Theo Quyết định số 12/2018/QÐ-UBND ngày 6-6-2018 của UBND tỉnh, ban hành Bộ tiêu chí xã nông thôn mới (NTM) nâng cao trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018-2020, môi trường là tiêu chí trọng điểm với 3 chỉ tiêu thành phần bắt buộc phải thực hiện gồm: Một là, 100% số hộ dân trên địa bàn xã được cung cấp nước sạch từ hệ thống cấp nước sinh hoạt tập trung; cảnh quan môi trường nông thôn thường xuyên sáng - xanh - sạch - đẹp; có mô hình phân loại rác thải tại nguồn từ cấp thôn/xóm trở lên; các khu dân cư tập trung có hệ thống thu gom nước thải, tiêu thoát nước mưa, nước thải đã qua xử lý trước khi đổ ra kênh mương; các hộ gia đình đảm bảo “3 sạch” (sạch nhà - sạch bếp - sạch ngõ). Hai là, xã có hoạt động xử lý rác thải thân thiện với môi trường. Ba là, xã phải duy trì thường xuyên hoạt động thu gom, vận chuyển xử lý rác thải; tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn xã đạt 90% trở lên.
Ðể hỗ trợ các địa phương thực hiện đúng yêu cầu nội dung tiêu chí môi trường NTM nâng cao, các Sở: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Tài nguyên và Môi trường có văn bản hướng dẫn thực hiện cụ thể 19 chỉ tiêu, trong đó có 3 chỉ tiêu về cảnh quan - môi trường của Bộ tiêu chí xã NTM nâng cao, kiểu mẫu giai đoạn 2018-2020. Theo đó, xã được công nhận đạt chuẩn tiêu chí môi trường NTM kiểu mẫu là xã đã đạt chuẩn NTM nâng cao theo quy định và đáp ứng các chỉ tiêu sau: Tỷ lệ chất thải rắn được thu gom và xử lý theo quy định đạt từ 90% trở lên; tỷ lệ rác thải sinh hoạt tại nguồn được phân loại, áp dụng biện pháp xử lý phù hợp đạt từ 50% trở lên; 60% số tuyến đường xã, thôn trở lên có rãnh thoát nước và được trồng cây bóng mát hoặc trồng hoa, cây cảnh toàn tuyến. Có mô hình dịch vụ bảo vệ môi trường (BVMT) (HTX, tổ hợp tác, tổ, đội, nhóm tham gia thực hiện thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn, vệ sinh đường làng, ngõ xóm và các khu vực công cộng, câu lạc bộ, đội tuyên truyền về BVMT) hoạt động thường xuyên, hiệu quả, thu hút được sự tham gia của cộng đồng. Có từ 90% trở lên số hộ chăn nuôi có chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường. 100% cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn thực hiện xử lý rác thải, nước thải đạt tiêu chuẩn và đảm bảo bền vững. Ngay sau khi có sự hướng dẫn cụ thể của ngành chức năng, các địa phương đều tập trung rà soát hiện trạng tiêu chí môi trường trên địa bàn theo nội dung các chỉ tiêu thành phần và nhận thấy: phần lớn các địa phương mới quan tâm thực hiện các chỉ tiêu dễ làm như trồng hoa, cây bóng mát tạo cảnh quan môi trường, vệ sinh khu vực công cộng, thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt; chưa tập trung thực hiện các chỉ tiêu phức tạp xử lý nước thải, rác thải công nghiệp, bảo đảm vệ sinh môi trường chăn nuôi trang trại và xử lý môi trường trong sản xuất công nghiệp, làng nghề...
Căn cứ trên kết quả rà soát, các địa phương đẩy mạnh các chương trình, biện pháp khắc phục những bất cập, hạn chế để nâng cao hiệu quả thực hiện các chỉ tiêu thành phần của tiêu chí cảnh quan - môi trường trong xây dựng NTM nâng cao. Là huyện đầu tiên về đích NTM từ năm 2015 nên Hải Hậu có điều kiện sớm bắt tay vào xây dựng huyện NTM nâng cao và là đơn vị điểm trong thực hiện các tiêu chí của chương trình xây dựng NTM nâng cao, đặc biệt là tiêu chí môi trường. Năm 2019, huyện Hải Hậu tập trung đôn đốc, hướng dẫn các xã thực hiện các chỉ tiêu thành phần để sớm hoàn thành tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM nâng cao. Ngay đầu năm, UBND huyện đã ban hành 2 văn bản số 35/UBND-TNMT, 57/UBND-TNMT chỉ đạo các xã, thị trấn tiếp tục đẩy mạnh công tác quản lý môi trường. Theo đó, huyện yêu cầu các xã, thị trấn đã lắp đặt lò đốt rác thải sinh hoạt nhưng chưa lập thủ tục về môi trường phải khẩn trương lập thủ tục theo quy định, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Các xã, thị trấn đang vận hành lò đốt rác thải sinh hoạt phải tiến hành quan trắc môi trường định kỳ các thông số quy định tại QCVN 61-MT:2016/BTNMT; các xã, thị trấn có làng nghề phải lập phương án bảo vệ môi trường làng nghề theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường và trình UBND huyện phê duyệt; tổ chức thực hiện theo các nội dung của phương án bảo vệ môi trường làng nghề đã được phê duyệt... UBND huyện cũng yêu cầu các địa phương tiếp tục đẩy mạnh trồng cây bóng mát, trồng hoa trên các tuyến đường giao thông bảo đảm tuyến đường kiểu mẫu (dài từ 700m trở lên) có trồng cây bóng mát đồng chủng loại, lề đường trồng hoa luôn xanh tốt và sạch đẹp. Huyện Xuân Trường đã tập trung chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương trong huyện xây dựng lộ trình, phương pháp thực hiện cụ thể; tuyên truyền, vận động, hướng dẫn người dân thực hiện tốt việc phân loại rác thải tại nguồn (mỗi hộ gia đình sử dụng 2 sọt đựng rác để phân loại rác thải vô cơ và hữu cơ) hướng tới đảm bảo việc thu gom và xử lý rác thải được thuận tiện, hiệu quả. Hiện, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện tập trung tham mưu cho UBND huyện xử lý các vấn đề ô nhiễm môi trường trên địa bàn huyện. Với mục tiêu phấn đấu, năm 2019 có 11 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (Nam Thắng, Hồng Quang, Nam Hùng, Nam Dương, Nam Hồng, Ðồng Sơn, Nam Thái, Nam Lợi, Nam Tiến, Nam Thanh, Nam Hải), huyện Nam Trực đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để người dân, doanh nghiệp hiểu, thay đổi nhận thức, tập quán, từ đó tự giác tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo vệ môi trường. Cùng với việc phát động phong trào toàn dân thực hiện ngày “Chủ nhật xanh”, UBND huyện chỉ đạo các địa phương tập trung thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt; đẩy nhanh tiến độ xây dựng và vận hành khu xử lý rác thải bằng lò đốt. Huyện tập trung thu hút tối đa các nguồn lực bố trí hợp lý kinh phí để xử lý những bất cập, nổi cộm về môi trường. Thời gian qua, huyện đã huy động được hai doanh nghiệp tham gia đầu tư các công trình bảo vệ môi trường trọng điểm; trong đó Công ty trách nhiệm hữu hạn Cơ khí Nam Ðịnh đã được UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư dự án xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn thông thường, tái chế phế liệu Ðồng Côi tại Cụm công nghiệp Ðồng Côi, Thị trấn Nam Giang; Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Môi trường xanh Nam Trực đã đầu tư, đưa vào vận hành thử nghiệm nhà máy xử lý chất thải, tái chế phế liệu tại Thị trấn Nam Giang. Thời gian tới, huyện tiếp tục kêu gọi doanh nghiệp đầu tư thêm 3 đến 4 nhà máy xử lý rác thải công suất lớn theo hướng liên vùng, khắc phục bất cập của hệ thống lò đốt rác thải công suất nhỏ đã đầu tư tại 14 xã trên địa bàn...
Với tinh thần nỗ lực, chủ động thực hiện đồng bộ các biện pháp của các ngành, các địa phương, chắc chắn tỉnh ta sẽ hoàn thành tiêu chí môi trường trong chương trình xây dựng NTM nâng cao bảo đảm đúng lộ trình tỉnh đề ra./.
Thanh Thúy
