Thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp của Bộ Chính trị và Luật Công chứng, năm 2009 UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 21/2009/QĐ-UBND về việc chuyển giao thẩm quyền chứng thực các hợp đồng, giao dịch cho các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh. Sau 3 năm thực hiện Quyết định 21 của UBND tỉnh, công tác xã hội hoá hoạt động công chứng đã đạt được một số kết quả bước đầu, tạo điều kiện cho hoạt động công chứng phát triển theo hướng chuyên nghiệp, phù hợp với chuẩn mực và thông lệ quốc tế.
 |
| Công chứng viên Văn phòng công chứng Ý Yên hướng dẫn người dân làm hồ sơ công chứng. |
Trên địa bàn tỉnh hiện có 10 tổ chức hành nghề công chứng gồm 1 Phòng Công chứng và 9 Văn phòng công chứng (VPCC) ở các huyện, thành phố với 14 công chứng viên; trong đó, năm 2012 có 4 VPCC được thành lập mới ở các huyện. Hoạt động của các VPCC đã khắc phục được tình trạng quá tải trong hoạt động công chứng trước đây, từng bước đưa hoạt động công chứng phát triển theo hướng chuyên nghiệp, đáp ứng nhu cầu công chứng của các cơ quan, tổ chức và cá nhân trên địa bàn tỉnh khi các hoạt động giao dịch dân sự ngày càng phát triển. Đội ngũ công chứng viên được đào tạo cơ bản, có trình độ đại học Luật trở lên, đồng thời có thâm niên trong ngành và kinh nghiệm qua thực tiễn công tác nên đã đáp ứng kịp thời nhu cầu công chứng các hợp đồng, giao dịch dân sự của nhân dân. Trong 6 tháng đầu năm 2013, các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh đã thụ lý và giải quyết được 4.102 việc cho cá nhân, tổ chức, thu phí trên 1 tỷ 159 triệu đồng, nộp ngân sách Nhà nước gần 248 triệu đồng. Trong đó phần lớn là các hợp đồng thế chấp tài sản vay vốn ngân hàng, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, phân chia tài sản thừa kế. Hầu hết các yêu cầu công chứng đều được hướng dẫn và giải quyết đúng trình tự, thủ tục, thời hạn, hồ sơ đầy đủ, chặt chẽ theo quy định của pháp luật. Việc tiếp nhận và giải quyết vụ việc diễn ra nhanh gọn, đơn giản, không gây phiền hà cho các cơ quan tổ chức, công dân; đặc biệt trong các hợp đồng thế chấp tài sản để vay vốn các ngân hàng thương mại đã có sự phối hợp với các tổ chức hành nghề công chứng để thực hiện bảo đảm tính pháp lý của giao dịch phục vụ nhanh chóng, chính xác cho người dân. Đối với các hợp đồng giao dịch, các tổ chức hành nghề công chứng đã nhận được sự phối hợp của các Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Sở TN và MT và UBND Thành phố Nam Định, các đơn vị công chứng khác và các ngân hàng thương mại trong việc kiểm soát, chỉnh sửa đúng nội dung hợp đồng. Thông qua hoạt động công chứng, đặc biệt là công chứng các hợp đồng, giao dịch, đã góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, công dân khi tham gia giao dịch dân sự, kinh tế, thương mại, đồng thời giúp các cơ quan quản lý Nhà nước quản lý tốt các hoạt động giao dịch, cung cấp chứng cứ cho các cơ quan có thẩm quyền khi có yêu cầu và nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của các cơ quan, tổ chức, công dân. Thành lập trong năm 2013, VPCC Ý Yên đã thực hiện công chứng thuộc các lĩnh vực chuyển quyền sở hữu tài sản, quyền sử dụng đất, hợp đồng kinh tế, thương mại, đầu tư, kinh doanh, hợp đồng vay tiền có hoặc không có cầm cố tài sản, thế chấp, bảo lãnh... Với phương châm hoạt động “Nhanh chóng, thuận tiện, chính xác, đúng pháp luật”, đội ngũ cán bộ làm nhiệm vụ công chứng được đào tạo đúng chuyên ngành nên mọi thủ tục, hồ sơ, giấy tờ được giải quyết nhanh chóng trong khoảng thời gian từ 15 phút đến một ngày, bảo đảm đúng trình tự quy định của pháp luật. Để tạo điều kiện cho khách hàng đến công chứng, VPCC Ý Yên hỗ trợ khách hàng trong soạn thảo, chỉnh sửa văn bản công chứng để tránh gây thiệt hại không đáng có do sử dụng từ ngữ thiếu chặt chẽ; thực hiện dịch vụ công chứng tại nhà, ngoài giờ làm việc và ngày nghỉ; áp dụng mức phí công chứng hợp lý và thực hiện việc miễn, giảm phí công chứng cho người nghèo và một số đối tượng chính sách, do đó đã mang lại nhiều tiện ích cho người dân... Chị Nguyễn Thị Lan, quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) đến làm thủ tục tại VPCC Ý Yên cho biết: “Gia đình tôi phải công chứng hợp đồng phân chia tài sản của bố mẹ để lại ở quê, tôi hiện đang sống ở Hà Nội không có nhiều thời gian đi lại. Được sự hỗ trợ của công chứng viên VPCC Ý Yên, tôi đã hoàn tất việc công chứng hợp đồng chỉ trong vài giờ, lại thực hiện ngay trong ngày nghỉ nên rất thuận lợi. Tôi thực sự bất ngờ và phấn khởi vì mọi thủ tục pháp lý đã được giải quyết nhanh chóng, thuận tiện ngay tại địa phương".
Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích mang lại cho tổ chức và cá nhân, hiện nay hoạt động công chứng còn những hạn chế, tồn tại. Việc áp dụng pháp luật về công chứng và các quy định pháp luật khác có liên quan chưa thống nhất. Quy mô của các VPCC nhỏ; ở một số VPCC kỹ năng hành nghề của một số công chứng viên chưa cao; sự phối hợp giữa các cơ quan TN và MT, Văn phòng đăng ký và thông tin nhà đất và các tổ chức hành nghề công chứng trong việc chia sẻ, cung cấp thông tin, dữ liệu về hợp đồng giao dịch liên quan đến bất động sản... chưa chặt chẽ, kịp thời. Để hoạt động công chứng đi vào nền nếp, Sở Tư pháp đã chủ động xây dựng, tham mưu với UBND tỉnh ban hành Đề án phát triển tổ chức hành nghề công chứng đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh để tạo hành lang pháp lý cho việc phát triển VPCC đáp ứng nhu cầu công chứng của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Theo đó, đến năm 2020, trên địa bàn tỉnh sẽ có 18 tổ chức hành nghề công chứng; trong đó, Thành phố Nam Định có 5 tổ chức, mỗi huyện phải có từ 1 đến 3 tổ chức hành nghề công chứng. Các ngành chức năng tiếp tục triển khai các biện pháp hỗ trợ phát triển tổ chức hành nghề công chứng như: tổ chức tập huấn nghiệp vụ, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về công chứng cho những người làm nghề; thường xuyên tổ chức kiểm tra các tổ chức hành nghề công chứng để đánh giá toàn diện tổ chức và hoạt động của các VPCC trên địa bàn toàn tỉnh, kịp thời phát hiện các sai sót để có biện pháp chấn chỉnh và kịp thời nắm bắt những khó khăn khi thực hiện quy định của pháp luật về hoạt động công chứng./.
Bài và ảnh: Trần Văn Trọng
