Kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX) luôn đóng vai trò quan trọng, góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế của tỉnh. Trong đó, nhiều mô hình HTX kiểu mới đã năng động trong sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm, tăng thu nhập cho thành viên, người lao động.
HTX thương mại và dịch vụ nông nghiệp Bình Dương, xã Yên Phương (Ý Yên) hiện có 26 thành viên với các ngành nghề chính là nuôi cá chạch sụn sinh sản và thương phẩm, chăn nuôi bò, lợn, sản xuất bánh đa. Phát huy lợi thế vùng đồng chiêm trũng, nguồn nước mặt dồi dào ven sông Đáy, từ năm 2013, khi xã có chủ trương chuyển đổi ở những diện tích trồng lúa kém hiệu quả, một số hộ dân trong xã đã mạnh dạn thuê đất, đào ao nuôi chạch sụn. Tuy nhiên, ban đầu do sản xuất còn mang tính nhỏ lẻ, chưa có sự liên kết nên đầu ra của sản phẩm không ổn định. Trước thực tế đó, HTX thương mại và dịch vụ Bình Dương được thành lập nhằm liên kết các hộ nông dân chia sẻ kinh nghiệm, cùng nhau sản xuất, tạo ra sản lượng hàng hóa lớn, nâng cao năng suất, giá trị sản phẩm. Trải qua không ít khó khăn, nhờ thường xuyên đi tham quan, học hỏi các mô hình đi trước, từ đó rút kinh nghiệm, áp dụng vào thực tế, các thành viên HTX đã dần thành thục về kỹ thuật, nắm vững tập tính của loài cá này. Đến nay, tổng diện tích ao nuôi cá chạch sụn của HTX là 10ha, cung cấp sản phẩm cho thị trường toàn quốc với sản lượng 150 tấn/năm. Mục tiêu trong những năm tới, HTX sẽ tăng gấp 3 lần sản lượng cá chạch sụn thương phẩm. Ngoài ra, hiện tại, HTX có khoảng 2 tấn cá bố mẹ. Anh Lã Văn Dương, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX cho biết: “Nuôi cá chạch sụn khá thuận lợi trong việc chăm sóc, vệ sinh ao nuôi và phòng trừ dịch bệnh do đặc tính cá thường nổi lên mặt nước để tìm kiếm thức ăn. Chất lượng thịt thơm ngon, bổ dưỡng, xương mềm, được thị trường rất ưa chuộng”. Đặc biệt, trong quá trình nuôi, các thành viên HTX đã sáng tạo ra máng ăn tự động, giúp kiểm soát lượng thức ăn dư thừa trong ao, đảm bảo các yếu tố về môi trường, nguồn nước và chất lượng nước để cá phát triển ổn định. Cũng nhờ chủ động được việc sản xuất giống, HTX còn tiết kiệm được hàng tỷ đồng tiền mua giống mỗi năm. Với hướng đi đúng, HTX hiện có thị trường tiêu thụ sản phẩm ổn định, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho các thành viên.
 |
| Thành viên HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ đa ngành nghề xã Yên Mỹ (Ý Yên) sản xuất rau theo phương pháp hữu cơ. |
HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ đa ngành nghề Yên Mỹ (Ý Yên), thành lập từ cuối năm 2019 nhưng đã khẳng định sự năng động, nhạy bén trong phát triển kinh tế tập thể. Trên diện tích đất ven sông Sắt, với truyền thống, kinh nghiệm về sản xuất rau màu cùng với nhu cầu xã hội về nông nghiệp sạch ngày càng cao, trên 40 hộ thành viên HTX đã gắn kết nhau cùng phát triển. HTX đứng ra cung ứng giống, hướng dẫn biện pháp canh tác, phòng trừ dịch bệnh và tổ chức thu mua nông sản cho thành viên. Bà Nguyễn Thị Vinh, thành viên HTX cho biết: “Trước đây, sản xuất theo kinh nghiệm truyền thống giá cả bấp bênh, phải tự mang đi chợ bán, quy trình sản xuất không đồng đều, chất lượng rau chưa đạt yêu cầu. Khi tham gia HTX, chúng tôi khắc phục được những khó khăn trên; đồng thời, trồng rau theo quy trình sạch, hiện đại nên nhàn hơn trong chăm sóc, thu nhập tăng, lại không lo về đầu ra”. Anh Nguyễn Hữu Bản, Chủ tịch HĐQT HTX từng làm xây dựng nhiều năm. Với kinh nghiệm về phát triển thị trường, khi bắt tay vào sản xuất rau hữu cơ, nhằm hướng tới một nền nông nghiệp sạch, phát triển bền vững, anh đầu tư bài bản ngay từ đầu, từ việc quy hoạch vùng sản xuất, xây dựng nhà lưới, mua máy sục rửa ôzôn để đảm bảo chất lượng nguồn rau tốt nhất trước khi đến tay người tiêu dùng. Anh còn chú trọng nâng cao trình độ sản xuất, tổ chức cho bà con tham gia các lớp tập huấn về cách ủ phân hữu cơ theo công nghệ do chuyên gia Nhật Bản hướng dẫn; kỹ thuật trồng trọt do HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ Nam Cường truyền đạt. Qua đó góp phần nâng cao kiến thức về cải tạo đất, giúp cây trồng phát triển tốt, tăng sức đề kháng, chống chịu các loại sâu bệnh, giảm ô nhiễm môi trường, nâng cao chất lượng nông sản. Hiện tại, trung bình mỗi ngày, HTX thu hoạch gần 1 tạ củ, quả; 1,8 tạ rau ăn lá. Sản phẩm chủ yếu là rau cải, mồng tơi, rau ngót, dưa chuột, đậu leo, xà lách, cung cấp cho chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch của tỉnh Ninh Bình và kênh phân phối của HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ Nam Cường. Nhờ áp dụng mô hình liên kết giữa doanh nghiệp, HTX và hộ nông dân trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm, thu nhập của mỗi hộ thành viên tăng 30-40% so với phương thức canh tác truyền thống.
Luật HTX năm 2012 được ban hành đã thể hiện tư duy mới về mô hình HTX kiểu mới, góp phần hoàn thiện quan hệ sản xuất, phù hợp với cơ chế thị trường và bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Nhiều loại hình kinh tế hợp tác phát triển đa dạng ở các ngành, lĩnh vực, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất, tận dụng các nguồn lực trí tuệ, lao động, vốn, khoa học kỹ thuật. Sản phẩm, dịch vụ của nhiều HTX đã tạo được chỗ đứng vững chắc trên thị trường, trong đó có 14 sản phẩm được xếp hạng OCOP 3 sao cấp tỉnh. Bên cạnh đó, các HTX còn đổi mới công nghệ sản xuất, áp dụng khoa học kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, sức cạnh tranh, tăng thu nhập cho xã viên và người lao động. Đến nay, toàn tỉnh có 71 HTX thực hiện liên kết với các doanh nghiệp trong sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản cho các hộ thành viên; 30 mô hình HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị. Thực tế cho thấy, khi tham gia chuỗi giá trị, chi phí sản xuất, kinh doanh của HTX giảm từ 5-8%, thu nhập của thành viên tăng 20-25%, chất lượng sản phẩm cao, giá bán tăng, mang lại nhiều lợi ích cho các thành viên. Qua đó đã đóng góp thiết thực vào mục tiêu giảm nghèo, từng bước nâng cao đời sống cho người nông dân trong xây dựng nông thôn mới tại các địa phương./.
Bài và ảnh: Lam Hồng
