Giám sát chặt chẽ, phát hiện kịp thời là yếu tố quan trọng giúp cho việc phòng chống dịch bệnh trong chăn nuôi đạt kết quả tốt. Đặc biệt trong điều kiện nguy cơ phát sinh dịch bệnh trên đàn vật nuôi cao như hiện nay. Để phòng chống, ngăn chặn dịch bệnh phát sinh, lây lan ra diện rộng, ngành Nông nghiệp và các địa phương đang thực hiện tốt công tác giám sát, phát hiện và xử lý dịch bệnh trên đàn vật nuôi.
Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh đã phân công cán bộ tăng cường bám sát cơ sở nắm chắc tình hình dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm đảm bảo các ổ dịch bệnh trên đàn vật nuôi được phát hiện sớm, xác minh, báo cáo kịp thời. Trong công tác giám sát chủ động, từ tháng 3 đến tháng 8-2017, Chi cục đã lấy 300 mẫu dịch hầu họng, 124 mẫu môi trường (phân, nước uống gia cầm) tại các chợ bán gia cầm trên địa bàn các huyện Vụ Bản, Trực Ninh, Ý Yên, Giao Thủy và Thành phố Nam Định để giám sát lưu hành vi-rút cúm gia cầm. Kết quả phát hiện 1 mẫu tại chợ Năng Tĩnh (TP Nam Định) dương tính với vi-rút cúm A/H5N1. Chi cục đã tham mưu cho Sở NN và PTNT có văn bản hướng dẫn các địa phương trên tăng cường giám sát dịch, thực hiện tốt vệ sinh, tiêu độc, khử trùng, tiêm vắc-xin và thực hành các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học để chủ động phòng bệnh. Trong công tác giám sát lâm sàng, từ đầu năm đến nay, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh đã phân công cán bộ thường xuyên đôn đốc, kiểm tra công tác phòng, chống dịch bệnh ở các địa phương. Ở cấp huyện cũng phân công cán bộ phụ trách các xã, thị trấn; phối hợp với Chi cục Chăn nuôi và Thú y thành lập các đoàn công tác trực tiếp xuống các xã, thị trấn. Yêu cầu Chủ tịch UBND các xã, thị trấn giao trưởng thôn, xóm chịu trách nhiệm rà soát thống kê tổng đàn, giám sát dịch bệnh gia súc, gia cầm tại các hộ chăn nuôi của thôn, xóm và báo cáo tình hình tại cuộc họp giao ban tuần, tháng của xã, thị trấn và báo cáo đột xuất khi dịch xảy ra; khi phát hiện gia súc, gia cầm ốm chết bất thường phải báo cáo ngay cho trưởng thú y hoặc UBND xã, thị trấn để có biện pháp xử lý kịp thời, không để dịch lây lan ra diện rộng. Bên cạnh đó, đoàn công tác còn chỉ đạo các xã, thị trấn rà soát kết quả tiêm phòng vắc-xin ở 2 vụ chính là vụ xuân và vụ thu để tổ chức tiêm bổ sung cho những gia súc, gia cầm chưa được tiêm phòng, nhất là tại các địa phương có tỷ lệ tiêm phòng thấp, nơi đã từng xảy ra các dịch tai xanh, lở mồm long móng, cúm gia cầm. Hướng dẫn chủ hộ chăn nuôi chăm sóc, nuôi dưỡng tốt đàn vật nuôi; thường xuyên thực hiện vệ sinh, khử trùng, tiêu độc. Trong 10 tháng đầu năm 2017, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra một số ổ dịch trên đàn gia súc, gia cầm. Cụ thể là dịch cúm gia cầm A/H5N1 xảy ra tại 14 hộ chăn nuôi thuộc 7 xã của 3 huyện Vụ Bản, Trực Ninh, Ý Yên với số gia cầm phải tiêu hủy là 13.587 con vịt, gà, ngan và bồ câu. Ngoài ra, một số địa phương như: Nam Toàn (Nam Trực), Nam Vân (TP Nam Định), Yên Đồng (Ý Yên), Xuân Kiên (Xuân Trường), Mỹ Thuận (Mỹ Lộc) cũng đã phát hiện có gia cầm ốm, chết. Dịch lở mồm long móng xảy ra tại 4 hộ chăn nuôi thuộc 2 xã Yên Khang và Yên Đồng của huyện Ý Yên, tổng số gia súc mắc bệnh 11 con (7 trâu, 4 bò). Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh đã lấy 83 mẫu bệnh phẩm của các đàn gia cầm ốm, chết tại huyện Vụ Bản, Trực Ninh, Ý Yên, Xuân Trường, Mỹ Lộc xét nghiệm vi-rút cúm gia cầm, kết quả có 71/83 mẫu dương tính với vi-rút cúm A/H5N1. Chi cục đã phối hợp với Phòng NN và PTNT chỉ đạo chính quyền các xã có dịch khẩn trương triển khai các biện pháp phòng, chống dịch không để dịch lây lan ra diện rộng. Do làm tốt công tác giám sát và xử lý tình huống dịch bệnh nên từ đầu năm đến nay, các loại dịch bệnh nguy hiểm ở gia súc, gia cầm trên địa bàn tỉnh đã được phát hiện, xử lý và điều trị kịp thời.
 |
| Giám sát dịch bệnh trên đàn lợn tại xã Xuân Thượng (Xuân Trường). |
Bên cạnh những kết quả đạt được, tại một số địa phương, công tác giám sát, phát hiện, thông tin báo cáo dịch còn chậm, chưa kịp thời; vẫn còn tư tưởng chủ quan giấu dịch của một số hộ chăn nuôi. Số lượng mẫu lấy xét nghiệm của công tác giám sát chủ động chưa nhiều, kinh phí thực hiện phụ thuộc hoàn toàn vào các chương trình dự án. Công tác quản lý đàn vật nuôi, cơ sở kinh doanh con giống vật nuôi chưa được chặt chẽ. Công tác kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật vận chuyển chưa chặt chẽ; công tác kiểm soát giết mổ động vật còn buông lỏng. Cùng với đó, công tác tham mưu của cơ quan thú y cho cấp ủy, chính quyền các cấp để lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ thú y đôi khi còn chậm, thụ động, chưa đề xuất được các giải pháp phù hợp, hiệu quả. Cấp ủy, chính quyền một số xã, thị trấn chưa quan tâm chỉ đạo, triển khai thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh cho đàn vật nuôi. Ban Nông nghiệp một số xã hoạt động kém hiệu quả, chưa phát huy được vai trò điều hành công tác phòng, chống dịch trên địa bàn. Một số trưởng thú y xã, phường, thị trấn chưa làm tốt vai trò tham mưu các biện pháp phòng, chống dịch bệnh với chính quyền, trình độ chuyên môn kém nên người chăn nuôi không tin tưởng, tín nhiệm, khả năng tuyên truyền, thuyết phục chưa cao. Cơ sở vật chất của hệ thống thú y từ tỉnh đến cơ sở còn thiếu thốn, trang thiết bị phục vụ cho việc xét nghiệm chưa đầy đủ, thiếu phương tiện, vật tư phòng chống dịch. Để thực hiện tốt công tác phòng chống dịch bệnh cho gia súc, gia cầm, các hộ chăn nuôi cần phải thường xuyên theo dõi sát tình hình sức khỏe các đối tượng nuôi, khi phát hiện thấy dấu hiệu gia súc, gia cầm ốm, chết bất thường phải báo ngay cho chính quyền địa phương, trưởng thú y xã hoặc Trạm Chăn nuôi và Thú y huyện để xác định rõ nguyên nhân gây bệnh. Các địa phương cần phải nắm chắc tổng đàn vật nuôi, tăng cường giám sát dịch bệnh đến tận hộ chăn nuôi, phát hiện, báo cáo và xử lý kịp thời các trường hợp dịch bệnh phát sinh, không để dịch lây lan ra diện rộng. Vận động các tổ chức, đoàn thể, người dân cùng tham gia giám sát dịch bệnh trên đàn vật nuôi tại thôn, xóm. Đặc biệt, phải tích cực thông tin, tuyên truyền bằng nhiều hình thức về tác hại và tính chất nguy hiểm của các loại dịch bệnh ở gia súc, gia cầm. Đẩy mạnh tuyên truyền các biện pháp phòng, chống dịch và cơ chế chính sách hỗ trợ của Nhà nước để người chăn nuôi và cộng đồng tự giác thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh.
Trong thời gian tới, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh tiếp tục tăng cường công tác tập huấn, hướng dẫn kiến thức chuyên môn, kỹ thuật chăn nuôi, giám sát phát hiện báo cáo và xử lý dịch cho lực lượng thú y cơ sở, lãnh đạo xã, thôn, xóm, các tổ chức đoàn thể, lực lượng an ninh của xã, người chăn nuôi, người buôn bán, giết mổ, vận chuyển gia súc, gia cầm, sản phẩm gia súc, gia cầm. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra công tác phòng, chống dịch ở cơ sở; thanh tra, kiểm tra chất lượng thuốc thú y, vắc-xin, hóa chất, thức ăn dùng trong chăn nuôi. Chủ động các biện pháp phòng chống dịch theo phương châm “phòng là chính”; phát hiện, bao vây, khống chế kịp thời, không để các dịch bệnh nguy hiểm, đặc biệt là dịch cúm gia cầm, lợn tai xanh và lở mồm long móng gia súc lây lan rộng nhằm hạn chế thấp nhất thiệt hại do dịch bệnh gây ra, đảm bảo an toàn cho đàn vật nuôi và sức khỏe nhân dân./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
