Năng suất và chất lượng là những yếu tố đóng vai trò quan trọng giúp nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp và chất lượng tăng trưởng nền kinh tế. Tại tỉnh ta, việc khuyến khích các doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ vào sản xuất kinh doanh đã được triển khai từ nhiều năm nay.
 |
| Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nam Dược (Thành phố Nam Định) áp dụng hệ thống quản lý 5S nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. |
Qua khảo sát của Sở Khoa học và Công nghệ cho thấy, tình trạng yếu kém về năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hoá của doanh nghiệp trong tỉnh do các nguyên nhân: thiếu vốn sản xuất, kinh doanh, thiếu vốn đầu tư cho nghiên cứu, đổi mới công nghệ; thiếu nguồn nhân lực quản lý, thiếu công nhân có tay nghề… Bên cạnh đó, nguyên nhân chính là các doanh nghiệp thiếu thông tin, kiến thức, chưa quan tâm đến áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng sản phẩm, áp dụng các hệ thống quản lý, mô hình, công cụ nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng sản phẩm, nhân lực, quá trình sản xuất. Ðể thúc đẩy việc khắc phục các hạn chế này, tăng năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp của tỉnh, từ năm 2012, UBND tỉnh đã phê duyệt Ðề án: “Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa của các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh”. Năm 2014, UBND tỉnh triển khai Dự án “Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm hàng hóa tại các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm chủ lực của tỉnh” nhằm hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng và thực hiện giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng gồm: đổi mới về quản lý (áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng và các công cụ quản lý tiên tiến); sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực, giảm thiểu lãng phí (về năng lượng, nguyên liệu, nhân công). Với chức năng nhiệm vụ được giao, Sở Khoa học và Công nghệ đã tiến hành khảo sát nhu cầu thực tế của các doanh nghiệp về từng lĩnh vực, nội dung cần hỗ trợ; thành lập Ban quản lý thực hiện Dự án khoa học công nghệ, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên và xây dựng kế hoạch thực hiện chi tiết. Ðối với các doanh nghiệp đang vướng mắc, hạn chế về công tác quản lý, tự nguyện tham gia, sẵn sàng đầu tư kinh phí đối ứng, dự án tập trung lựa chọn xây dựng, áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng, công cụ quản lý tiên tiến như: ISO 9001:2008, VietGAP; bộ công cụ quản lý LEAN, Kaizen, 5S; cách thức tham gia giải thưởng chất lượng quốc gia; công bố hợp chuẩn, hợp quy, tiêu chuẩn cơ sở; kiểm toán năng lượng. Việc triển khai áp dụng được thực hiện bài bản, kiên trì từ bước phổ biến, tập huấn cho lãnh đạo đến toàn thể nhân viên, công nhân của doanh nghiệp tất cả các nội dung yêu cầu liên quan với phương châm “thấu hiểu để thực hiện”. Tiêu biểu là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Ðúc thép Thắng Lợi, Cụm công nghiệp An Xá (Thành phố Nam Ðịnh) được tư vấn chọn áp dụng hệ thống quản lý sản xuất tinh gọn LEAN để thực hiện mục tiêu nâng cao năng suất, chất lượng. Sau khi áp dụng, việc điều hành công việc thuận lợi, không bị chồng chéo và chạy vòng; giảm lãng phí về thời gian di chuyển, chờ đợi, thao tác bê vác, tồn kho, an toàn hơn khi làm việc, việc sắp xếp mặt bằng sản xuất tại xưởng đóng gói, diện tích kho lưu trữ khoa học hơn. Do đó đã giảm được 9,09% công nhân dư thừa so với trước khi áp dụng; sản phẩm tạo ra trong ngày tăng 30% và hầu như không phát sinh sai lỗi. Tại một số doanh nghiệp như: Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nam Dược, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Max Window, Doanh nghiệp tư nhân Tuyết Thanh (Thành phố Nam Ðịnh) sau khi xây dựng và áp dụng công cụ quản lý 5S đã đẩy năng suất tăng trung bình khoảng 20% thông qua các giải pháp chính như: mặt bằng làm việc được sắp xếp gọn gàng tạo điều kiện thuận tiện để kiểm soát và nắm bắt các bất thường phát sinh; công cụ dụng cụ, thiết bị sản xuất được đặt để ở vị trí dễ thấy, dễ lấy và dễ kiểm tra, giảm thời gian tìm kiếm cũng như bảo quản; kho chứa sắp xếp theo từng dòng sản phẩm, việc xuất nhập được thực hiện theo đúng nguyên tắc trước, sau, bảo quản các sản phẩm tốt hơn, chất lượng sản phẩm tăng; đảm bảo vệ sinh công nghiệp, môi trường làm việc sạch sẽ, gọn gàng và an toàn. Các doanh nghiệp như: Công ty Trách nhiệm hữu hạn Chăn nuôi và dịch vụ An Khang (Vụ Bản), Công ty Cổ phần Minh Tư (Trực Ninh), Công ty Trách nhiệm hữu hạn Công Phượng (Hải Hậu)… sau khi áp dụng quy trình sản xuất VietGAP sản phẩm đảm bảo an toàn và chất lượng được người tiêu dùng tín nhiệm nên dễ tiêu thụ; nâng cao hình ảnh của doanh nghiệp.
Ðến hết năm 2017, Dự án đã hỗ trợ 41 đơn vị áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2008. Tại các đơn vị này, lãnh đạo, nhân viên của doanh nghiệp tự viết chính sách chất lượng, mục tiêu chất lượng, các quy trình, quy định phù hợp với các yêu cầu của tiêu chuẩn và tình hình cụ thể của doanh nghiệp; 7 đơn vị áp dụng hệ thống quản lý chất lượng VietGAP được lãnh đạo, nhân viên, công nhân thực hành, giám sát theo quy định của tiêu chuẩn; hỗ trợ 15 đơn vị áp dụng công cụ quản lý LEAN, Kaizen, 5S được lãnh đạo, nhân viên của doanh nghiệp tự xây dựng kế hoạch, triển khai và đánh giá dưới sự theo dõi, tư vấn của chuyên gia. Ngoài ra, Dự án còn hỗ trợ 75 doanh nghiệp công bố chất lượng sản phẩm phù hợp tiêu chuẩn Việt Nam và quy chuẩn Việt Nam với nhóm sản phẩm vật liệu xây dựng, cơ khí, dược phẩm, vàng; xây dựng và công bố tiêu chuẩn cơ sở cho 47 sản phẩm thuộc nhóm sản phẩm cơ khí, chất tẩy rửa, khoáng sản, dược phẩm… 20 doanh nghiệp có mức tiêu hao năng lượng lớn được hỗ trợ kiểm toán năng lượng, giúp phát hiện các vị trí bị hao hụt năng lượng lãng phí và tìm ra các giải pháp khắc phục. Bên cạnh đó, Dự án đã giúp các doanh nghiệp tự đánh giá xác định vị trí năng lực và hiệu quả sản xuất thông qua nhóm 7 tiêu chí của giải thưởng; hỗ trợ một số đơn vị đạt Giải thưởng Chất lượng quốc gia, trong đó có 1 doanh nghiệp là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nam Dược đạt Giải thưởng Chất lượng châu Á Thái Bình Dương. Ngoài ra, Sở Khoa học và Công nghệ đã tham mưu cho UBND tỉnh trình HÐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 42/2017/NQ-HÐND ngày 10-7-2017 “Quy định một số chính sách hỗ trợ tài chính trong hoạt động khoa học và công nghệ trên địa bàn tỉnh” nhằm tháo gỡ vướng mắc, thúc đẩy việc hỗ trợ tài chính trong hoạt động khoa học và công nghệ cho các doanh nghiệp. Ðến hết năm 2018, tỉnh đã hỗ trợ cho 18 doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh thuộc các lĩnh vực với số tiền hỗ trợ trên 862 triệu đồng.
Thông qua các hoạt động, giải pháp nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, nhận thức của các cơ quan quản lý Nhà nước và đặc biệt là của doanh nghiệp về hoạt động năng suất, chất lượng đã thay đổi. Các doanh nghiệp đã quan tâm đầu tư đổi mới phương pháp quản lý, điều hành; áp dụng các hệ thống tiêu chuẩn quản lý chất lượng, các công cụ quản lý cải tiến, công bố sản phẩm hợp chuẩn, hợp quy, tham gia các giải thưởng chất lượng. Bên cạnh đó, Dự án giúp cho cộng đồng doanh nghiệp tiếp cận, học hỏi nhau về mô hình quản lý chất lượng, các công cụ cải tiến, cắt giảm lãng phí trong hoạt động sản xuất và đảm bảo chất lượng sản phẩm hàng hóa thỏa mãn nhu cầu của khách hàng, giảm thiểu các sản phẩm sai lỗi, kém chất lượng. Từ thực tiễn triển khai dự án thời gian qua cho thấy, để tiếp tục nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, ngoài sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý Nhà nước, các doanh nghiệp cần chủ động xây dựng chiến lược phát triển với các mục tiêu nâng cao năng suất, chất lượng phù hợp với định hướng phát triển chung và tranh thủ được tối đa chính sách hỗ trợ tài chính của Nhà nước. Tích cực, chủ động cập nhật và tìm hiểu các chính sách, chương trình, dự án của Nhà nước để phục vụ hoạt động nâng cao năng suất, chất lượng của doanh nghiệp mình./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
