Khi thị trường vật liệu xây dựng (VLXD) sôi động trở lại, bên cạnh niềm vui của người kinh doanh và các đơn vị sản xuất, người tiêu dùng lại canh cánh nỗi lo về hàng hóa kém chất lượng, hàng giả, hàng nhập lậu trà trộn. Người tiêu dùng còn lúng túng khi chọn lựa các mặt hàng trong nước do thiếu các chứng nhận hợp quy nên quay sang lựa chọn hàng ngoại nhập, đặc biệt là các sản phẩm sứ vệ sinh, cửa sổ, cửa ra vào. Một nguyên nhân sản phẩm trong nước được lưu thông trên thị trường nhưng thiếu chứng nhận hợp quy là do hệ thống quy chuẩn kỹ thuật đối với nhóm hàng hóa này hiện chưa đồng bộ, không phù hợp thực tiễn, vừa khó cho nhà sản xuất trong việc công bố tiêu chuẩn, vừa khó cho công tác quản lý Nhà nước trong kiểm soát chất lượng sản phẩm. Vì vậy, việc phải hoàn thiện hàng rào quy chuẩn kỹ thuật cho các sản phẩm hàng hóa VLXD hiện nay là việc làm cấp thiết đối với ngành Xây dựng.
Ngày 15-9-2014, Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư 15/2014/TT-BXD về Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho sản phẩm, hàng hóa VLXD (QCVN 16:2014) có hiệu lực từ ngày 1-11-2014. Thông tư số 15 với những điều chỉnh đã khắc phục đáng kể các lỗ hổng trong quản lý chất lượng sản phẩm VLXD theo quy chuẩn cũ. Một số sản phẩm (xi măng rắn nhanh, xi măng nở, kính gương tráng bạc, ống nhựa gân xoắn HDPE…) không được sử dụng phổ biến trong xây dựng; một số chỉ tiêu kỹ thuật quy định trong quy chuẩn nhưng các phòng thí nghiệm LAS-XD chưa có thiết bị để thí nghiệm. Do vậy, cần phải rà soát và loại bỏ những sản phẩm không cần thiết, nhằm đảm bảo 100% sản phẩm quy định trong danh mục quy chuẩn phải công bố hợp quy. Đồng thời, bổ sung vào quy chuẩn 4 nhóm sản phẩm hiện được sử dụng nhiều và có nguy cơ gây mất an toàn trong quá trình sử dụng nếu không bảo đảm chất lượng theo quy chuẩn, bao gồm: nhóm sản phẩm sứ vệ sinh; nhóm sản phẩm cốt liệu cho bê tông và vữa; nhóm sản phẩm vật liệu xây; nhóm vật liệu cửa đi, cửa sổ… Để đảm bảo cho các sản phẩm VLXD sản xuất trong nước cũng như nhập khẩu phù hợp thực tế, QCVN 16:2014 cũng sửa đổi về phương thức đánh giá nhằm tạo điều kiện cho công tác chứng nhận hợp quy của doanh nghiệp. Theo đó, các tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm VLXD có thể căn cứ theo điều kiện và yêu cầu thực tế của doanh nghiệp lựa chọn một trong hai phương thức đánh giá 5 hoặc 7 quy định trong Thông tư số 28/2012/TT-BKHCN của Bộ KH và CN quy định về công bố hợp chuẩn, công bố hợp quy và phương thức đánh giá sự phù hợp với tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật. Đây cũng là một tiêu chí đánh giá hệ thống quản lý chất lượng của nhà sản xuất, góp phần hạn chế việc nhập khẩu hàng hóa không phù hợp quy chuẩn chất lượng trong nước của các đơn vị sản xuất nhỏ lẻ. Sở Xây dựng có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan tổ chức quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa VLXD theo hoạt động sản xuất, nhập khẩu và các quy định pháp luật hiện hành. Đồng thời là đơn vị tiếp nhận hồ sơ và ra thông báo sản phẩm hợp quy cho các tổ chức, cá nhân đăng ký tại Sở. Hiện tại, Sở đã tiếp nhận 1 hồ sơ công bố hợp quy của Cty CP Gạch Granit Nam Định (KCN Hòa Xá). Trong đó, sản phẩm của Cty đã được Trung tâm gốm sứ và thủy tinh, Trung tâm kiểm định VLXD (Bộ Xây dựng) kiểm tra các chỉ tiêu cụ thể như kích thước, hình dạng và chất lượng bề mặt, độ hút nước, độ bền uốn, độ mài mòn bề mặt, hệ số giãn nở nhiệt dài, hệ số giãn nở ẩm. Sản phẩm gạch granit ép bán khô của Cty đã được chứng nhận hợp quy.
Theo cán bộ Phòng Kinh tế và VLXD (Sở Xây dựng) cho biết: Công bố hợp quy là yêu cầu bắt buộc đối với vật liệu sử dụng trong xây dựng. Thông qua các văn bản công bố hợp quy của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất VLXD đăng ký tại Sở sẽ giúp cơ quan Nhà nước quản lý và nắm rõ về tiêu chuẩn chất lượng, chủng loại sản phẩm kinh doanh trên thị trường tỉnh, đồng thời từng bước kiểm soát loại bỏ các loại hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đảm bảo chất lượng được sử dụng vào xây dựng công trình. Đối với các sản phẩm VLXD sản xuất ở địa phương khác lưu thông trên thị trường, Sở sẽ phối hợp với lực lượng Thanh tra và Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường và Chất lượng (Sở KH và CN); lực lượng quản lý thị trường kiểm tra rà soát việc kinh doanh hàng hóa có công bố hợp quy tại các cửa hàng kinh doanh VLXD; tiến hành xử phạt nghiêm theo Nghị định số 80/2013/NĐ-CP ngày 19-7-2013 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Bên cạnh đó, Sở cũng khuyến khích các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất VLXD gửi hồ sơ công bố hợp quy tại Sở. Công bố tiêu chuẩn áp dụng và công bố hợp quy mang lại nhiều lợi ích cho chính doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh VLXD, cho người tiêu dùng và cho cả cơ quan quản lý Nhà nước. Đối với các doanh nghiệp, khi sản phẩm được công bố tiêu chuẩn kỹ thuật và công bố hợp quy tạo được lòng tin của khách hàng đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh hoặc nhập khẩu, thuận lợi cho phát triển thị trường, tăng lượng tiêu thụ. Đồng thời những sản phẩm, hàng hóa này có điều kiện tham gia vào Bảng công bố giá VLXD của Sở Xây dựng ban hành hằng tháng, là cơ sở để các đơn vị tư vấn xây dựng, thi công xây dựng và chủ đầu tư tham khảo để lập dự toán công trình xây dựng. Đối với người tiêu dùng sẽ có thêm cơ sở để lựa chọn sản phẩm phù hợp nhu cầu và yên tâm sử dụng vì chất lượng đã được bảo đảm. Thời gian tới, Sở Xây dựng sẽ phổ biến rộng rãi Quy chuẩn QCVN 16:2014 trên Cổng thông tin điện tử của Sở, hướng dẫn các doanh nghiệp, các bộ phận xây dựng của các sở chuyên ngành, Phòng Công thương các huyện thực hiện nghiêm các quy định về công bố hợp quy các loại VLXD lưu hành trên thị trường theo quy định của pháp luật./.
Đức Toàn
