Thời gian qua, một số cơ sở buôn bán thực phẩm rau quả trên địa bàn Thành phố Nam Định đã chủ động kinh doanh các mặt hàng thực phẩm an toàn với tiêu chí không chạy theo số lượng mà tập trung nâng cao chất lượng. Cụ thể, cửa hàng thực phẩm Linh Chi trên phố Lê Hồng Phong (TP Nam Định), đã liên kết với các cơ sở đủ điều kiện ATTP nông lâm thủy sản của các tỉnh, thành phố trên cả nước để cung cấp sản phẩm tới tay người tiêu dùng. Cửa hàng rau sạch Sunday của Cty TNHH Tuệ Hương trên đường Vị Hoàng (TP Nam Định) đã tổ chức chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ thực phẩm sạch trên địa bàn tỉnh. Hiện cơ sở đang liên kết với HTX Yên Dương (Ý Yên) hợp đồng với các hộ dân trong vùng quy hoạch rau theo tiêu chuẩn VietGAP để cung cấp rau xanh theo mùa. Để đảm bảo nguồn rau an toàn, Cty TNHH Tuệ Hương thường xuyên kiểm tra mẫu đất, nguồn nước, tổ chức tập huấn cho người trồng rau và đội ngũ nhân viên bán hàng các kiến thức về sản xuất rau an toàn. Định kỳ Cty có test gửi ra Trung tâm Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản vùng 1 tại Hải Phòng (thuộc Cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản) để lấy mẫu kiểm định chất lượng. Bên cạnh việc liên kết với một số doanh nghiệp để chủ động nguồn cung thực phẩm an toàn, Cty còn thành lập một vùng trồng rau an toàn ở Mỹ Trung (Mỹ Lộc) để đảm bảo ổn định nguồn cung ra thị trường. Để đa dạng hóa mặt hàng thực phẩm sạch, hiện tại Cty kinh doanh thêm trứng gà, gà đồi, thịt lợn rừng, cá hồi và liên kết với một đơn vị cung cấp thịt lợn sạch tại Xuân Trường để cung ứng cho thị trường. Cùng với các cơ sở kinh doanh thực phẩm sạch, hiện trên địa bàn tỉnh đang hình thành các vùng sản xuất rau an toàn. Tiêu biểu như mô hình sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP tại các xã Giao Phong (Giao Thủy), Xuân Ninh (Xuân Trường), Yên Nhân, Yên Dương (Ý Yên)… nhằm tạo ra sản phẩm rau an toàn cung ứng cho người tiêu dùng. Tham gia mô hình, người dân được tập huấn kiến thức về sản xuất rau an toàn, được các chuyên gia tư vấn, cán bộ kỹ thuật hướng dẫn nên cây rau sinh trưởng phát triển tốt. Ngoài ra, một số mô hình sản xuất rau tiên tiến cũng đang dần hình thành như: Mô hình trồng rau tại xã Mỹ Tân (Mỹ Lộc); sản xuất rau an toàn theo công nghệ Nhật Bản của Trung tâm Giống cây trồng Nam Định; sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP và theo công nghệ Nhật Bản của Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh; sản xuất thử nghiệm rau an toàn bằng phương pháp khí canh tại Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ… Các mô hình sản xuất rau tiên tiến góp phần làm phong phú và hứa hẹn mang lại nhiều tín hiệu vui cho thị trường cung thực phẩm sạch của tỉnh.
 |
| Sản xuất thử nghiệm rau an toàn bằng phương pháp khí canh tại Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, CCN An Xá (TP Nam Định). |
Cùng với các mô hình trồng rau an toàn, một số doanh nghiệp đã hình thành các mô hình nuôi trồng thủy sản như: Vùng nuôi tôm chân trắng thâm canh đảm bảo các quy định về ATTP theo tiêu chuẩn VietGAP ở xã Giao Phong (Giao Thuỷ); mô hình nuôi cá bống bớp tại Nghĩa Hưng; sản phẩm sứa ăn liền ở Thị trấn Thịnh Long (Giao Thủy); ngao sạch Giao Thủy; nghêu sạch Lenger tại CCN An Xá... Các cơ sở trên đang từng bước thực hiện việc sản xuất, sơ chế, chế biến và cung cấp cho thị trường những sản phẩm an toàn, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Trong đó, một số doanh nghiệp sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm an toàn trên địa bàn tỉnh đã hình thành được mô hình sản xuất, kinh doanh theo chuỗi, tiêu biểu như: Các hộ nuôi cá bống bớp trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng; chả cá Hùng Vương (Giao Thủy); sản phẩm nước mắm của Cty CP Chế biến hải sản Nam Định; sản phẩm sứa ăn liền của Cty Tân Long, Thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu); lợn sữa, xúc xích, thịt hun khói của Cty CP Chế biến thực phẩm nông sản xuất khẩu Nam Định; ngao sạch Giao Thủy của Doanh nghiệp tư nhân Cửu Dung; nghêu sạch, hàu sạch Lenger của Cty Thủy sản Lenger, CCN An Xá (TP Nam Định); giò nóng 7 phút Nam Phát của Cty CP Đầu tư Nam Phát (TP Nam Định). Việc liên kết chuỗi giúp thuận tiện hơn trong việc giám sát, quản lý chất lượng sản phẩm từ quá trình sản xuất, sơ chế, chế biến thực phẩm đến lưu thông trên thị trường. Cùng với việc hình thành mô hình liên kết sản xuất, kinh doanh theo chuỗi, các ngành chức năng cũng tăng cường giám sát và cấp giấy xác nhận sản phẩm an toàn góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động. Bên cạnh đó, nhiều mặt hàng có nguồn gốc từ nông sản, thủy sản trên địa bàn tỉnh đã trở nên an toàn khi đến tay người tiêu dùng.
Hiệu quả của việc nhân rộng các mô hình sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm an toàn đang được khẳng định. Tuy nhiên, quá trình triển khai các mô hình cũng nảy sinh những tồn tại, khó khăn: Phần lớn quy mô các mô hình này còn nhỏ nên chưa tác động nhiều đến cộng đồng. Nhận thức của người sản xuất, người tiêu dùng và doanh nghiệp đối với thực phẩm an toàn còn nhiều hạn chế. Bên cạnh đó, việc quy hoạch các vùng trồng trọt, các trang trại chăn nuôi tập trung, khu giết mổ an toàn, chợ an toàn trên địa bàn tỉnh chưa nhiều. Một số vùng nuôi trồng thủy sản trong tỉnh đã thực hiện được việc sản xuất thực phẩm sạch nhưng chủ yếu để xuất khẩu, còn phần lớn mô hình sản xuất của người dân trong tỉnh quy mô nhỏ nên rất khó để tập hợp, quản lý chất lượng, từ đó khó có khả năng cung ứng ổn định các sản phẩm bảo đảm chất lượng ATTP. Bên cạnh đó, việc đầu tư các mô hình sản xuất sạch làm tăng giá thành sản phẩm, trong khi việc tiêu thụ sản phẩm phụ thuộc vào điều kiện kinh tế, mặt bằng, chi phí và thu nhập của người dân, trong khi phần lớn người dân kinh tế còn khó khăn. Chi phí đầu tư cho sản xuất và giá thành sản phẩm thực phẩm an toàn cao hơn nhiều so với các sản phẩm thông thường nên sự liên kết giữa người sản xuất và doanh nghiệp lỏng lẻo, kém hiệu quả. Ngoài ra do hạn chế trong nhận thức của người tiêu dùng, người sản xuất và doanh nghiệp đối với việc cung cấp thực phẩm an toàn nên thực phẩm không an toàn, kém chất lượng vẫn có “cơ hội” lưu thông trên thị trường.
Để phát triển thực phẩm sạch, cần có các giải pháp hỗ trợ phát triển thị trường, tạo cơ chế thuận lợi để các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân cùng đầu tư tham gia phát triển mô hình sản xuất, kinh doanh thực phẩm sạch trên thị trường. Ngoài ra, các doanh nghiệp cần chú trọng đầu tư kinh doanh thực phẩm sạch về các vùng nông thôn trong tỉnh để tạo điều kiện cho người dân nông thôn được tiếp cận với nguồn thực phẩm an toàn./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
