vi phạm hợp đồng khi sử dụng các dịch vụ thiết yếu trên để kịp thời giải đáp, có phương án xử lý các đơn vị, cá nhân vi phạm. Sở KH và CN đã chủ động yêu cầu Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng, Thanh tra Sở thực hiện lấy mẫu, kiểm định tiêu chuẩn chất lượng một số mặt hàng có nguy cơ bị nhiễm hóa chất độc hại hoặc bị biến chất trong quá trình bảo quản hàng hóa. Qua đó đã phát hiện nhiều sản phẩm không đạt chuẩn như đồ chơi trẻ em, rượu trắng có hàm lượng methanol và andehit vượt mức giới hạn cho phép; măng khô nhiễm chì, nước mắm không đảm bảo chất lượng như đăng ký trên nhãn mác… để tiến hành xử lý vi phạm theo quy định và cảnh báo với NTD. Chi cục Quản lý thị trường tỉnh thường xuyên kiểm tra, kiểm soát thị trường, phát hiện sớm và ngăn chặn các hành vi vi phạm về đo lường, chất lượng hàng cấm, hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ, vệ sinh an toàn thực phẩm... Những nỗ lực đó đã góp phần đảm bảo tiêu chuẩn đo lường, chất lượng hàng hóa, dịch vụ, giảm được tình trạng buôn bán hàng cấm, hàng giả..., bảo vệ lợi ích chính đáng của NTD.
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực thi BVQLNTD trên địa bàn tỉnh còn gặp nhiều khó khăn. Mạng lưới tổ chức Hội BVQLNTD trong tỉnh còn quá mỏng trong khi đó các hành vi vi phạm quyền lợi hợp pháp của NTD diễn biến tinh vi, phức tạp và xảy ra ở hầu hết các lĩnh vực liên quan đến đời sống, sinh hoạt của NTD. Các hành vi vi phạm quyền lợi NTD thường là những vi phạm về việc không ghi nhãn hàng hoá theo đúng quy định, không thực hiện trách nhiệm bảo hành sản phẩm, hàng hoá bị khuyết tật, vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm... Bên cạnh đó, hầu hết NTD lại không có thói quen xem kỹ sản phẩm trước khi dùng; lấy và lưu giữ hóa đơn khi thực hiện giao dịch thương mại khiến cho việc BVQLNTD của cơ quan chức năng thêm phức tạp... Đội ngũ cán bộ làm công tác BVQLNTD còn kiêm nhiệm và chưa được đào tạo, tập huấn bài bản về trình tự giải quyết các tranh chấp thương mại, cơ sở vật chất cũng chưa đáp ứng yêu cầu công việc... Để tháo gỡ khó khăn, nâng cao hiệu quả BVQLNTD trên địa bàn tỉnh, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển và thực thi các văn bản pháp luật có liên quan, thời gian tới, Hội BVQLNTD tỉnh tăng cường phối hợp với các ngành chức năng nâng cao nghiệp vụ, kỹ năng giải quyết vụ việc BVQLNTD cho cán bộ được phân công theo từng lĩnh vực chuyên môn. Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức trách nhiệm của nhà sản xuất, đơn vị phân phối với sản phẩm, hàng hoá của mình khi cung ứng cho NTD và thực hiện tốt trách nhiệm giải quyết khiếu nại của NTD khi có ý kiến phản hồi về sản phẩm, dịch vụ cung ứng. Bên cạnh đó, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao kỹ năng tự bảo vệ mình và trang bị kiến thức trở thành "NTD thông thái" để công tác giải quyết các vụ việc được thuận lợi và khai thác tốt thông tin khai báo các hành vi gian lận thương mại mà NTD bắt gặp trong quá trình giao dịch giúp cho cơ quan chức năng ổn định thị trường và BVQLNTD tốt hơn./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
